پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامراهبرد اجتماعی فرهنگی2251-70811120120621امتناعات و امکانات شهروندی گروههای خاص در تحولات گفتمان شهروندی123194FAپیام روشنفکرعبدالحسین کلانتریهما مداحJournal Article19700101این نوشتار میکوشد تا در پرتو نظریه دیرینهشناسانۀ فوکو به تحلیل تطورات گفتمانی مفهوم شهروندی از صورت کلاسیک آن بهصورت متکثر و حساسِ به نیاز گروههای خاص بپردازد و موانع «امکان شهروندی» پنج گروه اجتماعی خاص را مورد بررسی و طبقهبندی مجدد قرار داده و در هر مورد، راهکارهای رفع «امتناع» شهروندی را با توجه به مباحث نظری و تجربیات جهانی ارائه دهد. تطور مباحث نظری انتقادی و تحولات نهادی شهروندی از یک سو و ایجاد نهادها، گرایشها و مبانی نظری مستقل علومِ اجتماعی در مورد گروههای خاص از دیگر سو، باعث تجدیدنظر در درک ما از شهروندی بر مبنای حقوق گروههای اجتماعی «خاص» شده است. دلایل مشترکی برای حذف کامل یا نسبی گروههای خاص مورد بررسی از حیطۀ شهروندی وجود دارد، مانند عدم موازنۀ حقوق و مسئولیتهای شهروندی در میان این گروهها، عدم دسترسی آنان به سپهرهای اجتماعی به معنای عام و دوری نسبی آنان از بازار کار.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامراهبرد اجتماعی فرهنگی2251-70811120120621مصرفگرایی در جامعه و تأثیر آن بر محیط زیست شهری: رویکردی نوین123195FAحسین بنیفاطمهفهیمه حسیننژادJournal Article19700101امروزه شهرنشینی فزاینده و افزایش سکونتگاههای شهری، بیشترین تأثیر را بر محیط زیست گذاشته و شهر بهعنوان یکی از مراکز اصلی آلاینده محیط زیست درآمده است. شهرها مهمترین خاستگاه مصرفگرایی بوده و مصرفگرایی مزیت خود را در استفاده بیرویه از منابع طبیعی و انرژی میداند. مصرفگرایی همچنین به تولید مواد زاید و زبالههایی میانجامد که از حد توان بازسازی محیط زیست و بازیافت فراتر میروند. هدف این مقاله با استفاده از روش اسنادی، تأکید بر رویکردی نوین در اقتصاد محیط زیست شهری است تا از یک سو نیازهای ساکنین تأمین شود؛ منابع طبیعی و انرژیهای تجدیدناپذیر از بین نروند و از سوی دیگر فرایند انباشت زباله کاهش یابد. این رویکرد نوین «اقتصاد خدمت و جریان» نام دارد. در این روش کاربرد منابع انسانی جانشین استفاده از منابع طبیعی کمیاب میشود و تقاضا برای کار افزایش مییابد.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامراهبرد اجتماعی فرهنگی2251-70811120120621بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان خودکشی در استانهای کشور123196FAحبیب احمدیفاطمه ابوترابی زارچیJournal Article19700101امروزه بسیاری از صاحبنظران علوم اجتماعی، به اهمیت شبکههای ارتباطی میان انسانها و نحوه تعاملات آنها با یکدیگر پی بردهاند و در بررسی مشکلات اجتماعی، از جمله خودکشی، این شبکههای ارتباطی را در نظر گرفتهاند. این تحقیق بهمنظور بررسی رابطه بین خودکشی و سرمایه اجتماعی در استانهای کشور در سال 1379 از روش تحلیل ثانوی استفاده کرده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که متغیرهای سرمایه اجتماعی تعمیمیافته ساختاری (میزان شرکت در انجمنها و گروههای داوطلبانه) و سرمایه اجتماعی نهادی ساختاری (میزان شرکت در انتخابات) با خودکشی رابطه منفی دارند، ولی دیگر ابعاد سرمایه اجتماعی و سرمایه اجتماعی کلی با خودکشی رابطه معناداری ندارد.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامراهبرد اجتماعی فرهنگی2251-70811120120621راهبردهای جامعهشناختی کاهش تروریسم جدید در نظامهای دموکرات123197FAعلیمحمد حاضرینعیما محمدیJournal Article19700101مسئله مقاله حاضر گسترش فزاینده جنبشهای تروریستی جدید، همزمان با مسلط شدن گفتمان لیبرال دموکراسی در نظام جهانی است که مقاومتی جدی از سوی گروههای اقلیتی علیه روایتهای جهانشمول ایجاد کرده است. دو راهبرد مجادلهانگیز از سوی جامعهشناسان جهت کاهش تروریسم مطرح شده است که به وضعیت دموکراسی در جامعه جدید اشاره دارد: 1. تأکید بر الگوهای لیبرال دموکراسی جهت تأمین امنیت در جامعه جهانی و 2. دموکراسی خود عامل تنشزا و تولیدکننده تروریسم در جامعه جدید است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که تروریسم جدید «دموکراسی حداکثری» و «روایتهای جهانشمول» در دنیای مدرن که مهمترین مفاهیم دموکراسی لیبرال هستند را به چالش کشانده است. بنابراین کاهش تروریسم جدید مستلزم تقویت «جهان حیاتی»، گسترش الگوی «دموکراسی مشورتی» و «عقلانیت ارتباطی» از طریق افزایش مشارکت سازمانهای بینالمللی و نهادهای مدنی است.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامراهبرد اجتماعی فرهنگی2251-70811120120621مهاجرت غیرقانونی و تبعات اقتصادی آن در کشورهای میزبان (با تأکید بر مهاجران افغانی در ایران)123198FAجهانبخش مهرانفرسعید عیسی زادهJournal Article19700101ایران در طول سالهای گذشته شاهد سیل عظیمی از مهاجران غیرقانونی افغانی بوده است. این مهاجران علاوه بر اینکه در ابعاد مختلف فرهنگی، ازدواج، اشتغال، آموزش، بهداشت، ناهنجاریها، جرائم، مسکن و... تأثیرگذار بودند، اقتصاد ایران را نیز مستقیماً تحت تأثیر قرار دادهاند. این مقاله، با توجه به محدودیت اطلاعات آماری مربوط به تعداد مهاجران غیرقانونی و نحوه فعالیت آنها در بازار کار، قصد دارد به بررسی اثرات اقتصادی مهاجران غیرقانونی در قالب تحلیلهای تئوریکی بپردازد. این تحلیلها کاملاً منطبق با شرایط اقتصاد ایران و مهاجران غیرقانونی حاضر در آن بوده و تصویر روشنی از اثرات اقتصادی مهاجران غیرقانونی افغانی در ایران را آشکار میسازد. بررسی سیاستهای مختلف برخورد با مهاجران غیرقانونی و استفاده از تجارب کشورهای مختلف جهت اتخاذ سیاستی مناسب برای برخورد با مهاجران غیرقانونی کشورمان از دیگر اهداف این مقاله است.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامراهبرد اجتماعی فرهنگی2251-70811120120621علیه هویت؛ رهیافتی انتقادی پیرامون هویت ملی و سیاستهای هویت123199FAْسیدجواد طاهاییJournal Article19700101هویت ملی، نظریهای در عداد نظریات علوم اجتماعی مدرن است و از این رو انتقادات بر کارکرد نظریه در علوم اجتماعی شامل آن نیز میشود. ریشة انتقادات در آنجا قرار دارد که نظریة هویت (هویت ملی و سیاستهای هویت) از مرحله ضرورت فلسفی به تبیینگری سیاسی ـ اجتماعی در قرن بیستم ارتقا مییابد.پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظامراهبرد اجتماعی فرهنگی2251-70811120120621بررسی بیننسلی نگرش به طلاق: مطالعهای در استان زنجان123200FAپیام روشنفکرروحالله فلاحی گیلانمریم پورکسماییJournal Article19700101این پژوهش نگرش نسبت به طلاق را در نسلهای مختلف واکاوی میکند. جامعه آماری، افراد (مرد و زن) ۱۵ سال و بالاتر ساکن در استان زنجان هستند که با روش نمونهگیری چند مرحلهای طبقهبندی شده و متناسب با حجم جمعیتی هر یک از شهرها (متناسب با طرح آمارگیری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵)، ۶۱۰ نمونه بهطور تصادفی و سیستماتیک مطالعه شده است. یافتهها نشان میدهد که نگرش به طلاق هنوز منفی است (4/47 درصد پاسخگویان)، اما مخالفت با طلاق بهطور بیننسلی کاهش یافته است. تحلیل جنسیتی دادهها، این تغییر نگرش نسلی را در بین زنان با معنی نشان میدهد. موافقت نسلهای جدید با سنگینی صدمات عاطفی ناشی از طلاق و ارجحیت زندگی زناشویی دشوار به طلاق کاسته شده و بر بیموردی اغلب مخالفتهای اجتماعی با طلاق اجماع بیشتر شده است.