ازدواج ناهمساز؛ زمینه ها، پیامدها و راهکارها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ و جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استادیار گروه آموزشی تاریخ و جامعه شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی

10.22034/scs.2023.418393.1502

چکیده

دگرگونی­های عمیق اجتماعی ـ فرهنگی در دهه­های اخیر تغییرهایی اساسی در نوع نگاه افراد به خانواده و زناشویی پدید آورده و امروز، در مقایسه با وضعیت نسبتاً همگون پیشین، با طیف بسیار متنوعی از نگرش­های زناشویی­ مواجه‌ایم. بر‌همین‌اساس، بررسی حاضر با تمرکز بر مفهوم «ازدواج ناهمساز»، بر این فرض اساسی تکیه دارد که ترکیب­های نگرشی ناهمساز در ازدواج به مانند ترکیب­های خونی ناسازگار عمل کرده و به همان اندازه می­تواند برای رابطه زناشویی مخرب، چالش­زا و فرساینده باشد. فرض فوق در مطالعه حاضر با استناد به تحلیل ثانویه داده­هایِ دو پیمایش زوجی (زن و شوهری) در سال­های 1393 و 1400 در معرض آزمون قرار گرفته و نتایج هر دو پیمایش همبستگی مثبت معنی­داری را بین شکاف نگرشی میان زوجین و کیفیت زناشوییِ آنها و نیز میان شکاف نگرشی و میزان گرایش به طلاق نشان می­دهد. این نتایج به‌طورخلاصه حاکی از فراوانی تعارض‌های زناشویی و شدت گرایش به طلاق در ازدواج‌های ناهمساز بوده و خطر وقوع طلاق و زناشویی­های پُرتنش و خالی از کیفیت را به‌عنوان مهم‌ترین پیامدهای ازدواج ناهمساز معرفی می­کند. این در حالی است که چه در مطالعه‌ها و پژوهش­ها و چه در سیاست‌گذاری­های حوزه خانواده به‌جای تمرکز بر ریشه اصلی مسئله (وقوع ازدواج­های ناهمساز) بر نحوه مدیریت و کنار آمدنِ زوجین با مشکلات و چالش­هایی تأکید می­شود که به‌نوعی پیامد همان مسئله یاد شده محسوب می­شوند. بر‌همین‌اساس، بررسی حاضر بر لزوم یک تغییر رویکرد اساسی از زناشویی به ازدواج و تمرکز بر پیشگیری از ازدواج­های ناهمساز در سیاست‌گذاری­های این حوزه تأکید دارد و در راستای تحقق این هدف برنامه­های اجراییِ مشخصی را در قالب سه راهبردِ «سنجش و پایش مستمر»، «آموزش و فرهنگ­سازی» و «تقویت خدمات مشاوره­ای» ارائه می­کند.
بردِ «سنجش و پایش مستمر»، «آموزش و فرهنگ‌سازی» و «تقویت خدمات مشاوره‌ای» ارائه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Incompatible marriage; Contexts, consequences and solutions

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Jahani Dolatabad 1
  • Taha Ashayeri 2
  • Hossein Heydari 3
1 Department of History and Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili , Ardabil, Iran
2 Assistant Professor, Department of History and Sociology, University of Mohaghegh Ardabili , Ardabil, Iran
3 Assistant Professor, Insitute for Humanities and Social Studies. ACECR. Tehran. Iran
چکیده [English]

Deep socio-cultural changes in recent decades have brought about fundamental changes in the way people look at family and marriage, and today, compared to the relatively homogeneous situation of the past, we are faced with a very diverse range of marital attitudes. Based on this, the current study, focusing on the concept of "Incompatible Marriage", is based on the basic assumption that incompatible attitude combinations in marriage act like incompatible blood combinations and can equally be destructive, challenging and harmful to the marital relationship. be corrosive In the present study, the above hypothesis was tested based on the secondary analysis of the data of two couple surveys (husband and wife) in 2013 and 2014, and the results of both surveys showed a significant positive correlation between the attitudinal gap between couples and their marital quality. And it also shows between the attitude gap and the degree of tendency to divorce. In short, these results indicate the frequency of marital conflicts and the severity of the tendency to divorce in discordant marriages and introduce the risk of divorce and tense marriages devoid of quality as the most important consequences of discordant marriages. This is despite the fact that both in studies and researches and in family policies, instead of focusing on the main root of the problem (occurrence of discordant marriages), the emphasis is on how couples manage and cope with problems and challenges that somehow they are considered the result of the mentioned issue. Based on this, the current review emphasizes the need for a fundamental change in approach from marriage to marriage, and focusing on the prevention of discordant marriages in the policies of this field, and in order to achieve this goal, specific implementation plans in the form of three strategies provides continuous assessment and monitoring", "training and culture building" and "strengthening of consulting services".

کلیدواژه‌ها [English]

  • marriage
  • marital
  • disharmonious marriage
  • divorce
  • family policy

مراجع

فهرست منابع
امیدوار، بنفشه؛ فاتحی­زاده، مریم‌السادت و احمدی، سید احمد (1390). بررسی تأثیر آموزش پیش از ازدواج بر نگرش‌های زناشویی دانشجویان در آستانه ازدواج در شهر شیراز. پژوهش­های مشاوره (تازه­ها و پژوهش­های مشاوره)، 10(38)، 81-101.
باجلان، اکرم و ارحامی، آسیه (1398). سیاست‌های کاهش طلاق در کشور؛ تحولات قوانین طلاق. معاونت پژوهش‌های اجتماعی ـ فرهنگی دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس.
جهانی دولت‌آباد، اسماعیل (1393). مطالعه جامعه‌شناختی تعارضات زناشویی؛ علل و زمینه‌های بروز و تداوم (مورد مطالعه شهر تهران). (رساله دکتری)، جامعه‌شناسی. دانشگاه تهران، تهران، ایران.
جهانی دولت‌آباد، اسماعیل (1396). تبیین نظری تعارضات زناشویی با رویکرد پارادایمی. فصلنامه خانواده‌پژوهی. 49(13)، 109-131.
جهانی دولت‌آباد، اسماعیل (1400). بررسی رابطه بین سبک‌های حل تعارض و میزان گرایش به طلاق در بین زوج‌های اردبیلی. اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی.
داودی، زهرا؛ اعتمادی، عذرا و بهرامی، فاطمه (1390). رویکرد کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور برای کاهش گرایش به طلاق در زنان و مردان مستعد طلاق. فصلنامه رفاه اجتماعی. 43(11)، 121-134.
رجب‌زاده، احمد (1380). جامعه­شناسی فرهنگ. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. 
روزن‌باوم، هایدی (1367). خانواده به منزله ساختاری در مقابل جامعه، نقد مبانی نظری جامعه‌شناسی خانواده در آلمان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
عدلی، وحید و روحی‌فرد، اعظم (1394)، بررسی رابطه جهت­گیری مذهبی و نگرش‌های ناکارآمد در پیش­بینی رضایت زناشویی دانشجویان متأهل. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری، ایران.
فکوری، مینا؛ جان­بزرگی، مسعود و خرمیان، فاطمه (1402). پیش­بینی رضایت زناشویی بر مبنای «هماهنگی نگرش­ها»، «آشنایی با نگرش­های همسر» و «هماهنگی ارزش­های زوجین». خانواده پژوهی، 19(1)، 29-44.
کلینی، محمد بن یعقوب (1379)، اصول کافی (جلد 5). ترجمه محمدباقر کمره­ای، تهران: سازمان اوقاف و امور خیریه. انتشارات اسوه.
گیدنز، آنتونی (1386). راه سوم، بازتولید سوسیال‌دموکراسی. تهران: نشر شیرازه.
محمدی، حامد و نوابخش، مهرداد (1395). شناسایی مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی تحکیم خانواده در راستای پیش‌گیری از طلاق با تأکید بر پایگاه اجتماعی (مطالعه موردی خانواده‌های زیر 5 سال تشکیل شهر تهران). فصلنامه پژوهش اجتماعی. 8(31)، 39-59.
مرادی، رامین (1400). تحلیل سیاست‌های فرهنگی خانواده در ایران پس از انقلاب. فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، 22(53)، 223-246.
مرکز آمار ایران (1401). ازدواج و طلاق. تهران: مرکز آمار ایران.
نوابی­نژاد، شکوه (1380)، مشاوره و ازدواج و خانواده درمانی. تهران: نشر. انجمن اولیاء و مربیان.
 
Belt, D. A. (2016). Looking at the Marital Horizons of Emerging Adults through the Lens of Identity Formation, Brigham Young University.
Bohner, G. & N. Dickel (2011). Attitudes and attitude change. Annual review of psychology, (62), 391-417.
Carroll, M. C. Y. (2020). When marriage is too much: Reviving the registered partnership in a diverse society. Yale LJ 130: 478.
Cummings, E. M. & A. Wilson (1998). Contexts of marital conflict and children’s emotional security: Exploring the distinction between constructive and destructive conflict from the children’s perspective. Conflict and cohesion in families, Routledge: 119-144.
Cummings, E. M., & et al. (2003). Children's responses to everyday marital conflict tactics in the home. Child development, 74(6), 1918-1929.
Dillon, H. N.; Chair, P. C.; dixon, W. & Ellis, J. (2005). Family violenceand divorce. Family & Marriage, 19(6), 750-768.
Frish, M.B. (2009). Quality of life therapy: applying a life satisfaction approach to positive psychology and cognitive therapy. Hoboken, NJ: Wiley.
Hall, S. S. (2006). Marital meaning: Exploring young adults’ belief systems about marriage. Journal of family issues, 27(10), 1437-1458.
Heater, K. K. (2005). Investigation of Variable Influencing Colledge Students Marital Attitudes and Fear of Intimacy. Ball State University
Olson, D. H. & Gravatt. E. (1968). Attitude Chnage in a functional marriage course. The family coordinator, 17(2), 99-104.
Pamela, A. & W. Claire (1997). An Introduction to Sociology Feminist perspectives SECOND EDITION, Routledge 11 New Fetter Lane, London EC4P 4EE.
Rusbult, C. E. & B. P. Buunk (1993). Commitment processes in close relationships: An interdependence analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 10(2), 175-204.
Rusbult, C. E.; Johnson, D. J. & Morrow, G. D. (1986). Impact of couple patterns of problem solving on distress and nondistress in dating relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 50(4).
Scanzoni, J. (1965). A reinquiry into marital disorganization. Journal of Marriage and the Family: 483-491.
Sharp, E. A. & Ganeng, L. H. (2000). Rasing awareeness about marital expectation are unrealistic beliefs changed by integrative teaching?, http://www.blackwe;synergy.com
Trask, B. S. (2010). Globalization and families: Accelerated systemic social change. New York City: Springer Publishing.
Willoughby, B. J. & et al. (2012). Sooner or later? The marital horizons of parents and their emerging adult children. Journal of Social and Personal Relationships, 29(7), 967-981.
Willoughby, B. J. & et al. (2015). Marital paradigms: A conceptual framework for marital attitudes, values, and beliefs. Journal of family issues 36(2), 188-211.
Willoughby, B. J. & J. Dworkin (2009). The relationships between emerging adults' expressed desire to marry and frequency of participation in risk-taking behaviors. Youth & Society, 40(3), 426-450.
Willoughby, B. J. & J. S. Carroll (2016). 18 On the Horizon: Marriage Timing, Beliefs, and Consequences in Emerging Adulthood. The Oxford handbook of emerging adulthood, 280.
Willoughby, B. J. (2010). Marital attitude trajectories across adolescence. Journal of Youth and Adolescence, (39), 1305-1317.
Willoughby, B. J. (2015). The role of marital beliefs as a component of positive relationship functioning. Journal of adult development, (22), 76-89.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 08 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 08 آذر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار