مطالعه کیفی مساله هویت، تعارض هویتی و عوامل موثر برآن در دختران نوجوان(متوسطه اول و دوم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی . دانشکده الهیات . دانشگاه الزهرا . ایران . تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم اجتماعی

10.22034/scs.2023.395980.1436

چکیده

ا
هویت دارای ابعاد مختلفی است و مهم‌ترین آن هویت فردی و اجتماعی است. دراین‌میان، هویت دختران و زنان به‌عنوان افرادی که تربیت نسل­های آینده در دست دختران نوجوان است، اهمیت بیشتری دارد. این پژوهش در صدد احصاء نظام مسائل دختران نوجوان در موضوع هویت می­باشد. درواقع ما در این پژوهش به تعریف هویت، تعارض هویتی و عوامل مؤثر آن و میزان رضایت از هویت جنسی از نگاه دختران نوجوان پرداخته­ایم. این پژوهش با روش کیفی و با تکنیک تحلیل محتوای کیفی صورت گرفته است. جامعه هدف پژوهش حاضر دانش­آموزان دختران مقطع متوسطه اول و دوم از استان‌های مختلف (برخی از استان­های کشور) می­­باشد که در این پژوهش 18 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شده­اند. بررسی مصاحبه­ها و تحلیل داده­ها نشان داد به‌طور‌کلی برخی از دختران نوجوان نسبت هویت خود در ابعاد مختلف شناخت داشته؛ اما برخی نه‌تنها شناخت ندارند بلکه از هویت خود ناراضی هستند. نارضایتی از هویت به‌خصوص در بُعد هویت جنسی بسیار مشهود است. از نگاه مصاحبه‌شوندگان عوامل مختلفی از جمله خانواده، ساختارهای اجتماعی، رسانه، گروه همسالان در عدم رضایت از هویت دختران نوجوان نقش دارند. در بررسی هویت دینی دختران نوجوان، در باب اصل دین در میان بسیاری از نوجوانان باور به توحید و یگانگی خداوند وجود دارد. برخی از نوجوانان به دلیل عدم شناخت جامع و کافی از اسلام و ناآگاهی در خصوص فلسفه برخی احکام مسئله تغییر دین را مطرح می­نمایند. برخی دیگر از نوجوانان به مسئله ضعف و کوتاهی در انجام مناسک و احکام دینی دچار هستند. مهم‌ترین شبهه‌های نوجوانان دختر در این باره مربوط به موضوع قیامت، امام زمان (عج)، حجاب و گرایش به آرایش‌های نوپدید می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qualitative study of the issue of identity, identity conflict and factors affecting it in teenage girls (first and second high school)

نویسندگان [English]

  • maryam solgi 1
  • Zinab Shahbazi 2
1 Assistant Professor, Department of Islamic Learning, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran
2 Master's degree in social sciences
چکیده [English]

This research is aimed at the statistical system of the problems of teenage girls in the issue of identity. In fact, in this research, we have defined identity, identity conflict and its effective factors, and the level of satisfaction with sexual identity from the point of view of adolescent girls. This research was conducted with qualitative method and qualitative content analysis technique. The target population of the current research is all the female students of the first and second secondary level from all over the country, and 18 people have been selected as a sample in this research. Examining the interviews and data analysis showed that in general, some teenage girls have knowledge about their identity in different dimensions, but some not only do not have knowledge, but are also dissatisfied with their identity.Dissatisfaction with identity is very evident, especially in the dimension of sexual identity. From the point of view of the interviewees, various factors such as family, social structures, media, peer group play a role in teenage girls' dissatisfaction with their identity. In examining the religious identity of teenage girls, regarding the principle of religion, there is a belief in the monotheism and oneness of God among many teenagers. Some teenagers raise the issue of changing their religion due to lack of comprehensive and sufficient understanding of Islam and ignorance about the philosophy of some rulings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Identity
  • individual identity
  • social identity
  • identity conflict
  • teenage girls"
 
فهرست منابع
قرآن کریم، ترجمه محمد مهدی فولادوند.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1380). قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1364). الشفا. تهران: ناصر خسرو.
 ازکیا، مصطفی (1382). روش‌های کاربردی تحقیق. تهران: کیهان.
 ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمودرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. فصلنامه پژوهش، سال سوم، (2).
پیشگامی‌فرد، زهرا؛ انصاری‌زاده، سلمان؛ کرمی، افشین و پرهیز، فریاد (1389). تعامل در فضای سایبر و تأثیر آن بر هویت زنان در ایران. فصلنامه زن در توسعه پژوهش زنان، 8(2)، 189-209.
تاجیک، محمدرضا (1381). جهانی شدن و هویت. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، بهار، (3)، 80-94.
تنهاوی، محمدعلی الفاروقی (1963). کشاف اصطلاحات الفنون. تحقیق عبدالبدیع، القاهره: المؤسسه المصریه.
جرجانی، علی بن محمد (1978). التعریفات. بیروت: بی‌نا.
جهان‌تیغ، سکینه (1390). دانش­های دنیای مشاوره. سایت مشاوره.
حاجیانی، ابراهیم (1379). تحلیل جامعه‌شناسی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه. فصلنامه مطالعات ملی، (5)، 228-193.
خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات: KHAMENEI.IR
خزایی، سارا و ریاحی، محمداسماعیل (1400). مطالعه کیفی برساخت هویت بدنی نوجوانان؛ دختران دبیرستانی شهرستان بروجرد. جامعه‌شناسی کاربردی، سال سی و دوم، (81)، 134-107
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه دهخدا (ج14)، تهران: دانشگاه تهران.
ذکایی، محمدسعید (1383). جوانان و فراغت مجاز. فصلنامه مطالعات جوانان، (6).
ربیعی، علی؛ عبداللهی، عظیم‌سادات و شیروی، یاسر (۱۳۹۴). بررسی رابطه تماشای تلویزیون‌های ماهواره‌ای با هویت جنسیتی دختران نوجوان شهر اصفهان. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، پاییز، (۴۴).
رجایی، فرهنگ (1382). مشکلات هویت ایرانیان. تهران: نشر نی.
رزمی، محمدرضا (1385). بررسی تأثیر انسجام و انعطاف خانواده بر شکل‌گیری هویت در جوانان و نوجوانان شهر شیراز. فصلنامه مطالعات جوانان، (7)، 114-130.
رستمی درزیان، حسن و منصوری سده، منصوره (1392). نقش تکنولوژی‌های نوین در هویت فرهنگی جوانان. نشریه فرهنگ و ارتباطات، 3(9)، 77-102.
رضائیان، حمید و توتونچی، بهاره (1398). پیش‌بینی هویت دینی فرزندان براساس الگوهای تعاملی خانواده، دینداری والدین و تفکر انتقادی نوجوان. مطالعات زن و خانواده، 7(3).
ساروخانی، باقر و رفعت‌جاه، مریم (1383). عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در بازتعریف هویت اجتماعی زنان. پژوهش زنان، (1)، 71-91.
سلطان محمدی، عطیه و پور سیدآقایی، زهراسادات (1402). آسیب‌شناسی پدیدارشناسانه هویت جنسیتی دختران نوجوان در فضای مجازی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 14(54)، 61-84.
شرفی، محمدرضا (1389). جوان و بحران هویت. تهران: سروش.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه (ج 1و2). بیروت: دار احیا الثراث ا