اختلال در انسجام نهادهای جامعه موضوعی است که در مکاتب تکاملگرایی، کارکردگرایی و نوسازی ـ بهویژه در مباحث دورانگذار ـ در جامعهشناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. هدف این مقاله ارائه شاخص مناسب برای انجام مطالعات تجربی کلان جامعهشناختی، بهمنظور اندازهگیری اختلال در انسجام میان نهادهای جامعه در شرایط معاصر جامعه ایران و ارزیابی اعتبار و روایی آن است. از آنجا که انسجام و تعادل سیستمی در نظریه کارکردگرایان دارای ابهامات مفهومی است، شاخصسازی و اندازهگیری بر مبنای آن دچار مشکلاتی خواهد شد. از این رو در ابتدای مقاله بر پایه نظریه آنتروپی اجتماعی مفهوم انسجام در جامعهشناسی پارسونز مورد نقد قرار گرفته و در نهایت مفهوم اختلال انسجامی بهجای انسجام انتخاب شده و شاخصسازی مناسب برای آن انجام شده است.