بررسی و ارزشیابی اجرای قانون شوراهای آموزش و پرورش استان‌ها، شهرستان‌ها و مناطق و پیشنهاد مواد قانونی لازم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضوهیئت علمی گروه مدیریت آموزشی و آموزش عالی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، ایران

چکیده

مقاله حاضر با هدف بررسی و ارزشیابی اجرای قانون شوراهای آموزش‌وپرورش در مناطق مختلف کشور و ارائه مواد قانونی لازم انجام شده است. روش تحقیق، آمیخته (کمی و کیفی) و از بعد شیوه ارزشیابی، ارزشیابی تلفیقی است. جامعه آماری و حجم نمونه شامل 265 نفر از اعضای شوراها، 914 مصوبه جلسات شوراها، صورت مذاکرات جلسات شماره 93، 163 تا 166 و 185 مجلس شورای اسلامی و 6 حقوقدان و گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی در سال‌های 1371 تا 1374 بوده است. روش نمونه‌گیری برای استان‌ها، خوشه‌ای تصادفی و برای شهرستان‌های استان تصادفی ساده بوده است. روش و ابزار جمع‌آوری اطلاعات، بررسی اسناد، پرسشنامه‌ای سه قسمتی و مصاحبه با خبرگان حقوقی بود. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه از طریق کارشناسان مرتبط و پایایی پرسشنامه با روش ضریب آلفای کرونباخ و در دو مرحله اجرای آزمایشی در اسلامشهر و مرحله پایانی در سطح 265 نمونه کشوری و با اعتماد بسیار بالایی (988/0) به دست آمد. داده‌های پرسشنامه‌ها در دو بعد توصیفی و استنباطی و مصاحبه‌ها هم در دو بخش شکلی و محتوایی تحلیل شدند: نتایج نشان داد اگرچه قانون و میانگین عملکرد شوراهای آموزش‌وپرورش در شش بعد، مقوله و مؤلفه مورد بررسی، موفق و مطلوب بوده است، لیکن مواد قانونی 4،5، 8، 13، 16 و 18 به اصلاح بیشتری نیاز دارند. همچنین شرایط اقتصادی کشور و اوضاع مالی و اعتباری آموزش‌وپرورش و جو حاکم بر مجلس شورای اسلامی در سال 1372 نیز در تصویب این قانون مؤثر بوده‌اند. از طرفی حضور افراد مسئول و با تجربه در جلسات شوراها و مطلع شدن سایر اعضا از وضعیت آموزش‌وپرورش به‌عنوان مهم‌ترین عامل موفقیت شوراها و مدیریت و چگونگی اداره جلسات به‌عنوان مهم‌ترین علت عدم موفقیت شوراها بوده است. در این تحقیق 12 مشکل اساسی و دارای اولویت برای آموزش‌وپرورش استان‌ها و شهرستان‌ها هم مشخص شد که بالاترین آن معیشت و رفاه فرهنگیان، سرانه مدارس و نیروی انسانی است. از نظر آماری نیز تفاوتی بین نظرات شوراهای آموزش‌وپرورش استان‌ها با شهرستان‌ها و مناطق وجود ندارد و از نظر هر دو گروه، قانون و عملکرد شوراها موفق و مطلوب ارزیابی می‌شود. برای کارآمد و اثربخش نمودن قانون شوراها نیز پیشنهادات متعدد و متنوعی ذکر شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • Lotfollah Abbasi Servak
Faculty Member of Educational Management and Higher Education Department at Islamic Azad University, Central Tehran branch, Iran
چکیده [English]

.

الف) منابع فارسی

1. آقاجانی میر، مسعود (87-1386). «بررسی موانع مشارکت زنان در حفاظت از محیط زیست و نقش عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در آموزش زیست محیطی (مقایسه غرب و شرق شهر تهران)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
2. آقازاده، احمد (1392). «آموزش و پرورش تطبیقی». انتشارات سمت.
3. ابراهیم پور، سهیلا (87-1386). «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان در اداره شهر (مطالعه موردی: سالمندان منطقه 10 شهرداری تهران)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
4. احسان پور، محمد و معافی، سعید (1394). «نظام حقوقی نمایندگان مجلس در ایران». انتشارات جنگل.
5. استافل بیم، دانیل ال (1386). «درآمدی بر الگوهای ارزشیابی». ترجمه غلامرضا یادگارزاده، آرش بهرامی و کورش پرند. انتشارات یادواره کتاب.
6. افقهی، جعفر (1393). «ارزیابی حقوقی و عملکردی قانون شوراهای آموزش و پرورش استان‌ها و شهرستان‌ها (دوره 1379 تا 1388)». پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
7. الماسی، علی محمد (1393). «آموزش و پرورش تطبیقی». انتشارات رشد.
8. انصاری، علی (1392). «بررسی رابطه بین مشارکت سازمانی و ارزش شرکت در شرکت‌های صنعت داروسازی بورس اوراق بهادار تهران». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
9. بازرگان، عباس (1380). «ارزشیابی آموزشی». انتشارات سمت.
10. باتمانقلیچ، فریور (1380). «نظام مشارکت زیربنای مدیریت اسلامی». انتشارات جمهوری.
11. برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور.
12. بل، لس و استونسون، هوارد (1392). «سیاست گذاری آموزشی (فرآیند، مباحث و تأثیرات)». ترجمه محمود ابوالقاسمی و کورش فتحی واجارگاه. تهران: نشر نورالثقلین.
13. بوربور حسین بیگی، مجید (1391). «بررسی وضعیت مشارکت مردمی و دریافت نظرات اجتماعی آنان در مدیریت پسماند خانگی به منظور تسهیل در سیستم حمل و نقل پسماند شهری (مطالعه موردی، منطقه 7 تهران)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
14. بیگی نیا، عبدالرضا (1393). «طراحی الگویی برای ارتباط بین ابعاد سازمان با مشارکت کارکنان با تأکید بر جو سازمانی به عنوان یک متغیر مداخله گر». دو ماهنامه علمی-پژوهشی دانشور، دانشگاه شاهد، سال دهم، شماره 42، ص 40-27.
15. پاتنام، رابرت (1384). «جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی، در سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه». گردآوری کیان تاج بخش، ترجمه افشین پاکباز و حسین پویان. تهران: نشر شیرازه.
16. پارکینسون، رستوم جی. (1392). «مهارت‌های مدیریت». ترجمه مهدی ایران نژاد پاریزی. انتشارات آزاده، چاپ اول.
17. تقی زاده، محرم و اصفهانی، مهرداد (1394). «70 شاخص آموزشی 20 کشور جهان». ترجمه، ناشر مرآت دانش.
18. تیزخان، فردین (1390). «مشارکت شهروندان در ارتقاء محیط زیست شهر تهران از طریق سامانه مدیریت شهری (مطالعه موردی- سامانه 137 شهرداری تهران)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
19. جعفری، پریوش (1389). «مشارکت بخش خصوصی در آموزش و پرورش». ناشر عترت نو.
20. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378). «ترمینولوژی حقوق». نشر کتابخانه گنج دانش، چاپ دهم.
21. جمعی از علما و دانشمندان (1372). «نگرشی بر مدیریت در اسلام». مرکز آموزش مدیریت دولتی.
22. حسنی، شهلا (89-1388). «نقش و قدرت شورایاری‌ها در جذب مشارکت شهروندان (مطالعه موردی مناطق 3، 5، 6، 8 و 17)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
23. حسنی شلمانی، محمدحسن (1393). «مدیریت مشارکتی». انتشارات آوای نور.
24. حلاج (1394). «طراحی و اجرای روشی برای ارزیابی مقررات». فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست و دوم، بهار، شماره 81.
25. دلاور، علی (1379). احتمالات و آمار کاربردی در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر رشد.
26. دوله، فاطمه (1390). «بررسی میزان مشارکت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
27. رابینز، استیفن (1386). «تئوری سازمان، ساختار و طرح سازمانی». ترجمه سید محمد الوانی و حسن دانایی فرد. انتشارات صفار.
28. رابینز، استیفن پی. (1378). «رفتار سازمانی». ترجمه سید محمد اعرابی و علی پارسائیان. دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
29. رجبی، آزیتا (1389). «مقاله شیوه‌های مشارکت شهروندی در فرآیندهای توسعه شهری».
30. رحمان سرشت، حسین (1377). «تئوری‌های سازمان و مدیریت از نوین‌گرایی تا پسانوین گرایی». تهران: ناشر مؤسسه فرهنگی انتشاراتی فن و هنر.
31. روشن، سعید (87-1386). «بررسی جامعه شناختی میزان مشارکت اجتماعی شهروندان در فعالیت‌های شهرداری تهران و تأثیر آن بر اداره امور شهر (مطالعه موردی: محدوده منطقه 9 شهرداری تهران». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
32. سام بند، میثم (89-1388). «بررسی میزان مشارکت اجتماعی شهروندان در سیاست‌های شهری کلان شهر تهران و ارائه الگوی مناسب». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
33. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش.
34. سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور ابلاغی مقام معظم رهبری.
35. سیاست‌های کلی برنامه چهارم توسعه کشور.
36. سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه کشور.
37. سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه کشور.
38. شادمان فر، رضا (87-1386). «بررسی تأثیر اجرای الگوی مشارکتی شورایاری محلات در شهر تهران بر مشارکت شهروندان تهرانی با مدیریت شهری». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
39. شادمان فر، رضا و وکیل پور، مهدی (1390). «شورایاری ساز و کاری برای مشارکت شهروندان با مدیریت شهری». انتشارات آستان قدس رضوی، به نشر، چاپ اول.
40. شرمرهورن، جان آر. (1381). «مدیریت و رفتار سازمانی». ترجمه مهدی ایران نژآد پاریزی. تهران: انتشارات مدیران.
41. شهرکی پور، حسن و سرمدی، محمدرضا (1387). «نگرشی بر مدیریت اسلامی». ناشر پیام رسان
42. شعبانی،قاسم(1383)«حقوق اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران».تهران،انتشارات اطلاعات تهران،چاپ هفدهم.
43. شیخ محمدی، مجید و تولیت زواره، محمدرضا (1384). «مدیریت مشارکت‌پذیر بر اساس نظام پیشنهادها». انتشارات انستیتو ایز ایران.
44. صادقی فرد، ناصر و نقوی، سیدعلی (1382). «مدیریت مشارکتی». تهران، مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران، پاییز.
45. صحرایی، رامین (1391). «بررسی اثرات برنامه‌های آموزش محیط زیست بر مشارکت مردم در مدیریت پسماند شهری منطقه 9 شهرداری تهران». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
46. ضربی فریدونی، محمدعلی (87-1386). «بررسی زمینه‌ها و تنگناهای مشارکت اجتماعی – اقتصادی شهروندان در مدیریت شهری (مطالعه موردی شهر آمل)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
47. طوسی، محمدعلی (1375). «مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی». تهران: مؤسسه عالی آموزش.
48. طوسی، محمدعلی (1370). «مشارکت». تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
49. عباس نژاد، محسن (1384). «قرآن، مدیریت و علوم سیاسی». ناشر مؤسسه انتشاراتی بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه.
50. عباسی، لطف اله و همکاران (1395). «جعبه ابزار برنامه ریزی آموزشی خرد». ترجمه کتاب یونسکو. انتشارات زیتون سبز.
51. عزیزی، اکرم (1395). تأثیر مدیریت مشارکتی بر رفتار و تعهد سازمانی کارکنان اداره آموزش و پرورش منطقه 15. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
52. علاقه بند، علی (1389). «اصول مدیریت آموزشی». انتشارات دانشگاه پیام نور.
53. علاقه بند، علی (1389). «مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی». تهران: نشر روان.
54. علاقه بند، علی (1383). «مدیریت عمومی». تهران: نشر روان، چاپ یازدهم.
55. علوی تبار، علیرضا (1379). «بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها». تهران: انتشارات سازمان شهرداری ها.
56. فرجاد، محمدعلی (1390). «آموزش و پرورش تطبیقی». انتشارات رشد.
57. فقهی فرهمند، ناصر (1392). «اولویت‌بندی سبک‌های مدیریت برای ارتقای عملکرد کارکنان سازمان‌های خدماتی (مطالعه موردی: سازمان‌های خدماتی شهر تبریز)». مجله علمی-پژوهشی مدیریت بهره وری، زمستان 1392، سال هفتم، شماره 27، 22 صفحه (از 91 تا 112).
58. فقهی فرهمند، ناصر (1384). «مدیریت پایای سازمان». انتشارات فروزش، شماره انتشار 174، ص 800.
59. فولادی، الهام (1393). «بررسی موانع مشارکت اجتماعی شهروندان در مدیریت محله، محلات شهر تهران و ارائه راهکارهای مناسب». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
60. قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور.
61. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
62. قانون آموزش و پرورش مصر.
63. قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
64. قانون تأسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیر دولتی.
65. قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش همراه با ضمائم، معاونت توسعه مشارکت‌های مردمی (1391).
66. قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (1) و (2).
67. قانون مالیات بر ارزش افزوده.
68. قانون مدیریت خدمات کشوری.
69. قلی پور، رحمت اله و غلام پور آهنگر، ابراهیم (1393). «فرآیند سیاست گذاری در ایران». ناشر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
70. کرسول، جان دبلیو (1395). «مقدمه‌ای بر روش پژوهش ترکیبی». ترجمه احمد عابدی و امیر قمرانی. انتشارات کاوش یار.
71. لاهیجانیان، اکرم الملوک (1390). «آموزش محیط زیست». تهران، انتشارات دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، چاپ اول.
72. لهسایی زاده، عبدالعلی (1383). «مقاله بحران محیط زیست و توسعه همه جانبه و پایدار». مجموعه مقالات مسائل اجتماعی ایران، انجمن جامعه‌شناسی ایران. تهران: نشر آگه.
73. مجموعه قوانین و مقررات وزارت آموزش و پرورش، معاونت حقوقی امور مجلس و هماهنگی امور استان‌ها (1373).
74. محسنی، سیدرضا (1392). «بررسی تأثیر مشارکت عمومی شهروندان در رشد و بهبود فرهنگ ورزش همگانی در پارک‌های سطح شهر تهران». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
75. منادی، مرتضی؛ عابدی، فاطمه و طالب زاده شوشتری، لیلا (1394). «روش پژوهش کیفی کاربردی». تهران: انتشارات جامعه شناسان.
76. موحدنسب، حامد (90-1389). «بررسی جامعه شناختی نقش مشارکت اجتماعی در توسعه محله (مطالعه موردی منطقه 20 شهرداری تهران)». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
77. موسوی، میرطاهر (1391). «درآمدی بر مشارکت اجتماعی». انتشارات جامعه شناسان، چاپ اول.
78. منصوری، بهروز و احمدی، الهه (1389). مقاله «نقش سرای محله و مشارکت شهروندان در مدیریت و پایداری اجتماعی محلات». اولین همایش شهروندی و مدیریت محله‌ای حقوق و تکالیف.
79. میرمحمدی، سید محمد (1383). «الگوی نظارت و کنترل در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران». انتشارات سمت.
80. نجاری، رضا (1385). «مبانی مدیریت اسلامی». انتشارات دانشگاه پیام نور.
81. نصر و همکاران (1386). «ارزیابی عملکرد شوراهای آموزش و پرورش استان در فراهم ساختن نظارت مردم بر آموزش و پرورش». مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، شماره 82، ص 32.
82. نقشه جامع علمی کشور.
83. نقی پورفر، ولی اله (1376). «اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن (1)». مرکز آموزش مدیریت دولتی.
84. نوبخت حقیقی، محمد باقر (1392). «بررسی اثر مشارکت کارکنان در ساختار سازمان و مدیریت کارآفرینی در شعب بانک ملی سطح شهر تهران». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
85. نوروزی، فیض اله و بختیاری، مهناز (1388). مقاله «مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن». فصلنامه راهبرد، سال هجدهم، شماره 53.
86. هاشمی، سید محمد (1378). «حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران». جلد اول، اصول و مبانی کلی نظام، چاپ اول، نشر میزان.
87. هاشمی، سید محمد (1379). «حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران». جلد دوم، حاکمیت و نهادهای سیاسی، نشر دادگستر.
88. هاشمی، فرود (1387). «شورا و مشارکت از دیدگاه اسلام». خرم آباد، انتشارات شاپور خواست، چاپ اول.
89. هیکس، هربرت جی. و ری گولت، سی. (1376). «تئوری‌های سازمان و مدیریت». ترجمه گوئل کهن. نشر دوران.
90. یزدخواستی و عباس زاده (1386). «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت والدین دانش آموزان در امور مدرسه‌ای دانش آموزان مقطع متوسطه استان آذربایجان شرقی». مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، پاییز، شماره 81، ص 20.

ب) منابع لاتین

1. Aksakal, Bunyamin and Yasar Kazu, Ibrahim (2015). “Comparison of Adult Education Policies in Turkey and European Union. Social and Behavioral Sciences 177, 235-239.
2. Anderson HR, Favarato G, Atkinson RW. 2011. Long-term exposure to outdoor air pollution and the prevalence of asthma: meta-analysis of multi-community prevalence studies. Air Qual Atmos Health; doi:10.1007/s11869-011-0145-4 [Online 19 April 2011].
3. Beutner, M. & Pechuel, R. (2017, March). Micro Units–A New Approach to Making Learning Truly Mobile. In Society for Information Technology & Teacher Education International Conference: 744-751.
4. Bratton, J. & Gold, J. 2012. Human Resource Management theory & practice. 5th ed. Palgrave Macmillan. Hampshire.
5. Denison, Daniel. (2010). Organization Culture: can it be a key lever for driving organizational change? International institute for management development.
6. Fisher, M. G., and Alford, M. (2010). The Economics of Organizational Design: Theoretical Insights and Empirical Evidence. Hampshire, England: Palgrave Macmillan.
7. Gilbert, C. (2013). Innovation systems, institutional change and the new knowledge market: implications for third world agricultural development. Economics of Innovation and New Technology, 11(4-5), 353-368.
8. Harmon, L.J., Losos, J.B., Davies, T.J., Gillespie, R.G., Gittleman, J.L., Bryan Jennings, W. et al. 2010. Early bursts of body size and shape evolution are rare in comparative data. Evolution 64: 2385-2396.
9. Olmsted, Richard W., Harding E. Sawyer. (2012). Toward a Theory of Organizational Creativity. Academy of Management Review, Vol. 18, No. 2. 293-321.
10. Philip, J., M. Macconell, M, 2013. Evaluating the management strategies of a forestland estate, the S-O-S approach. Environmental management, 69: 349-58.
11. Steinberg, L. Lamborn, S. D. Dornbusch, S. M. Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement: Authoritative parenting, school involvement, and encouragement to succeed. Child Dev. 63: 1266-1281.
12. Swansburg, M. E. (2011). The smarter organization: How to build a business that learns and adapt to marketplace needs, Wiley, New York, NY.
13. Venkatesh, Sh., (2010). “Late Mover Advantage: How Innovative Late Entrants Outsell Pioneers,” Journal of Marketing Research, 35 (1), 54-70.
14. World Data on Education (2010/2011). 7th edition. Updated version. April 2012. http://www.police.ir