مهاجرت‌های روستایی در ایران و پیامدهای آن بر جامعه روستایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

2 کارشناس پژوهشی مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

چکیده

هدف این مقاله پاسخ به این پرسش است که چه تغییراتی در الگوی مهاجرت داخلی ایران اتفاق افتاده، پیامد این مهاجرت‌ها بر جامعه روستایی چیست و چشم‌اندازهای آینده در الگوی مهاجرت داخلی ایران کدامند. روش مطالعه، اسنادی و بر پایه تحلیل ثانویه داده‌های حاصل از سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن، آمارگیری‌های نمونه‌ای و سایر یافته‌های مرتبط با موضوع است.  بر اساس یافته‌ها، تحولات در الگوی مهاجرت داخلی ایران نشان می‌دهد الگوی مهاجرت داخلی در ایران در حال تغییر بوده و از میزان مهاجرپذیری و مهاجرفرستی روستاها کاسته شده و به سمت شهرها جهت پیدا کرده است. الگوی مهاجرت داخلی در ایران به سمت سلسله‌مراتب شهری و برون‌کوچی در حال تغییر است. بنابراین چشم‌اندازهای آینده مطالعات مهاجرتی در ایران، شامل توجه به مهاجرت‌های شهر به شهر و نقاط مثبت و چالشی آن است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rural Migration in Iran and Its Consequences on Rural Communities

نویسندگان [English]

  • Valiollah Rostamalizadeh 1
  • Ghorban Hosseini 2
1 Faculty member of National Population Studies & Comprehensive Management Institute
2 M.S of demography, Research Assistant, National Population Studies and Comprehensive Management Institute
چکیده [English]

The aim of this article is finding answer to these questions: what changes have occurred in the pattern of internal migration in Iran; secondly, what is the impact of this migration on rural communities and what are the future prospects in Iran's internal migration patterns. The method of this study, secondary analysis of data from population and housing censuses, sample surveys and other findings related to the topic under study. The results indicate that several changes in the pattern of Iran's internal migration occurred: 1. reduce rural-urban migration and the subsequent increase in immigration from urban to urban; 2. decline in migration from the urban to the rural and from rural to rural and the It also reduced the total amount of immigration to the rural. Therefore these changes show that internal migration patterns are changing in Iran and immigration and attracting migrates from the rural areas has been reduced and has been oriented towards the cities. This indicates that the rural young people who are prone to migration are declining.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • migration
  • pattern of internal migration & rural-urban migration

الف) منابع فارسی

1. ایراندوست، کیومرث و دیگران (1392). «تحلیل دگرگونی الگوی مهاجرت داخلی کشور با تأکید بر مهاجرت‌های شهری»، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 6: 118-105.
2. پناهی، لیلا و احمدا... پیشرو (1390). «بررسی عوامل مؤثر بر مهاجرت جوانان روستایی به شهر، مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان مرودشت»، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره دوم.
3. تقدیسی، احمد و احمد شاپورآبادی (1391). «مهاجرت و سالخوردگی جمعیت روستایی ایران: چالشی فراروی توسعه پایدار روستایی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 27، شماره اول، بهار، شماره پیاپی 104: 164-133.
4. رمضانیان، محمد (1380). «سالخوردگی جمعیت شاغل در بخش کشاورزی ایران»، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی.
5. زاهدی مازندرانی، محمدجواد (1383). «ضرورت‌های کارکردی توسعه اشتغال در بخش کشاورزی»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دوازدهم، شماره 45.
6. زنجانی، حبیب الله (1380). مهاجرت، تهران: سمت.
7. زنجانی، حبیب‌الله (1389). «عوامل کلیدی در توسعه روستایی از دیدگاه جمعیت شناختی»، روستا و توسعه، دوره 13، شماره 4، زمستان: 26-1.
8. عباسی، داوود (1387). بررسی مهاجرت روستا به شهر در ایران در دهه 85-1375، طرح پژوهشی گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی، تهران: پژوهشکده آمار.
9. عظیمی، ناصر (1381). «مهاجرت از روستا به شهر»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 10، تابستان.
10. قاسمی اردهایی، علی و علی حسینی‌راد (1387). جریان‌های مهاجرت داخلی و ویژگی‌های مهاجران به تفکیک استان، طرح پژوهشی گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی، تهران: پژوهشکده آمار.
11. قاسمی سیانی، محمد (1388). «پیامدهای مهاجرت روستاـ شهری نسل جوان روستایی»، مجله پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره دوم، بهار و تابستان.
12. مارتین، فلیپ (1383). مهاجرت نیروی کار، ترجمه سید حسن هفده‌تن، مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
13. مشفق، محمود (1387). بررسی تحولات مهاجرت‌های داخلی و شهرنشینی در کشور از سال 1385-1355، طرح پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
14. مشفق، محمود (1389). بررسی مهاجرت‌های داخلی ایران را از سال 1355 تا سال 1385، پایان‌نامه دکترا، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
15. نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1335، 1345، 1355، 1365، 1375، 1385 و 1390.
16. نقدی، اسدالله و اسماعیل بلالی (1389). «کاهش شانس ازدواج برای دختران روستایی»، توسعه روستایی، دوره دوم، شماره2.
17. وارثی، حمیدرضا و کیوان باقری (1392). «بررسی و تحلیل جریان مهاجرت‌های داخلی ایران طی دوره 90-1385»، فصلنامه جمعیت شماره 83 و 94.

ب) منابع لاتین

1. Anríquez, Gustavo and Stloukal, Libor (2008). Rural Population Change in Developing Countries: Lessons for Policymaking, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
2. De Haas, Hein (2008).” Migration and Development A Theoretical Perspective”, International Migration Institute, James Martin 21st Century School, University of Oxford.
3. Hilmi, D., Eyüp, A. (2011).” Migration Towards Tarsus Antalya and Fethiye: Reasons and results”, Procedia Social and Behavioral Sciences: 297–307.
4. Shahnaz, H. (2010). Rural to Urban Migration in Pakistan the Gender Perspective, Pakistan Institute of  Development Economics , Working Papers 56.