ORIGINAL_ARTICLE
جستاری بر سیاستگذاری محیطزیست در جمهوری اسلامی ایران
چکیده ; هدف این مقاله اولویتبندی چالشهای سیاستگذاری محیطزیست در جمهوری اسلامی ایران بر اساس مدل مرحلهای جونز میباشد. با توجه به محدود و نارسا بودن ادبیات مکتوب در این حوزه، از روش کیفی، تحلیل نظرات خبرگان و ابزار مصاحبه و پرسشنامه برای تحلیل مسئله بهره میبریم. جامعه آماری صاحبنظران علمی- اجرایی کشور هستند که ابتدا با استفاده از روش نمونهگیری گلوله برفی تعداد 50 نفر از آنها انتخاب شدند. در مرحله اول گویهها از طریق پرسشنامه باز احصا شد و سپس در مرحله دوم بهصورت پرسشنامه بسته تنظیم و از 400 نفر از صاحبنظران خواسته شد که بر اساس طیف پنجگانه ریکرت میزان اهمیت هر گویه را اولویتبندی نمایند. یافتههای پژوهش نشان داد، عمدهترین چالشهای سیاستگذاری محیطزیست در ایران که منجر به افت شاخصهای کمی و کیفی منابع حیاتی کشور شده است؛ مربوط به مرحله اجرای سیاستهاست. عدم هماهنگی بخشی و میان بخشی، ناکافی بودن نظارت بر اجرای سیاستها و قوانین و نبود ضمانت اجرا سه چالش اصلی سیاستگذاری زیستمحیطی در ایران است. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123329_08146831ada27cef91929aa09170429d.pdf
2017-02-19
7
20
سیاستگذاری محیطزیست
حکمرانی محیطزیست
برنامهریزی محیطزیست
سیاستگذاری عمومی
مدل مرحلهای جونز
سید
محمد مجابی
mojabi@gmail.com
1
رئیس کمیته مستقل محیط زیست دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
LEAD_AUTHOR
مریم
اسماعیلی فرد
maryam.esmaeilifard@srbiau.ac.ir
2
دکتری سیاستگذاری عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
AUTHOR
1. The Environmental Performance Index (EPI)
1
2. Global Footprint Network
2
3. Beheshti, Hamed (2011) The prospective environmental impacts of Iran nuclear energy expansion, Energy Policy, Volume 39, Issue 10, October 2011, PP 6351–6359.
3
4. Cagaptay, Soner and Otun, Altay (2012) Flooding Out Terror? Turkey's Ilisu Dam Project, Washington Institute for near east policy, May 3, pp 1-2.
4
5. Lewis, Gary (2014) Challenges to and from the Environment in Iran, Iran Heritage Foundation and Persian Wildlife Heritage Foundation Symposium, Royal Geographical Society, London, 18 January 2014.
5
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی سیاستهای جمهوری اسلامی ایران در خصوص تغییر اقلیم
جمهوری اسلامی ایران بهدلیل بهرهمندی از منابع هیدروکربنی و قرار گرفتن در کمربند بیابانی زمین، از جمله کشورهای مهم تأثیرگذار و تأثیرپذیر از موضوع تغییر اقلیم است. بر اساس تعهد داوطلبانه جمهوری اسلامی ایران، کشور متعهد به کاهش 4 الی 12 درصد از انتشار گازهای گلخانهای و همچنین اقدامات مهمی در زمینه افزایش سازگاری است. شناسایی توان ساختاری، نقاط قوت و ضعف، چالشها و توانمندیهای کشور جهت حصول به یک برنامه راهبردی کارآمد موضوع مقاله حاضر است. در این مقاله، ضمن شناسایی چالشهای کلان متأثر از تغییر اقلیم در کشور که منتجه از سیاستها و برنامههای توسعه گذشته تا کنون کشور است، بر اساس اجماع خبرگان سعی در تشریح اجزاء برنامهای راهبردی در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانهای و سازگاری با اثرات آن نموده است. این برنامه در چهار جزء کاهش انتشار، مدیریت منابع آب، امنیت غذایی و کشاورزی، منابع طبیعی و تنوع زیستی (منابع زیستی) به بررسی چالشها و نقاط قوت و ضعف پرداخته و در قالب ساختاری مفهومی راه برون رفت خویش را در دو سطح سیاستهای کلان و اجرایی ارائه نموده است.
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_126196_50f8a4eb14173ec4d2487d8697d0814e.pdf
2017-02-19
21
48
تغییر اقلیم
برنامه راهبردی کشور
کاهش انتشار گازهای گلخانهای
سازگاری با تغییر اقلیم
تحلیل سیاستها و چالشها
محسن
ناصری
mnasseri@ut.ac.ir
1
استادیار دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکدههای فنی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
محمد صادق
احدی
ahadi@csr.ir
2
معاون طرح ملی تغییر آب و هوا، سازمان حفاظت محیط زیست
AUTHOR
الف) منابع فارسی
1
1. برنامه راهبرد ملی تغییر اقلیم (1395). دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا، معاونت محیط زیست انسانی، سازمان حفاظت محیط زیست.
2
2. سجدهای، فراز (1394). گزارش اجمالی معرفی شرکت بهینهسازی مصرف سوخت، سازمان ملی بهرهوری.
3
3. فهمی، هدایت (1393). ارزیابی آسیبپذیری و سازگاری منابع آب، گزارش سوم تغییر اقلیم، دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا.
4
4. خرسندی، فرهاد، رضا شاهیفر، لیلی سرابیان (1394). ارزیابی آسیبپذیری و سازگاری منابع کشاورزی، دام و طیور و شیلات، گزارش سوم تغییر اقلیم، دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا.
5
5. نظری، محمدرضا (1394). بررسی آثار اقتصادی تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی ایران، گزارش سوم تغییر اقلیم، دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا.
6
6. نظری، محمدرضا (1395). ارزیابی آثار اقتصادی ناشی از تعهدات کاهش انتشار و تنوع بخشی اقتصادی، گزارش سوم تغییر اقلیم، دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا. ب) منابع انگلیسی
7
1. CO2 Emissions from Fuel Combustion, International Energy Agency (IEA) Report, 2012 edition.
8
2. http://www.iea. org/publications/free_new_Desc. asp?PUBS_ID=1825
9
3. IPCC, 2014: Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, R. K. Pachauri and L. A. Meyer (eds.) ]. IPCC, Geneva, Switzerland, pp.151.
10
4. Iran Intended Nationally Determined Contributions (INDC), http://www4. unfccc. int/submissions/INDC/Published%20Documents/Iran/1/INDC%20Iran%20Final%20Text. pdf
11
5. Iran’s Second National Communication to UNFCCC, Department of Environment and United Nations Development Program (UNDP) , Tehran, 2010, Iran.
12
6. Jenkins، G, "Climate Change: an introduction"، UNFCCC Climate Kiosk at COP 9، 2003.
13
7. United Nations Statistics Division، Millennium Development Goals indicators: Carbon dioxide emissions (CO2))، thousand metric tons of CO2) collected by CDIAC)، 2009. (
14
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تغییرات اقلیمی بهعنوان تهدیدی جدید علیه صلح و امنیت بینالمللی در دوران پس از جنگ سرد
چکیده ; پایان جنگ سرد، فصلی نو در نگرشهای امنیتی جهان گشود و بازنگری در مفهوم «تهدید و امنیت» را ضروری ساخت. این بازنگری منجر به زایش و رشد رویکردها به امنیت بینالمللی گردید که بر خصلت چند بعدی امنیت و عوامل شکلدهنده و تهدیدکننده آن تأکید میکنند. در پاردایم جدید، در کنار متغیرهای نظامی و سختافزاری، مولفههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و محیط زیستی بهعنوان عواملی در نظر گرفته میشوند که میتوانند بهعنوان تهدیدی علیه امنیت بینالمللی عمل کنند. تغییرات اقلیمی بهعنوان یکی از مهمترین و پیچیدهترین چالشهای بینالمللی در عصر جهانی شدن است. این تغییرات کوچک در دمای زمین میتواند منجر به خطر بالقوهای در تغییرات آب و هوایی کره زمین شود. زندگی ما امروزه به تغییرات اقلیمی بستگی دارد. در صحنه بینالملل به مرور آثار این تهدیدات در روابط بین کشورها مشاهده میشود. بهعنوان مثال ﺟﻨﮓ دارﻓﻮر را ﻣﯽﺗﻮان بهعنوان اوﻟﯿﻦ درﮔﯿﺮی در ﺣﻮزه ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻗﻠﯿﻤﯽ داﻧﺴﺖ. این تهدیدات علاوه بر بروز تنشهای اجتماعی، نا آرامیهای سیاسی و مخاصمات خشونتآمیز را نیز به دنبال خواهد داشت. این موضوع فراتر از دستورکارهای بینالمللی در قالب کنوانسیون چارچوبی سازمان ملل متحد و پی گیریهای شخص دبیرکل و بررسیهای هیئت بینالدولی تغییرات اقلیمی در شورای امنیت بهعنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بینالملل شناخته شده است. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123322_41d3920d86531e4b84be8a58b676ce16.pdf
2017-02-19
49
68
تغییرات اقلیمی
صلح و امنیت بینالمللی
سازمان ملل
دبیرکل سازمان ملل
جواد
ابراهیم پور
ebrahimpour@gmail.com
1
دانشجوی دکتری روابط بینالملل دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب
AUTHOR
حبیب
اله فاضلی
h.fazeli@ut.ac.ir
2
استادیار علوم سیاسی دانشگاه تهران
AUTHOR
علی
نامدار
alinamdar@gmail.com
3
دانشجوی دکتری سیاستگذاری دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب
LEAD_AUTHOR
الف) منابع فارسی
1
1. احمد پور، فلاح (1380). ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ، تهران: اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﺪﯾﺲ.
2
2. بوزان، باری (1378). مردم، دولتها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبرد ی، تهران: پژوهشکده راهبردی.
3
3. پوراصغرسنگاچین، فرزام (1386). نگاهی اجمالی به کنوانسیون تغییرات اقلیمی و پروتکل کیوتو، هفته نامه برنامه، سال ششم، شماره 258.
4
4. کاظمیزاده، مظفر (1387). تغییرات آب و هوایی و سلامت انسان، مجله رشد، شماره 1.
5
5. ماندل، رابرت (1377). چهرهمتغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
6
6.موسوی، سید فضل ا... و معصومه سادات میرمحمدی (1392). تغییرات جوی: تهدیدی علیه صلح و امنیت بینالمللی، مجله حقوقی بینالمللی، شماره 49.
7
7. سایت همشهری آنلاین، 7 اسفند 93، به آدرس:
8
www.hamshahrionline.ir/details/weather/globe/151462
9
8. مصاحبه با دبیرکل سازمان ملل متحد (23/9/2014). تهیهکننده Isabelle Kumar در سایت:
10
http://persian.euronews.com/2014/09/23/euronews-speaks-to-ban-ki-moon-ahead-of-key-un-and-climate-change-talks/ ب) منابع لاتین
11
1. Gupta, Sonia (2008) , Environmental Law and Policy: Climate Change as a Threat to International Peace and Security, cited at www.perspectivesonglobalissues.com/0401/.
12
2. IPCC (2011) , Renewable Energy Sources and Climate Change Mitigation, United Nation Intergovernmental Panel on Climate Change.
13
3. Kelsen, Hans (1951) , The Law of the United Nations, New York: Pager In.
14
4. Rajendra, K. Pachauri, Reisinger, Andy (IPCC) , Climate Change 2007: Synthesis Report: Contribution of Working Groups I, II and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC, Geneva, 2008.
15
5. Report, High-Level Panel on Threats, Challenges and Change, A More Secure World: Our Shared Responsibility, NewYork 2004, Part B, Synopsis.
16
6. Saul, Ben (2009) ”Climate Change Conflict and Security: International Law Challenges “. New Zealand Armed forces Law Review, vol 9.
17
7. Sindico, Francesco (2007) ”Climate Change: A security (Council) Issue?” CCLR , Hein online carbon & climate L, Rev,vol. 29.
18
8. UIO working paper (2013) , The UN Security Council and Climate Change: rising seas levels, shrinking resources and the green helmets, Oslo: Uio Press.
19
9. UN doc (2000) , UN/S/RES/1318, 7 September 2000.
20
10. UN doc (2007) , UN/S/2007/186, 5 April 2007.
21
11. UN doc (2011) , UN/S/2011/408, 5 July 2011.
22
ORIGINAL_ARTICLE
دیپلماسی پایدار؛ راهبردی مؤثر برای درک مذاکرات بینالمللی زیست محیطی
چکیده ; یکی از مباحث بسیار مهم جهانی، دیپلماسی محیط زیست و تأثیر آن بر تعاملات بینالمللی و صلح جهانی است. در این راستا دیپلماسی بهعنوان یک ابزار کاربردی و تسهیل گر در روابط بینالملل است که هدف غایی آن صلح و آرامش است. در همین راستا با اینکه تفاوتی بین حقوق بینالملل و حقوق بینالملل محیط زیست قائل هستیم، حقوق بینالملل محیط زیست لازم است که با جهان پیرامونی که دائم در حال تغییر است سازش یابد. این در حالی است که پیوند حقوق بینالملل و حقوق بینالملل محیط زیست ناگسستنی است و یکی از نقاط پیوند همانا دیپلماسی محیط زیست است. از این رو تعاملات بینالمللی زمینهساز روند بروز و ظهور دیپلماسی در جریان کنفرانسهای بینالمللی است. در این مسیر روند توسعه حقوق بینالملل محیط زیست نیز متاثر از فرایند دیپلماسی میباشد و بایستی بر این مهم اذعان داشته باشیم که تنها راه برون رفت از مخاطرات و نابسامانیهای زیست محیطی، دیپلماسی محیط زیست در پرتو همکاریهای بینالمللی است. تعاملات بینالمللی شمال و جنوب در چارچوب دیپلماسی فعال به نوعی درک ژئوپلتیکی از مذاکرات بینالمللی محیط زیست محسوب میشود. این پژوهش در صدد است تا الگوی چارچوبی تعاملات بینالمللی در بستر دیپلماسی محیط زیست را تبیین نماید. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123327_84c6226372f9f292aff1c5ba90bea040.pdf
2017-02-19
69
89
دیپلماسی محیط زیست
مذاکرات بینالمللی
درک ژئوپلتیکی
جهان سبز
الگوی چارچوبی
سبحان
طیبی
sobhantayebi@yahoo.com
1
پژوهشگر حقوق بینالملل و دکتری حقوق محیط زیست، گروه حقوق محیط زیست، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
الف) منابع فارسی
1
1. پورهاشمی، سید عباس، سبحان طیبی و مهناز ضرابی (1394). چشمانداز وضعیت حقوقی «توسعه پایدار» محیط زیست بعد از سال2015، فصلنامه علمی ترویجی آموزش محیط زیست، دانشگاه پیام نور تهران، در حال چاپ.
2
2. توتونچی، بابک (1394). تحلیل سیاستهای محیط زیستی نظام، سایت انتخاب خبر، آذرماه، تاریخ بازدید14/5/1395، به نشانی:
3
- http://www.entekhab.ir/fa/news/239358/
4
3. سازمان حفاظت محیط زیست (1394). ابلاغ سیاستهای کلی محیط زیست توسط رهبر انقلاب، اذرماه، تاریخ بازدید14/5/1395.
5
4. طیبی، سبحان (1392). دیپلماسی محیط زیست؛ نگرشهای موجود در مورد حفاظت محیط زیست و حقوق بشر، وبلاگ دانشمندان حقوق ایران فردا به نشانی:
6
- http://ehsantohid.blogfa.com
7
5. طیبی، سبحان (1394). دیپلماسی محیط زیست و روند آن در توسعه حقوق بینالملل محیطزیست، اولین همایش ملی محیط زیست طبیعی، جها د دانشگاهی پژوهشکده محیط زیست، گیلان.
8
6. طیبی، سبحان (1395). دیپلماسی محیطزیست و تأثیر آن بر تعاملات بینالمللی و صلح جهانی، رساله دکتری به راهنمایی دکتر سیدفضل اله موسوی و دکتر سید عباس پورهاشمی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.
9
7. طیبی، سبحان و مریم اسماعیلیفرد (1394). کاربست دیپلماسی دفاعی در مسیر پیشبرد دیپلماسی محیط زیستی، دوفصلنامه دیپلماسی دفاعی، مرکز مطالعات راهبردی دیپلماسی دفاعی، سال چهارم، بهار و تابستان.
10
8. کریمی، داریوش (1391). جزوه کلیات حقق منابع طبیعی دوره دکتری گروه حقوق محیطزیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
11
9. مجابی، سید محمد (1392). دیپلماسی جهانی وجایگاه محیطزیست، وبلاگ روزنوشتهای سید محمدمجابی، به نشانی: http://www.smojabi.blogfa.com/post-1608. aspx تاریخ مراجعه 27/10/94.
12
10. ملکی اصل، پگاه (1393). تحول در تعهدات دولتها ناشی از میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پرتو امنیت انسانی، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق بینالملل به راهنمایی دکتر حسین شریفی طرازکوهی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. ب) منابع لاتین
13
1. Ivanova, Maria. (2012). Global Governance up the Twenty first Century: Rethinking the Environmental Pillar, London: the Stakeholder Forum, This publication provides a critique of the UNEP reform process.
14
2. Marcus, Alfred (1980) ”Environmental Prrotection Agency,” in The Polotics of Regulation , New York: Basic Books.
15
3. Susskind, L. E., (1994) Environmental Diplomacy: Negotiating More Effective Environmental Agreements, Oxford University Press.
16
4. Susskind, L. E., Ali H Saleem, (2015) Environmental Diplomacy: Negotiating More Effective Environmental Agreements, Oxford University Press.
17
5. Vidal ,John (2012) “ Many Treaties to save the Earth but Where’s the will to implement them? The Guardian. June 7. Online at: www.The guardian.com /environment/ blog /jun/07//.
18
ORIGINAL_ARTICLE
مبانی و مکانیزم همکاریهای زیستمحیطی ایران و همسایگان در حوزه آبهای رودخانهای مشترک
چکیده ; وجود رودخانههای متعدد و مشترک مرزی میان ایران و همسایگان از یک سو و کاهش منابع آبی و آلودگیهای آب از سوی دیگر، موجب اهمیت این آبها در سطح بینالمللی و زمینه تبدیل آن به یکی از منابع اختلاف و تنش میان کشورهای ذینفع در آینده را فراهم نموده است. حقوق بینالملل در دهههای اخیر در کنار تلاش برای نظاممند نمودن بهرهبرداری از آبهای مشترک بینالمللی، درصدد تدوین اصول و قواعدی برای جلوگیری از کاهش آلودگی و محافظت از آبهای بینالمللی به عنوان بخشی از محیط زیست منظقهای بوده است. تصویب کنوانسیون 1997 گامی مهم و اساسی در توسعه حقوق بینالملل محیطزیست معاصر به شمار آمده و بسیاری از اصول حقوقی مطرح در حقوق بینالملل محیط زیست، از قبیل اصل «بهرهبرداری و استفاده منطقی و منصفانه از منابع»، اصل «ممنوع بودن وارد آوردن خسارت بر قلمرو سرزمینی دولت دیگر» و اصل «همکاری بینالمللی» تدوین و ارائه گردیده است. در نبود توافقهای دوجانبه و چندجانبه به نظر میرسد این کنوانسیون چارچوب مناسبی برای همکاری میان ایران و کشورهای همسایه در زمینه حفاظت، مدیریت و جلوگیری از آلودگی این آبها بر اساس نظریه مدیریت مشترک در چارچوب رویکرد حقوقی به عنوان یکی از محورهای همکاری زیستمحیطی میان ایران و همسایگان را فراهم نموده است. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123323_4895e269dfd67f87d4a04138095b3e54.pdf
2017-02-19
91
122
رودخانههای مشترک ایران و همسایگان
حقوق بینالملل محیطزیست
کنوانسیون نیویورک 1997
آبراههای بینالمللی
فرزاد
پیلتن
farzadpiltan@yahoo.com
1
دکتری روابط بینالملل، عضو هیئت علمی واحد شوشتر
LEAD_AUTHOR
میرابراهیم
صدیق بطحایی اصل
mirebrahim@gmail.com
2
دکتری علوم سیاسی، عضو هیئت علمی واحد کرج
AUTHOR
الف) منابع فارسی
1
1. اصغر جعفری ولدانی (بهار و تابستان 1388). استفاده از منابع آب رودهای مرزی ایران و عراق و حقوق بینالملل 1، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 26 (از صفحه 63 تا 92).
2
2. پاپلی یزدی، محمد حسین و فاطمه وثوقی (1390). نگاهی به دیپلماسی آب ایران، هیدروپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
3
3. پورهاشمی، سید عباس (آذر ماه 1384). توسعه نوین در حقوق بینالملل محیط زیست با تأکید بر کنوانسیون حقوق بهرهبرداری از آبراههای بینالمللی برای مقاصد غیرکشتیرانی 1997 ، پایگاه نشر مقالات حقوقی http://haghgostar.ir.
4
4. دولتیار، مصطفی و تیم اس. گری (1389). سیاست آب در خاورمیانه، رسول افضلی و رضا التیامینیا، تهران: چاپ و نشر بینالملل.
5
5. شیرازیان، شیرین و عطیه خطیبی (زمستان 1394). حقوق بهرهبرداری غیرکشتیرانی از آبراههای بینالمللی با نگاهی به توسعه پایدار، فصلنامه توسعه، پایداری و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، دوره 2، شماره 4 (پیاپی8)، صص 73- 85.
6
6. ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1389). حقوق بینالملل عمومی، تهران: گنج دانش.
7
7. عزتی، عزت الله، محمدحسن خضری و محبوبه نیک فرجام (زمستان1390). تحلیلی بر هیدروپلیتیک شرق ایران، فصلنامه پژوهشهای نو در جغرافیای انسانی، سال چهارم، شماره اول، صص 95-112 http://journals.iau-garmsar.ac.ir.
8
8. فرشادگهر، ناصر (1367). نظام حقوق رودهای بینالمللی واروند رود، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
9
9. کورشنر، فرانک، پلکمن (30/6/1392). مناقشات آب در خاورمیانه، ترجمه علیمحمد حسینی عرب، www.menschen-recht-wasser.de.
10
10. ملاحسینی، محمد، آشنایی با رود کرخه- خوزستان http://hamshahrionline.ir .
11
11. ممتاز، جمشید (1388). نظام حقوقی منابع آب: آبراههای بینالمللی خاورمیانه، http://www.ghavanin.ir.
12
12. ممتاز، جمشید (تابستان 1374). وضعیت حقوقی دریای خزر، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال چهارم، شماره 10. ب) منابع لاتین
13
1. Fitzmaurice, M., Omg, D. M., Merkouris P, 2010. Research handbook on international environmental law. Edward Elgar publishing, USA.
14
2. Gleick,peter,H, (1991) environment and security: The dear connection,bulletin of the atomic scientists: 47,3.
15
3. Kaya,Ibrahim. 2003. Equitable Utilization, The law of the Non-Navigational Uses of International Watercourses, Ashgate Pub Ltd.
16
4. Law of the Sea. " Encyclopædia Britannica 2009. Encyclopædia Britannica Online. 06 Feb 2009.
17
5. McCaffrey, Stephen C., 2007, The law of international watercourses, Oxford University Press Inc, Second edition, pp. 99-100.
18
6. Pichyakorn, B. 2002. Sustainable development of international watercourses in international law: a case study of the Mekong river basin. PhD thesis, Middlesex University.
19
7. U. N. General Assembly, Declaration on principles of international Law concerning Friendly Relation and co-operation among state in according with the charter of the united Nations A/Res/2025 (xxv).
20
8. U. N. The Work Of The Intemational Law Commission,ith ed. Vol. l. 2005.
21
9. United Nations Convention on the Law of the Sea of 10 December 1982 Overview and full text, www.un.org. ج) گزارش
22
- آب، محیط زیست، http://www.parsethylene-kish.com
23
- رودخانههای مرزی ایران، http://daneshnameh.roshd.ir
24
- رودخانه هیرمند http://fa.wikipedia.org
25
- رودخانه اترک، www.Iran Rivers, 2010/1/10
26
- رودخانه درونگر http://www.wikipg.com
27
- رودخانه زاب http://seeiran.ir
28
- سیمینهرود، http://vista.ir د) سایتهای اینترنتی
29
http://www.parsethylene-kish.com
30
http://www.westadoe.ir
31
http://tapo.blogfa.com
32
http://arasriver.blogfa.com
33
http://seyfar.ir
34
http://marzha.blogfa.com
35
http://arasriver2013.blogfa.com
36
http://www.ghatreh.com
37
http://baloch2010.blogfa.com
38
http://schoolmaster6.blogfa.com
39
http://www.urmia-ag.ir
40
http://hamshahrionline.ir
41
ORIGINAL_ARTICLE
اولویتبندی ریسکهای ناشی از تغییرات اقلیمی در کلانشهر تهران با روش فازی AHP و ارائه راهبردهای پیشگیری، کاهش اثرات و سازگاری
چکیده ; تشدید تغییرات اقلیمی در دنیا باعث بروز اثرهای جدی بر محیط زیست شهرها و وقوع خطرهای جبرانناپذیر میشود. پیشبینی 10 ساله تغییرات پارامترهای اقلیمی در کلانشهر تهران که همواره با مشکلات روزافزون زیستمحیطی مواجه است، حاکی از آن است که میزان دما و بارش تا سال 2021 با شیب بیشتری نسبت به گذشته افزایش خواهد یافت که این تغییرات میتوانند باعث بروز اثرها و ایجاد خطرهایی برای محیط زیست شهرها شوند. شناسایی اثرهای کنونی و آینده این تغییرات بر محیط زیست شهری میتواند به برنامهریزی جهت کاهش ریسکها و بهرهمندی از فرصتها بینجامد. در مطالعات قبلی مهمترین ریسکهای احتمالی تغییرات پارامترهای اقلیمی در شهر تهران شناسایی شده است و در این تحقیق تعداد 11 ریسک احتمالی متأثر از تغییرات دمایی و بارش در شهر تهران انتخاب شده و سپس با روش تحلیل سلسله مراتبی فازی F-AHP به وزندهی، رتبهبندی و اولویتبندی ریسکها پرداخته شده است. سپس راهبردهایی بهمنظور پیشگیری، کاهش ریسکها و سازگاری با تغییرات پارامترهای اقلیمی جهت بکارگیری در برنامهریزیهای 5 ساله شهر تهران ارائه شده است. این راهبردها با استفاده از ابزارهای سوات و ماتریس داخلی و خارجی تدوین شده و سپس به منظور کمیسازی استراتژیها از ماتریس برنامهریزی استراتژیک کمی استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد، بهینهترین راهبردها، گروه راهبردهای تدافعی میباشند. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123324_a4db44bbb7d7a04470d86af18123f7fa.pdf
2017-02-19
123
142
تغییر اقلیم
محیط زیست شهری
تحلیل سلسله مراتبی فازی
ریسک
راهبرد
آزاده
نوازی
azadehnavazi@yahoo.com
1
دکتری علوم محیط زیست
LEAD_AUTHOR
سمیرا
نوازی
samiranavazi@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد برنامهریزی محیط زیست، دانشگاه تهران
AUTHOR
الف) منابع فارسی
1
1. سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران، سالنامه آماری شهر تهران، 1390.
2
2. مرکز آمار ایران، 1390، سالنامه آماری کشور.
3
3. مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران، گزارش وضعیت محیط زیست شهر تهران، 1392.
4
4. نوازی، آزاده، 1394، ارزیابی ریسک تغییر اقلیم در محیط زیست شهری، ارائه شفاهی در پنجمین کنفرانس منطقهای تغییر اقلیم. ب) منابع لاتین
5
1. Alam., M and Golam Rabbani, M. D., (2007). Vulnerabilities and responses to climate change for Dhaka, Environment and Urbanization, 19. 81- 97.
6
2. ALAVI, I. (2014). FUZZY AHP METHOD FOR PLANT SPECIES SELECTION IN MINE RECLAMATION PLANS: CASE STUDY SUNGUN COPPER MINE.iranian Journal of Fuzzy Systems, 11. 5: 23-38.
7
3. Ayers, J.. (2009). International funding to support urban adaptation to climate change. Environment and Urbanization. 21. 225-241.
8
4. Brown, A., Dayal, A. and Rumbaitis Del Rio, C., (2012). From practice to theory: emerging lessons from Asia for building urban climate change resilience, Environment and Urbanization, 24. 531-556.
9
5. Cash, D. W., Clark,W. C., Alcock, F., Dickson, M. N., Eckley, N., Guston, D. H., Ja¨ger, J. and Mitchell, R. B., (2003). Knowledge systems for sustainable development. Proc. Natl. Acad. Sci. 100. 8086–8091.
10
6. CHANG, Da-Yong. (1996). Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP. European journal of operational research, , 95. 3: 649-655.
11
7. Cradock-Henry, N. (2008). Exploring perceptions of risks and vulnerability to climate change in New Zealand agriculture. Political Science, 60 (1). 151-155.
12
8. Downing, A and Cuerrier,A., (2011). A synthesis of the impacts of climate change on the First Nations and Inuit of Canada, International Journal of Traditional Knowledge, 10. 57-70.
13
9. Gorener, A., Toker, Kere. and Ulucay, K. (2012). Application of Combined SWOT and AHP: A Case Study for a Manufacturing Firm, Social and Behavioral Sciences, 58. 1525 – 1534.
14
10. HUANG, Jih-Jeng. (2008). A matrix method for the fuzzy analytic network process. International Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge-Based Systems, 16. 06: 863-878.
15
11. Hughes, Sara. A meta-analysis of urban climate change adaptation planningin the U. S., Urban Climate, in press.
16
12. Lammel, A., Dugas, E. and Guillen, E., (2011). Traditional way of thinking and prediction of climate change in New Caledonia (France) , International Journal of Traditional Knowledge, 10. 13-20.
17
13. LIN, Liang; WANG, Chao. (2012). On consistency and ranking of alternatives in uncertain AHP. Natural Science,, 4. 05: 340.
18
14. Meinke1, H., Nelson, R., Kokic, Ph., Stone1, R., Selvaraju, R. and Baethgen, W., (2006). Actionable climate knowledge: from analysis to synthesis, Climate Research, 33. 101–110.
19
15. Navazi, A., Karbassi, A., Mohammadi, Sh., Monavari, S. M. and Moteaddi Zarandi, S., A Modelling Study for Predicting Temperature and Precipitation Variations, International Journal of Global Warming, in press.
20
16. Neil Adger, W., Huq, S., Brown, K., Conway, D. and Hulme, M. (2003). Adaptation to climate change in the developing world. Progress in Development Studies. 3. 179- 195.
21
17. Nichols, A., Richardson, J., & Maynard, V. (2010). Climate change and communicable disease: what are the risks?. Journal of Infection Prevention,11 (5). 146-148.
22
18. OĞUZTİMUR, Senay. Why Fuzzy Analytic Hierarchy Process Approach For Transport Problems?. (2011).
23
19. Prudent-Richard, G., Nolan, M. and Conroy N., (2010). Climate Change Risk Assessment and Adaptation Planning: Tiwi Islands Shire Council, AECOM Australia Pty Ltd, Australia.
24
20. REZAEINIYA, Nahid, et al. (2014). Fuzzy ANP approach for new application: Greenhouse Location selection; a case in Iran. Journal of Mathematics and Computer Science, 8. 1: 1-20.
25
21. Saadatabadi, A. R., Mohammadian, L. and Vazifeh, A. (2012). Controls on air pollution over a semi-enclosed basin, Tehran: A synoptic climatological approach, Iranian Journal of Science & Technology, 36. 501-510.
26
22. Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process, Int. J. Services Sciences, 183–98.
27
23. Saaty, T. L. and Vargas, L. G. (2006). Decision making with the analytic network process economic, Political, Social and Technological Applications with Benefits, Opportunities, Costs and Risks, (Springer) , , pp. 53.
28
24. Saaty, T. L.,) , (2013). Theory and Applications of the Analytic Network Process: Decision Making With Benefits, Opportunities, Costs, and Risks. (RWS Publications., United States.
29
25. UN-Habitat, (2010). Cities and Climate Change Initiative: Taking climate change to the local level, United Nations Human Settlements Programme.
30
26. United States Environmental Protection Agency, , (2010). Climate Change Indicators in the United States, EPA 430-R-10-007.
31
27. Yavuza, F., Baycanb, T. (2013). Use of swot and analytic hierarchy process integration as a participatory decision making tool in watershed management, Procedia Technology, 8. 134 – 143.
32
ORIGINAL_ARTICLE
الزامهای ایران برای ایجاد مدل متوازن توسعه منطقهای در راستای تحقق اهداف بینالمللی کاهش انتشار گازهای گلخانهای (GHGs)
چکیده ; تغییرات آب و هوایی و پیامدهای ناشی از آن در دهههای آتی زندگی بشر را دستخوش تحولات عظیمی خواهد کرد. این مسئله باعث شده است جامعه جهانی ارزیابی، پیگیری و راهکارهای کنترل را در رأس اقدامهای خود قرار دهند. کشور ایران در سال 2015 در جایگاه نُهم جهان از منظر انتشار گازهای گلخانهای قرار گرفت و در جریان نشست پاریس متعهد به کاهش 4 درصدی انتشارها تا سال 2030 نسبت به وضع موجود شد و در صورت تأمین حمایتهای مالی و فنی جامع و انتقال فناوری از جانب جامعه بینالمللی سطح کاهش تا 12 درصد قابل ارتقاء میباشد. با این رویکرد در پژوهش حاضر وضعیت انتشار گازهای گلخانهای در ایران طی دهههای گذشته مورد تحلیل قرار گرفته است. ارزیابیها نشان میدهد انتشارها در ایران از روندی صعودی پیروی میکند و بخشهای نیروگاهی، اداری_ تجاری- خانگی و حملونقل در راس انتشارها قرار دارند. تحلیل محرکهای مؤثر در انتشارها با بازه زمانی درازمدت (2012- 1971) نشان میدهد جمعیت با ضریب 94/2+، سرانه تولید ناخالص داخلی با ضریب 004/1+، شدت انرژی با ضریب 035/0- و شدت کربن با ضریب 694/0- در الگوی انتشار مؤثر هستند. ارزیابی الگوی توسعه و درآمدزایی از منظر انتشار گازهای گلخانهای موید آن است که بخش عمدهای از سوخت در صنایعی صرف میشود که از نظر اقتصادی کمترین بازدهی را دارند. همچنین، صنایع خُرد (با کمتر از 10 نفر شاغل)، برخلاف مصرف بالای انرژی از نظر درآمدزایی توان رقابت با صنایع بزرگ را ندارند. نگاهی از منظر عدالت و توزیع متوازن امکانات، محرکها و مسئولیتها در میان استانهای کشور از ساختاری نامتعادل و دور از عدالت حکایت میکند. تحقق اهداف بینالمللی، کاهش جز در سایه شناخت کافی از وضع موجود و رفع معضلات پیش رو امکانپذیر نمیباشد و مجموعه این تحلیلها میتواند در شناسایی معضلات پیش رو و تبیین ساختاری منسجم، پایدار و مبتنی بر عدالت مورد استفاده قرار گیرد. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123325_f9e02134cec4ab0130f3e88f92982590.pdf
2017-02-19
143
168
مدل متوازن
انتشار گازهای گلخانهای
محرکها
درآمدزایی
عدالت
ایران
مجید
شفیع پور مطلق
shafiepour@zmu.ac.ir
1
استادیار گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
آزاده
توکلی
atavakoli@zmu.ac.ir
2
استادیار گروه علوم محیط زیست دانشگاه زنجان
AUTHOR
الف) منابع فارسی
1
1. توکلی آزاده (1393). ارائه مدل توزیع بهینه انتشار گازهای گلخانهای بین مناطق مختلف ایران با استفاده از نظریه بازیها و از منظر توسعه پایدار، رساله دکتری تخصصی، دانشگاه تهران.
2
2. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1394). ارزیابی اسناد انرژی و محیطزیست کشور جهت بازنگری و اصلاح، اداره کل نظارت و ارزیابی علمی و فناوری.
3
3. سازمان حفاظت محیطزیست ایران (1394). برنامه اهداف موردنظر مشارکت ملّی (INDC)، کمیته ملّی تغییرات آب و هوایی جمهوری اسلامی ایران.
4
4. مجمع تشخیص مصلحت نظام (1394). سیاستهای کلی محیطزیست (مورخ 26/08/94)، http://maslahat.ir/
5
5. وزارت صنایع و معادن (1389). برنامه بخش صنعت و معدن در طرح تحول اقتصادی، تهران.
6
6. وزارت نیرو (1394)، ترازنامه انرژی سال 1392، دفتر برنامهریزیهای کلان برق و انرژی ـ معاونت امور برق و انرژی. ب) منابع لاتین
7
1. CDIAC (2009) , Carbon dioxide emissions (CO2) , thousand metric tons of CO2, The official United Nations site for the MDG Indicators (CDIAC).
8
2. CDIAC (2011) , Record High 2010 Global Carbon Dioxide Emissions from Fossil-Fuel Combustion and Cement Manufacture, The official United Nations site for the MDG Indicators (CDIAC(.
9
3. CDIAC (2012) , Statistics Division, The official United Nations site for the MDG Indicators (CDIAC).
10
4. DOE (2012) , United Nations Statistics Division, U. S. Department of Energy.
11
5. Enerdata (2014) , Global Energy Statistical Yearbook 2013, Global Energy Intelligence.
12
6. Enerdata (2016), Global Energy Statistical Yearbook 2016, Global Energy Intelligence.
13
7. Etheridge, D., Steele, L., Langenfelds, R., Francey, R., Barnola, J. M. & Morgan, V. (1996) , Natural and anthropogenic changes in atmospheric CO2 over the last 1000 years from air in Antarctic ice and firn, Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 101 (D2) , 4115-4128.
14
8. Fan, Y., Liu, L. C., Wu, G. & Wei, Y. M. (2006) , Analyzing impact factors of CO2 emissions using the STIRPAT model, Environmental Impact Assessment Review, 26 (4) , 377-395.
15
9. Germanwatch (2015) , The largest producers of CO2 emissions worldwide in 2015, based on their share of global CO2 emissions, Germanwatch, Germanwatch.
16
10. Grabemann, I., Gaslikova, L., Groll, N. & Weisse, R., (2015) , Anthropogenic climate change impact on future North Sea wave and surge conditions, EGU General Assembly Conference Abstracts.
17
11. Holtz-Eakin, D. & Selden, T. M. (1995) , Stoking the fires? CO2 emissions and economic growth, Journal of public economics, 57 (1) , 85-101.
18
12. Hughes, T. P., Baird, A. H., Bellwood, D. R., Card, M., Connolly, S. R., Folke, C., Grosberg, R., Hoegh-Guldberg, O., Jackson, J. & Kleypas, J. (2003), Climate change, human impacts, and the resilience of coral reefs, Science, 301 (5635) , 929-933.
19
13. IEA (2012) , CO2 Emissions from Fuel Combustion- 2011 Highlights, International Energy Agency (IEA).
20
14. IPCC (2001) , The Scientific Basis Contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the IPCC (TAR) , Climate Change 2001, Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC.
21
15. IPCC (2006) , 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories, Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC.
22
16. IPCC (2007) , The Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC, Geneva, Switzerland.
23
17. IPCC (2013) , The physical science basis, Contribution of working group I to the fifth assessment report, Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC.
24
18. IPCC (2014) , Climate Change 2014- Impacts, Adaptation and Vulnerability: Regional Aspects, Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC, Cambridge University Press.
25
19. Midgley, G. F. & Bond, W. J. (2015) , Future of African terrestrial biodiversity and ecosystems under anthropogenic climate change, Nature Climate Change, 5 (9): 823-829.
26
20. NOAA (2016) , Earth's CO2 Home Page, National Oceanic and Atmospheric Administration.
27
21. Parmesan, C. & Yohe, G. (2003) , A globally coherent fingerprint of climate change impacts across natural systems, Nature, 421 (6918) , 37-42.
28
22. Ringius, L., Torvanger, A. & Holtsmark, B. (1998) , Can multi-criteria rules fairly distribute climate burdens? OECD results from three burden sharing rules, Energy Policy, 26 (10): 777-793.
29
23. Rogelj, J. (2013) , Long-term climate change: projections, commitments and irreversibility, Cambridge University Press, 1029-1136.
30
24. Rom, W. N., Evans, L. & Uppal, A. (2013) , The sentinel event of climate change: Hurricane Sandy and its consequences for pulmonary and critical care medicine, American journal of respiratory and critical care medicine, 187 (2) , iii-iv.
31
25. Seneviratne, S. I., Nicholls, N., Easterling, D., Goodess, C. M., Kanae, S., Kossin, J,. Luo, Y., Marengo, J., McInnes, K. & Rahimi, M. (2012) , Changes in climate extremes and their impacts on the natural physical environment, Managing the risks of extreme events and disasters to advance climate change adaptation, Cambridge University Press, 109-230.
32
26. Solomon, S., Qin, D., Manning, M., Chen, Z., Marquis, M., Averyt, K., Tignor, M. & Miller, H. (2007) , The physical science basis, Contribution of working group I to the fourth assessment report of the intergovernmental panel on climate change, 235-337.
33
27. Stott, P. (2016) , How climate change affects extreme weather events, Science, 352 (6293) , 1517-1518.
34
28. Tavakoli, A., Shafie-Pour, M., Ashrafi, K. & Abdoli, G. (2016) , Options for sustainable development planning based on “GHGs emissions reduction allocation (GERA) ” from a national perspective, Environment, Development and Sustainability, 19-35.
35
29. Tavakoli, A., Shafie-Pour, M., Ashrafi, K. & Abdoli, G. (2017) , GHGs emission reduction targeting based on horizontal equity concept at a country level, Environmental Engineering and Management Journal.
36
30. Trnka, M., Rötter, R. P., Ruiz-Ramos, M., Kersebaum, K. C., Olesen, J. E., Žalud, Z. & Semenov, M. A. (2014) , Adverse weather conditions for European wheat production will become more frequent with climate change, Nature Climate Change, 4 (7) , 637-643.
37
31. UNFCCC (2015) , INDCs as communicated by Parties, INDC Retrieved 2016/10/09, from http://www4. unfccc. int/Submissions/INDC.
38
32. United Nations (2015) , The 2015 Revision of World Population Prospects, Department of Economic and Social Affairs, New York, United Nations.
39
33. United Nations Environment Program, UNEP (2015) , UN Climate Change Newsroom, Retrieved 2016/04/06, from http://newsroom. unfccc. int/.
40
34. Wang, C., Chen, J. & Zou, J. (2005) , Decomposition of energy-related CO2 emission in China, 1957–2000, Energy, 30 (1) , 73-83.
41
35. World Bank (2012) , Statistics Division, World Bank.
42
36. World Bank (2016) , World Databank, the World Bank Group, Washington D.C.
43
37. Wyman, O. (2012) , World Energy Trilemma 2012, Energy Sustainability Index, World Energy Council.
44
38. Zhang, M., Mu, H. & Ning, Y. (2009) , Accounting for energy-related CO2 emission in China, 1991–2006, Energy Policy, 37 (3) , 767-773.
45
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسی سیاستگذاری آب در ایران
چکیده ; موضوع آب در ایران امروز به «مسئلهای» نیازمند اقدام تبدیل شده است و ضروری است که از طریق گفتگوهای عمومی همه ذیربطان صاحبنظران به شناخت چیستی علل و راهکارهای برخورد با آن بپردازیم. در این چارچوب، مقاله حاضر در بخش اول مروری بر تطور حکمرانی آب در ایران دارد. در بخش دوم با هدف مسئلهشناسی تحلیلی به ترسیم سیمای کمی و کیفی و مصرف آب با استناد به گزارشات متعدد ملی و بینالمللی میپردازد و وضعیت آب ایران را با سایر کشورها مقایسه میکند. بخش سوم با استفاده از تفسیر دکترین و چارچوب مفهومی مرجعیت در سیاستگذاری عمومی به تبیین مهمترین چالشهای بخش و فرابخش میپردازد. مدعای این قسمت آن است که علت وضعیت کنونی آب فراتر از ضعفهای بخشی، معطوف به سطح مرجعیت و فلسفه و دکترین است که بر مبنای احترام به طبیعت و توسعه پایدار شکل نگرفته است. بخش نهایی با اتکا به چالشهای احصاءشده، اختصاص به ارائه راهکارهای سیاستی دارد. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123326_28fce4c2f9468567deea506cb0ec7934.pdf
2017-02-19
169
197
مسئله آب
سیاستگذاری محیط زیست
مفهوم مرجعیت
تفسیر دکترین
حسن
کاوه فیروز
kavehhassan@yahoo.com
1
معاون مرکز برنامهریزی، تحول اداری و بودجه سازمان حفاظت محیط زیست
AUTHOR
مریم
اسماعیلی فرد
maryam.esmaeilifard@srbiau.ac.ir
2
دکتری سیاستگذاری عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
LEAD_AUTHOR
1. ابتکار، معصومه (1394). برنامه ششم توسعه آخرین فرصت برای احیای منابع محدود زیستی کشور، قابل دسترس در:
1
- http://www.doe.ir/Portal/home/?news/196210/196225/494947
2
2. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران (1392). آمایش سرزمین، آب و توسعه پایدار کشاورزی، تهران.
3
3. اکبری، حامد (1394). استفاده از الگوهای دادهکاوی اطلاعات آبی در بهرهوری آب، تارنمای تجزیه و تحلیل سیاستگذاری عمومی، قابل دسترس در: http://ippra.com
4
4. اندیشکده تدبیر آب ایران (1393). بهسوی چارچوب مفهومی و تحلیلی اصلاح حکمرانی آب. تهران.
5
5. دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفا (1392). گزارش میانکار مصارف آب شرب و صنعت حوضههای آبریز درجه 2 کشور، سنتز ملی طرح بهنگامسازی مطلعات جامع منابع آب کشور، تهران: وزارت نیرو.
6
6. حافظ نیا، محمدرضا و مهدی نیکبخت (1381). آب و تنشهای اجتماعی ـ سیاسی؛ مطالعه موردی: گناباد. مجله تحقیقات جغرافیایی، شماره3-2، ص62-43.
7
7. حیدری، نادر (1393). ارزیابی شاخص بهره وری آب کشاورزی و عملکرد سیاستها و برنامههای مدیریت آب کشور در این زمینه. فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره78، ص200-177.
8
8. دفتر مطالعات پایه منابع آب کشور (1394). گزارش بررسی وضعیت منابع آب زیرزمینی کشور تا پایان سال آبی 93-92. تهران.
9
9. رنانی، محسن (1394). نشست نقش باورها، ارزشها و سرمایه اجتماعی در حکمرانی آب. تهران: اندیشکده تدبیر آب.
10
10. سازمان حفاظت از محیط زیست (1386و 1387). گزارش مطالعات پیشگیری، کنترل و کاهش آلودگی منابع آب کشور؛ شناخت وضعیت کیفی آب در10 رودخانه اصلی و مهم، تهران.
11
11. سازمان هواشناسی کشور (1393). تحلیل خطرپذیری گرد و خاک کشور در طی 23 سال گذشته، تهران: مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران.
12
12. شافریتز، جی ام و کریستوفر پی. بریک) 1390 (. سیاستگذاری عمومی در ایالات متحده آمریکا. ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
13
13. شرکت مدیریت منابع آب ایران (1393)، دفتر مطالعات پایه، تهران.
14
14. قاسمی، آسیه (1392). نگاهی گذرا به سیر تاریخی تخریب منابع آب کشور؛ علل، پیامدها و راهکارها. تهران: دفتر تحقیقات و سیاستهای بخشهای تولیدی، وزارت امور اقتصادی و دارایی.
15
15. کلانتری، عیسی (1394). مهاجرت اجباری 4 میلیون نفر به خاطر خشک شدن دریاچه ارومیه، قابل دسترس در:
16
http://isna.ir/fa/news/94061106965/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-4-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%86-%D9%86%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D8%AE%D8%B4%DA%A9-%D8%B4%D8%AF%D9%86
17
16. مظاهری، مهدی و نرجس السادات عبدالمنافی جهرمی (1394). گزارش بررسی تحولات قوانین بخش آب و تأثیر آن بر منابع زیرزمینی. تهارن: مرکز پژوهشها مجلس شورای اسلامی
18
17. مدنیان، غلامرضا (1384). حفاظت قانونی از قنوات و منابع آبهای زیرزمینی. کرمان: کنفرانس بینالمللی قنات، جها د دانشگاهی استان کرمان.
19
18. مکنون، رضا (1393). آب زیر بنای مهم توسعه پایدار. پژوهشنامه محیط زیست، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام.
20
19. مرکز آمار ایران (1393). سالنامه آماری، تهران.
21
20. ملک محمدی، حمیدرضا (1394). مبانی و اصول سیاستگذاری عمومی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
22
21. مولر، پیر (1378). سیاستگذاری عمومی. ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: نشردادگستر: نشر میزان.
23
22. مهندس مشاور مهاب قدس (1393). برنامهریزی کلان منابع آب کشور: ضرورت اقدامات سازهای در کنار برنامهریزی غیرسازه ای، تهران.
24
23. وزارت نیرو (1394). گزارش بحران آب و راهکارهای پیشنهادی برای کاهش اثرات آن، تهران.
25
24. World Development Indicators (Last Updated: 07/28/2015), Available from: http://data.worldbank.org/.
26
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مفهوم امنیت زیستمحیطی با نگاهی به چالشهای امنیت زیستمحیطی ایران
چکیده ; در رویکرد نوین جهانی به موضوع امنیت، تهدیداتی که ناپایداری، تخریب، توزیع نامناسب و محدودیت در برخی منابع زیستمحیطی میتواند بر حوزه امنیت ملی کشورها ایجاد نماید از جایگاه و اولویتی ویژه برخوردار است. بر همین مبنا، با توجه به پیامدهای گسترده و اجتنابناپذیر چالشهای زیستمحیطی و اولویت پیشگیری در مسائل امنیتی، شناسایی نقاط آسیبپذیر و تأثیراتی که این چالشها بر امنیت ملی کشورها دارد، بهمنظور جلوگیری از تبدیل شدن آنها به بحران، ضروری مینماید. از همینرو پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال برآمده است که مهمترین چالشهای زیستمحیطی ایران کدامند؟ و از میان آنها کدامیک به لحاظ حیاتی بودن از اولویت بیشتری برخوردارند؟ در همین راستا فرضیه مقاله پیش رو عبارت است از این که با نگرش توسیع مفهومی و تکثر در ابعاد امنیت، جمهوری اسلامی ایران با تهدیدات گوناگونی روبهرو است که در این میان تهدیدات زیستمحیطی از اولویت و پیچیدگی خاصی برخوردار است. از این رو در رابطه با امنیت زیستمحیطی ایران دو نکته مهم باید مورد توجه قرارگیرد؛ اول، تفهیم و قبول معنای گسترده از امنیت به گونهای که تهدیدات زیستمحیطی را نیز در برگیرد. دوم، شناسایی عوامل محیطی و پیشران تغییرات زیستمحیطی مؤثر بر امنیت ایران است. به همین منظور در مقاله پیشرو با استفاده از روش دلفی و مصاحبههای نیمهساختاریافته مهمترین چالشهای مؤثر بر امنیت زیستمحیطی ایران جمعآوری، تدوین و اولویتبندی شدهاند. و در نتیجه پس از تعیین وزن نسبی از میان 15 معیار حاضر، به نظر میرسد مسائل مرتبط با بحران بیآبی و آلودگی هوا به لحاظ شرایط بحرانی و ابعاد امنیتی آن، اهمیت فوری و حیاتی دارند. بنابراین آنچه به مقاله حاضر ضرورت میبخشد، اولویت یافتن و دارای جایگاه شدن امنیت زیستمحیطی و شناسایی دستهای از اساسیترین چالشهای زیستمحیطی پیش روی جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر است. ;
https://rahbordfarhangi.csr.ir/article_123328_003567b170594c99585159b7a05d8c16.pdf
2017-02-19
199
231
امنیت زیست محیطی
چالشها
جمهوری اسلامی ایران
وحید
رنجبرحیدری
heydari4000@gmail.com
1
دانشجوی دکتری روابط بینالملل، دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
ابراهیم
جمشیدی
eb.jamshidi@gmail.com
2
کارشناسی ارشد روابط بینالملل، دانشگاه خوارزمی تهران
AUTHOR
الف) منابع فارسی
1
1. ابتکار، معصومه (1394). گسترش صلح و امنیت جهانی از ملزومات حفظ محیط زیست است، خبرگزاری ایرنا، کد خبر: 81771921، دوم مهرماه.
2
2. ابراهیمی، نبیالله؛ روحالله قادریکنگاوری و عادل دهدشتی (1391). تهدیدهای نوین وگذار به حکمرانی راهبردی؛ با نگاه به جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره اول، بهار، شماره مسلسل59: 106-87.
3
3. ابوالحسنی، علیمحمد (1393). نظریههای زیست محیطی، سایت پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم علیهالسلام.
4
4. احمدی، سیدعباس، طهمورث حیدریموصلو و روحالله نیکزاد (1392). جنبههای بینالمللی ژئوپلیتیک زیست محیطی، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 3، پاییز، صص146-121.
5
5. اسماعیلیفرد، مریم (1395). سیاستهای کلی محیط زیست؛ مسیر پیشرو، روزنامه شرق، شماره 2727، شنبه ۲۲ آبان، صفحه (جامعه) 17.
6
6. اصلیپور، حسین و فتاح شریفزاده (1394). راهبرد سیاستگذاری زیستمحیطی کشور در بستر نظریات متعارف تصمیمگیری عمومی، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال22، شماره83، پاییز، صص271- 245.
7
7. افتخاری، اصغر (1395). مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی، چاپ دوم، تهران: مطالعات راهبردی.
8
8. افتخاری، اصغر، مهدی نادری باباناری و حسین میسمی (1390). بازخوانی الزامات امنیتی سند چشمانداز، جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 60،:80-53.
9
9. بوزان، باری (1389). مردم، دولتها و هراس، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
10
10. بوزان، باری و دیگران (1386). چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، مترجم علیرضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
11
11. بیلیس، جان و استیو اسمیت (1383). جهانی شدن سیاست: روابط بینالملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، جلد دوم، چاپ اول، تهران: ابرار معاصر.
12
12. پیشگاهیفرد، زهرا و عمران علیزاده (1390). امنیت زیستمحیطی و تحول مفهوم امنیت در قرن 21، فصلنامه چشمانداز جغرافیایی، سال ششم، شماره14: 119-107.
13
13. تریف،تری و دیگران (1383) مطالعات امنیتی نوین، مترجمان: علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
14
14. جاجرمی، کاظم، زهرا پیشگاهیفرد و حجت مهکویی (1392) ارزیابی تهدیدات زیستمحیطی در امنیت ملی ایران، فصلنامه راهبرد، سال بیست و دوم، شماره67: 230-193.
15
15. جکسون، رابرت و گئورک سورنسون (1385) درآمدی بر روابط بینالملل، مترجمان: مهدی ذاکریان و همکاران، تهران: نشر میزان.
16
16. چیتچیان، حمید (1395). ادامه حیات و تمدن و بقای ایرانی بهدلیل شرایط آبی کشور در خطر است، سایت خبری انتخاب، تاریخ انتشار، 5 مرداد، کد خبر۲۸۳۲۱۰.
17
17. دولتشاهیپیروز، محرم و هادی طهماسبیآشتیانی (1389). انسان، انرژی، محیط زیست و چشماندازی به آینده، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره56: 343-313.
18
18. رحمتی، علیرضا (1391) بررسی روند ارزیابی اثرات محیط زیستی در ایران، چالشها و راهکارها، محیط زیست و توسعه، سال3، شماره 5: 23-15.
19
19. رستمزاد، آرزو (1395). بیماریهای خطرناک ناشی از طوفان نمکی دریاچه ارومیه، خبرگزاری خبرآنلاین، شنبه 24 مهر، کد مطلب 589979.
20
20. رضایان، احد و علیحسین (1395). آیندهپژوهی بحران آب در ایران به روش سناریوپردازی، فصلنامه اکوهیدرولوژی، دوره 333، شماره1: 17-1.
21
21. رنانی، محسن (1394). کلید خروج از «بحران آب» در ایران، خبرگزاری ایرنا، کدخبر81597981، 16 اردیبهشت.
22
22. روحانی، حسن (1389). درآمدی بر مؤلفههای اساسی محیطی در چشمانداز ایران، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 55: 34-7.
23
23. زارع، بیژن و زهره روغنیان (1394). آیندهپژوهی در توسعه زیستمحیطی به روش سناریوپردازی، کنفرانس بینالمللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی.
24
24. زواری، سیدعبدالمجید (1394). پیامدهای راهبردی ریزگردها در افق 1414، ماهنامه نامه آیندهپژوهی، شماره بیستم: 14-12.
25
25. شیهان، مایکل (1388). امنیت بینالملل، مترجم: سیدجلال دهقانیفیروزآبادی، تهران: مطالعات راهبردی.
26
26. صالحی، عبدالمطلب و رکسانا نیکنامی (1392). امنیت زیستمحیطی و همکاری بینالمللی، در «مجموعه مقالات اکولوژی سیاسی»، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
27
27. طوفان، مسعود (1389). چالشها و چشمانداز همکاریهای منطقهای در مهار ریزگردها، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و چهارم، شماره 4: 958-943.
28
28. عبدالهخانی، علی (1389). نظریههای امنیت، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
29
29. عزیزیمهماندوست، مهدی (1390). مدیریت بحران و تهدیدات زیستمحیطی در ایران، فصلنامه پدافند غیرعامل، سال دوم، شماره 2: 33-21.
30
30. فالک، ریچارد (1381). نظریه واقعگرایی و امنیت جهان در «ارزیابیهای انتقادی در زمینه امنیت بینالملل»، مترجم: علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
31
31. قنبرلو، عبدالله (1392). جهانی شدن و مسائل زیست محیطی، در مجموعه مقالات اکولوژی سیاسی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
32
32. قوام، سید عبدالعلی (1384). سیاست بینالمللی و رویکرد زیست محیطی، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست، بهار و تابستان، شماره 14: 20-7
33
33. کاستلز، امانوئل (1385). اقتصاد، جامعه و فرهنگ: عصر اطلاعات، قدرت هویت، ترجمه حسن چاوشیان، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران: نشر طرح نو.
34
34. کاویانیراد، مراد (1389). تحلیل فضایی مخاطرات محیطی و بحرانهای بومشناسی در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، شماره دوم: 58-33.
35
35. کاویانیراد، مراد (1390). امنیت زیستمحیطی از منظر ژئوپلیتیک، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره20، شماره23، زمستان: 106-85.
36
36. کاویانیراد، مراد (1392). تبیین نسبت اکولوژی و سیاست در مجموعه مقالات اکولوژی سیاسی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی،
37
37. کرمی، ناصر (1393). هشت دلیل انفعال دولت ایران در برابر ریزگردها، 28 بهمن/ 17 فوریه 2015، سایت بیبی سی فارسی.
38
38. کلانتری، عیسی (1394). دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه: مقابله با بحران کمآبی مهمتر از مقابله با حمله نظامی دشمنان است، خبرگزاری ایسنا، کد خبر: 5-15414-9410، دوشنبه ۱۴ دی ماه.
39
39. لطفی، حیدر، محمدحسن نامی، جعفر حسنپور و حمید بحیرایی (1390). امنیت زیستمحیطی و سیاستگذاری امنیت ملی، فصلنامه نگرشهای نو در جغرافیایی انسانی، سال سوم، شماره چهارم، پاییز: 144-121.
40
40. مَتیوز، جسیکا (1381). محیط زیست و امنیت بینالملل در «ارزیابیهای انتقادی در زمینه امنیت بینالملل»، ترجمه: علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
41
41. مهکویی، حجت، کاظم جاجرمی و زهرا پیشگاهیفرد (1393). تهدیدات زیستمحیطی در کشورهای منطقه ژئوپلیتیکی خلیج فارس با تأکید بر بحران منابع آب، فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال چهارم، شماره 13، بهار: 143- 133.
42
42. میدانی، رحیم (1394). وضعیت آب بحرانی است/ احتمال درگیری به خاطر بحران آب/ خشکسالی20 سال دیگر ادامه دارد، خبرگزاری ایلنا، کد خبر: 295196، 14 تیر.
43
43. نجاتی، محمدحسین (1395). خشکی، سرنوشت 58 درصد از مساحت تالابهای ایران، خبرگزاری خبرآنلاین، 14مهر، کد مطلب: 586826.
44
44. یزدانفام، محمود (1390). آیندهشناسی و برآورد محیط راهبردی: لازمه تصمیمگیری بهتر در امنیت ملی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره چهارم، زمستان، شماره مسلسل54: 32-7. ب) منابع لاتین
45
1. Beheshti, Hamed (2011) The prospective environmental impacts of Iran nuclear energy expansion, Energy Policy, Volume 39, Issue 10, October 2011, PP 6351–6359.
46
2. Cagaptay, Soner and Otun, Altay (2012) Flooding Out Terror? Turkey's Ilisu Dam Project, Washington Institute for near east policy, May 3, pp 1-2.
47
3. Lewis, Gary (2014) Challenges to and from the Environment in Iran, Iran Heritage Foundation and Persian Wildlife Heritage Foundation Symposium, Royal Geographical Society, London, 18 January 2014.
48