بررسی راهبردهای ارتقاء اخلاق شهروندی در شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس ، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش پیشنهاد راهبردهایی به‌منظور ارتقاء اخلاق شهروندی در شهر تهران بوده است. بر این مبنا، استراتژی پژوهشی در این تحقیق شناسایی و بررسی میزان تأثیر متغیرهایی در نظر گرفته شد که امکان دست‌کاری و تغییر وضعیت آن‌ها برای مدیران شهری فراهم باشد. در همین راستا، استراتژی این پژوهش به‌جای انجام پیمایش کلی در سطح شهر و سنجش کلی میزان پایبندی شهروندان تهرانی به اصول و ارزش‌های اخلاق شهروندی و عوامل فردی مؤثر بر آن، پیمایش به‌صورت مقایسه‌ای و معطوف به سنجش میزان تأثیر دو متغیر میزان فضای ارتباطی در محله‌ی مورد سکونت و میزان تعامل و همزیستی با دیگری ناشناس بر روی میزان پایبندی به اخلاق شهروندی سامان داده شده است. بر مبنای یافته‌های به‌دست‌آمده، از میان دو متغیر رقیب، تأثیر متغیر میزان تعامل و همزیستی با دیگری ناشناس بر متغیر اخلاق شهروندی مورد تائید قرار گرفت و در مقابل تأثیر میزان فضای ارتباطی بر میزان پایبندی به اخلاق شهروندی مورد تائید شواهد تجربی قرار نگرفت. با توجه به این نتایج، محور اصلی راهبردهای پیشنهادی، بر در نظر گرفتن تسهیلاتی در دریافت خدمات مختلف ارائه شده از سوی شهرداری تهران به گروه‌ها به‌جای محوریت ارائه‌ خدمات متمرکز شده است.

تازه های تحقیق

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey of Strategies to Promote Ethical Citizenship in Tehran

نویسندگان [English]

  • Bahareh Arvin 1
  • Moslem Ghomashlouyan 2
1 Faculty Member of the Department of Sociology, Tarbiat Modarres University
2 M.A. in Sociology
چکیده [English]

 


 

This project aims to propose municipal policies for promoting ethical citizenship in Tehran. The focus of this research is to identify and examine the factors involving in ethical citizenship, considering the limits and potentials of urban management in Tehran. Moving away from a general assessment of the adherence to ethical citizenship and the individual factors affecting this adherence, we conducted a comparative survey to measure the effects of the following variables on the degree of adherence to ethical citizenship: (1) the number of community centers in the neighborhood of residence and (2) the quality of interactions and coexistence with unknown others. The results showed that interactions and coexistence with unknown others positively influence the adherence to ethical citizenship; however, the empirical evidence did not illustrate any relationship between the number of community centers and the degree of ethical citizenship. According to these results, in our policy recommendations, we suggest that Tehran Municipality should focus on providing services to groups rather than individuals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ethical citizenship
  • number of community centers
  • quality of interaction with unknown others
 
 
افشارکهن، جواد و رسول ربانی (۱۳۸۶). «بحران شهرنشینی در ایران: درآمدی جامعه‌شناختی بر آسیب‌شناسی مسائل جامعه شهری در ایران، مطالعه موردی: شهر اصفهان»، علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی فردوسی مشهد، سال چهارم، شماره 1، 57-35.
اودرخانی، مهدیه، سیدرضا صالحی‌امیری و مهدی پورقاسم میانجی (۱۳۹۲). «نقش شهرداری تهران در ارتقای اخلاق شهروندی (شهرداری منطقه ۱۷ تهران)»، مطالعات مدیریت شهری، سال پنجم، شماره 15، ۹۷-۸۵.
پارک، ازرا (1358). مفهوم شهر 2. مطالعات شهری و منطقه‌ای، رفتار انسانی در محیط شهری، ترجمه گیتی اعتماد، تهران: گروه مطالعات شهری و منطقه‌ای.
تاج‌بخش، کیان (1387) آرمان‌شهر: فضا، هویت و قدرت در اندیشه اجتماعی معاصر، ترجمه افشین خاکباز، تهران: نی.
دورکیم، امیل (1387) درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، چاپ سوم، تهران: مرکز.
ذکایی، سعید (1381) «اخلاق شهروندی: رابطه هویت‌یابی و ارزش‌های دیگرخواهانه»، نامه انجمن جامعه‌شناسی ایران، شماره 4، 78-60.
زهتاب‌یزدی، یاسر (1389) «بررسی میزان آگاهی، نگرش و رفتار زیست‌محیطی اساتید دانشگاه‌های شهر تهران»، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور.
زیمل، گئورگ (۱۳۷۲)«کلانشهر و حیات ذهنی»، ترجمه یوسف اباذری، نامه‌ علوم اجتماعی، سال سوم، شماره 6، ۶۶-۵۳
سوندرز، پیتر (1392) نظریه اجتماعی و مسئله شهری، ترجمه محمود شارع‌پور، تهران: تیسا.
شکوئی، حسن (1369) جغرافیای اجتماعی شهرها، اکولوژی اجتماعی شهر، تهران: دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی.
شیانی، ملیحه (۱۳۸۸) «تحلیلی بر وضعیت شهروندی در شهر تهران: نگاهی بر مدیریت شهری»، مطالعات اجتماعی ایران، سال سوم، شماره 2 (پیاپی‌6)، 53-38.
صالحی‌‌عمران، ابراهیم، علی آقامحمدی (1387). «بررسی دانش، نگرش و مهارت‌های زیست‌محیطی معلمان آموزش دوره ابتدایی استان مازندران»، تعلیم و تربیت، سال بیست‌وچهارم، شماره 95، 118-91.
فنی، زهره (۱۳۸۸) «بررسی ابعادی از تحولات جغرافیای فرهنگی شهر (مطالعه موردی: مناطق ۱ و ۱۲ شهر تهران)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 68، 54-37.
فیالکوف، یانکل (1383). جامعه‌شناسی شهر، ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: آگه.
کاشانی، مجید (۱۳۹۰). «میزان اثربخشی ایستگاه‌های آموزش شهروندی بر شهروندان تهران»، طرح پژوهشی، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
کاظمی، عباس و محمد رضایی (۱۳۸۸). «شهر بی‌انضباط و محدودیت‌های ظهور شهروندی در ایران»، مطالعات اجتماعی ایران، سال سوم، شماره 2 (پیاپی‌6)، 37-23.
------ (1385). «شهر بی‌انضباط و محدودیت‌های ظهور شهروندی با تأکید بر فرهنگ ترافیک در تهران». مجموعه مقالات نخستین همایش انسان‌شناسی فرهنگی و اخلاق شهروندی.
کوثری، مسعود و سیدمحمود نجاتی‌حسینی (1390). محله و توسعه فرهنگی، تهران: موسسه نشر شهر.
کوثری، مسعود، سیدمحمود نجاتی‌حسینی، حسین ایمانی جاجرمی و علی گلی (1387). «توسعه فرهنگی تهران (برنامه‌ریزی محله‌ای)»،به سفارش مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
گودرزی، نسرین (1390) «بررسی عوامل مؤثر بر رعایت اخلاق شهروندی در شهر تهران (با تأکید بر مناطق ۳، ۸، ۱۰)»، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
مخلصیان، سپیده (1391). «بررسی امکان­سنجی محلات پایدار شهری (نمونه: محله نازی‌آباد تهران)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
معصومی، سلمان (1390). توسعه محله‌ای در راستای پایداری کلانشهر تهران، تهران: جامعه و فرهنگ.
ممتاز، فریده و فرامرز رفیع‌پور (1381). جامعه‌شناسی شهر، تهران: شرکت سهامی انتشار.
هاشمیان‌فر، سیدعلی و محمد گنجی (1388).‌ «تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر اصفهان»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره 1 (پیاپی33)، 44-25.