Confrontation between Rationality and Superstition in the Process of Development: with an Emphasis on Iran in the Qajar ٍٍEra

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. in Political Science, Faculty of Political Science, Islamic Azad University, Shahreza Branch

2 Member of Faculty, Faculty of Political Science, Islamic Azad University, Shahreza Branch

Abstract

One of the causes of the under-development of Iran during Qajar period was the conflict between rationality and superstition in the Iranian society. In fact, the superstition was so ingrained in the political and social life of Iran that the collective culture and political decisions of that era had been affected to the point that under the Qajar Kings, especially Naser ad-Din Shah, Muzaffar-ad Din Shah and Mohammad Ali Shah, they had resorted to all kinds of superstitions for solving the problems instead of taking into consideration the wisdom, thought and science. This article discusses the impact of the superstition as an irrational phenomenon on the under-development of Iran during the aforementioned period with a qualitative and causal methodology as well as descriptive and analytical method and through collecting the library data in order to answer to the question that "what was the role of superstitious culture on the political under-development of Iran during the Qajar period?"
The authors test the hypothesis that through superstitious culture which opposed rationality but coexisted with it in the Qajar period, led to the "intellectual despotism" and thereby the "political tyranny". The discourse status resulted from this intellectual and practical confrontation led to the reproduction of a cycle containing superstitious culture and political tyranny which each of them was producing/reproducing and reinforcing another in this cycle leading to under-development in Qajar era.

Keywords


آدمیت، فریدون (1362). امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی.
آدمیت، فریدون )1385(. اندیشه ترقی و حکومت قانون، تهران: خوارزمی.
آرین‌پور، یحیی (1382). از صبا تا نیما، تهران: زوار.
اخوان‏کاظمی، مسعود (1377)، «توسعه سیاسی و جامعه مدنی»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 128-127.
ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری (1384). جامعه‏شناسی توسعه، تهران: کلمه.
اکبرنژاد، محمدتقی (1388). «ضعف عقلانیت زمینه‌ساز خرافات»، حوزه، سال 26، شماره 152.
امینی، علی‌اکبر (1389). گزارش‌نویسی کاربردی، تهران: فرمنش.
اوداینیک، ولودیمیر والتر (1387). یونگ و سیاست، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نی.
ایازی، محمدعلی و حسن پویا (1390). گفتارهای دین‏شناختی درباره خرافات، ج 1، تهران: عروج.
بدیع، برتران (1384). توسعه سیاسی، ترجمه احمد نقیب‏زاده، تهران: قومس.
بشیریه، حسین (1372). موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران: مرکز.
بشیریه، حسین (1374). جامعه‌شناسی سیاسی، تهران:‌ نی.
پوپر، کارل (1380). جامعه باز و دشمنان آن، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی.
تاج‌الدین، محمدباقر (1397). قامت تفکر و سقف آزادی، ایران آنلاین، 13 شهریور.
توکلی طرقی، محمد‌ (1380). «تجدد اختراعی، تمدن عاریتی و انقلاب روحانی»، ایران نامه، سال بیستم، شماره 79 و 78.
جمالی، شهرام (1397). «گفتمان تحول و روشنفکران حرفه‌ای»، سرمشق نیوز، 27 اردیبهشت.
جوادی‌آملی، عبدالله (1393). مفاتیح الحیاه، قم: اسراء.
جینز، جولیا (1390). خاستگاه آگاهی، در فروپاشی ذهن دو جایگاهی، ترجمه خسرو پارسا و دیگران، تهران: آگه.
درچه‌ای، سیدمحمدباقر (1382). تخت فولاد، به کوشش و اهتمام داود علی بابایی، تهران: امید فردا.
ردنر، دنیری (1373). علم و نابخردی، ترجمه آزیتا قدسی رائی، تهران: انجمن فیزیک ایران.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1362). تاریخ در ترازو، تهران: امیرکبیر.
زیباکلام، صادق (1377). سنت و مدرنیته، تهران: روزنه.
ساعی، احمد (1380). مسائل سیاسی و اقتصادی جهان سوم، تهران: سمت.
سرگلزایی، محمدرضا (1394). زندگی، فکر و دیگر هیچ، تهران: مرندیز نی‌نگار.
سریع‌القلم، محمود (1376). عقلانیت و آینده توسعه‌یافتگی ایران، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
سیلونه، اینیاتسیو (1367). مکتب دیکتاتورها، ترجمه مهدی سحابی، تهران: نو.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1392). با چراغ و آیینه، تهران: قصیده‌سرا.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا ( 1395). با چراغ و آینه: در جستجوی ریشه‌های تحول شعر معاصر ایران، تهران: سخن.
شمیم، علی‌اصغر (1390). ایران در دوره سلطنت قاجار، تهران: زریاب.
شیخ‌الاسلامی، محمدجواد (1351)، روحیات، خصال و پایان کار محمد علی‌شاه قاجار، تهران: خوارزمی.
شیخ‌الاسلامی، محمدجواد (1385). «روحیات ویژگی‌ها و پایان کار محمدعلی‌شاه»، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 230-227.
شیخ‌الاسلامی، محمدجواد (1392). سیمای احمدشاه قاجار، تهران: ماهی.
صالحی‌امیری، رضا (1387). خرافه‌گرایی؛ چیستی، چرایی و کارکردها، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
طباطبایی، جواد (1385). مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی، تبریز: ستوده.
طباطبایی، جواد (1386). نظریه حکومت قانون در ایران، تبریز: ستوده.
عنایت، حمید (1356). سیری در اندیشه سیاسی عرب، تهران: جیبی.
عنایت، حمید (1365). اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه، بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.
فروزان‌فر، بدیع‌الزمان (1386). تقریرات دربارۀ تاریخ ادبیات ایران، تهران: خجسته.
فروم، اریک (1356). گریز از آزادی، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: کتاب‌های جیبی.
فروم، اریک (1368). جامعه سالم، ترجمه اکبر تبریزی، تهران: بهجت.
فریزر، جیمز جورج (1384). شاخه زرین (پژوهشی در جادو و دین)، ترجمه کاظم فیروزمند، چاپ دوم، تهران: آگاه.
فشاهی، محمدرضا (1356). واپسین جنبش قرون‌وسطایی در دوران فئودال، تهران: جاویدان.
فنایی، ابوالقاسم (1394). اخلاق دین‌شناسی: پژوهشی در مبانی معرفتی و اخلاقی فقه، تهران: نگاه معاصر.
قوچانی، محمد (1393). «تراژدی پروتستانیسم اسلامی»، مهرنامه، شماره 36.
کاسیرر، ارنست (1362). افسانه دولت، ترجمه نجف دریابندری، تهران: خوارزمی.
مؤمنی، باقر (1998). دین و دولت در عصر مشروطیت، سوئد: باران.
مطهری، مرتضی (1379). حماسه حسینی، تهران: صدرا.
مورتی، کریشنا (1370). نارضایتی خلاق، ترجمه مرسده لسانی، تهران: به‌نگار.
ناطق، هما (1358). مصیبت وبا و بلای حکومت، تهران: گستره.
نجاح، محسن (1385). اندیشه سیاسی معتزله، ترجمه باقر صدرنیا، تهران: علمی و فرهنگی.
نجم‌آبادی، شیخ هادی (1376). تحریر العقلا، تهران: وزارت کشور.
ورهرام، غلامرضا (1367). نظام سیاسی و سازمان‌های اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران: معین.
یاسپرس، کارل (1363). آغاز و انجام تاریخ، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
Benveniste, G. (1994). Mastering the politics of planning: crafting credible plans and policies that make a difference, Jossey-Bass Inc Pub.
Dye, T. R. & Dye, T. R. (1992). Understanding public policy, Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Patton, C. V. & Sawicki, D. S. (2012). Basic methods of policy analysis and planning, 3 edition, Pearson.
Thomas, I. (2007). Environmental policy: Australian practice in the context of theory, Federation Press, Sydney.
Wiktorowicz, M. & Deber, R. (1997). “Regulating biotechnology: a rational-political model of policy development”, Health policy, Vol.40, No.2, 115-138.