آسیب‌شناسی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و ارائه راهبرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت و برنامه‌‎ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد گروه مدیریت رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

3 دانشیار گروه مدیریت امور فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

4 دانشیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

 


 

در این مقاله ضمن تبیین مفهوم دیپلماسی فرهنگی، وضعیت موجود آن در ایران با رویکرد آسیب‌شناسی و در سطوح نظری، تقنینی، ساختاری، سیاست‌گذاری، مدیریتی، برنامه‌ای و عملکردی مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش ترکیبی است و با استفاده از ابزارهای مختلف همچون منابع مکتوب، سایت‌های رسمی و معتبر، مصاحبه‌های عمقی و پرسشنامه به بررسی روند گفتمان‌های دیپلماسی فرهنگی ج.ا.ایران، وضعیت موجود دیپلماسی فرهنگی ایران و آسیب‌شناسی آن پرداخته‌ایم. جامعه مورد پژوهش، کارشناسان، دیپلمات‌ها و رایزنان فرهنگی شاغل در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت امور خارجه هستند. داده‌های کمی پژوهش با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم‌افزار SPSS 20 و لیزرل 8.5 مورد تحلیل قرارگرفته و با استفاده از مدل تحلیل سوات، وضعیت موجود دیپلماسی فرهنگی ایران بررسی شده است. نتیجه تحلیل محیط داخلی و خارجی دیپلماسی فرهنگی نشان می‌دهد که ایران در موقعیت استراتژی محافظه‌کارانه قرار دارد و لازم است نسبت به تقویت اشتراکات دینی، فرهنگی و تاریخی، گسترش مناسبات و همکاری فرهنگی، اقتصادی و علمی، تربیت نیروی انسانی متخصص، بازنگری در قوانین، تقویت هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف و حمایت و تقویت کرسی‌های زبان فارسی و ایران‌شناسی اقدام شود.

تازه های تحقیق

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • Leila Ajdari 1
  • Ali Akbar Farhangi 2
  • seyyed Reza Salehi Amiri 3
  • Mohammad Soltanifar 4
1 PhD, Cultural Management, Faculty of Management & Economics, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, Media Management, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Cultural Management, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Communication Sciences, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

 


 

.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultural diplomacy
  • public diplomacy
  • SWOT Analysis
 
 

الف) منابع فارسی

1. آشنا، حسام‌الدین (1383). «فرهنگ،ارتباطات و سیاست خارجی: ارائه مدلی برای دیپلماسی عمومی، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع).
2. اعرابی، سید محمد (1389). دستنامه برنامه‌ریزی استراتژیک، چاپ چهارم، تهران: دفتر پژوهش فرهنگی.
3. بازرگان، عباس، زهره سرمد و الهه حجازی (1376). روش تحقیق در علوم رفتاری، تهران: نشر آگاه.
4. بلیکی، نورمن (1393). طراحی پژوهش‌های اجتماعی، چاپ نهم، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
5. حسن‌خانی، محمد (1384). «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، دو فصلنامه دانش سیاسی، نسخه شماره 2.
6. حقیقی، رضا (1386). فرهنگ و دیپلماسی، تهران: نشر الهدی.
7. حقیقی، رضا (1386). فرهنگ و دیپلماسی: در آینه دیپلماسی فرهنگی اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر الهدی.
8. خاکی، غلامرضا (1390). روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه‌نویسی، تهران: نشر بازتاب.
9. دهشیری، محمدرضا (1393). دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
10. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1387). چارچوبی مفهومی برای ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، دفتر گسترش تولید علم.
11. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1388) سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سمت.
12. رمضانی، روح اله (1388). چارچوبی تحلیلی برای فهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
13. سریع‌القلم، محمود (1386). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی-اجتماعی.
14. سلیمی، حسین (1383). فرهنگ‌گرایی، جهانی شدن و حقوق بشر، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه.
15. سلیمی، حسین (1379). فرهنگ‌گرایی، جهانی‌شدن و حقوق بشر، تهران: مرکز انتشارات وزارت امور خارجه.
16. سمتی، محمدمهدی (1385). عصر سی.ان.ان و هالیوود: منافع ملی، ارتباطات فراملی، ترجمه نرجس خاتون براهوئی، تهران: نشر نی.
17. شعاعی، محمدعلی (1374). «آشنایی با مفاهیم و روابط فرهنگی»، مجله ارتباط فرهنگی.
18. صالحی‌امیری، سیدرضا (1393). دیپلماسی فرهنگی و راهبردهای کلان، تهران: دانشگاه علمی کاربردی مرکز فرهنگ و هنر 13.
19. صالحی‌امیری، سیدرضا (1394). گزارش نشست دیپلماسی فرهنگی ایران پس از توافق هسته‌ای در اتریش، تهران: انجمن علمی مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی ایران.
20. صالحی‌امیری، سیدرضا و سعید محمدی (1389). دیپلماسی فرهنگی، تهران: ققنوس.
21. طبرسا، غلامعلی (1382). تبیین الگوی چشم‌اندازها و سیاست‌گذاری فرهنگی از طریق شاخص‌های فرهنگی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
22. عطایی، فرهاد و نسیم واسعی‌زاده (1392). «از روابط فرهنگی تا نظریه فرهنگی روابط بین‌الملل: مروری بر نقش فرهنگ در روابط بین‌الملل»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی.
23. فیاض، ابراهیم (1386). «چارچوب تئوریک دیپلماسی فرهنگی»، پگاه حوزه.
24. فیاض، ابراهیم (1386). «چارچوب تئوریک دیپلماسی فرهنگی»، مجله، شماره 206، پگاه حوزه.
25. قشقاوی، حسن (1389). دیپلماسی عمومی، تهران: وزارت امور خارجه.
26. کیانی، غلامرضا (1386). «در جستجوی آشیانه عقاب، مدلی برای شناخت موقعیت سازمان»، نشریه گزیده مدیریت.
27. گلشن‌پژوه، محمدرضا (1387). جمهوری اسلامی ایران و قدرت نرم، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
28. گنجی دوست، محمد (1387). «تحولات دیپلماسی در عصر اطلاعات»، فصلنامه سیاست دانشگاه تهران، نسخه شماره اول.
29. لوکلر، ژرار (1384). جهانی شدن فرهنگی،آزمونی برای تمدن‌ها، ترجمه سعید کامران، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
30. مبینی دهکردی، علی. (1390). «معرفی طرح‌ها و مدل‌ها در روش تحقیق آمیخته»، فصلنامه راهبرد، شماره بیستم.
31. معظمی، حبیب (1384). «رویکردی جدید در کاربرد ارتباطات و فرهنگ در خدمت منافع ملی: دیپلماسی آموزش»، ماهنامه ارتباطات فرهنگی، شماره 15.
32. نای، جوزف (1390). آینده قدرت، ترجمه رضا مراد صحرایی، سیدطاهر شریعت‌پناهی و سید حسین ارجانی، تهران: مؤسسه تحقیق و توسعه نوین دانشمند.
33. نقیب‌زاده، احمد (1379). «فرهنگ، سیاست و روابط بین‌الملل»، فصلنامه سیاست خارجی، شماره 81.
34. نقیب‌زاده، احمد (1378). «تأثیر فرهنگ ملی بر سیاست خارجی: مورد جمهوری اسلامی ایران»، مجله سیاست خارجی، سال سیزدهم، صص 65-637.
35. هادیان، ناصر و افسانه احدی (1388). «جایگاه مفهومی دیپلماسی عمومی»، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال اول.
36. هادیان، ناصر و روح‌الامین سعیدی (1392). «از دیپلماسی عمومی سنتی تا دیپلماسی عمومی نوین: رویکرد هابرماسی»، فصلنامه راهبرد.
37. هومن، حیدرعلی (1393). شناخت روش علمی در علوم رفتاری، چاپ ششم، تهران: سمت.
38. وحیدی جبله، موسی الرضا (1389). «باز اندیشی در روابط بین‌الملل»، فصلنامه سیاست خارجی.

ب) منابع لاتین

1. Available in: www.foreignpolicy.com.
2. Armestrong, Matt. (2008). Defining Public Diplomacy. Mountainrunner Istitute.
3. Copeland, Daryl. (2009). Guerrilla Diplomacy:Rethinking International Relations. Lynne Rienner.
4. Cull, Cowan. بدون تاریخ. Public Diplomacy in a Changing World.
5. Dugan, Andrew. (2015). As Nuclear Talks Progress, 11% in U.S. See Iran Favorably. Washington D.C.: Gallup Research Center.
6. Entman, Robert M. 2003. Projections of Power: Framing News, Public Opinion, and U.S. Foreign Policy. University of Chicago Press.
7. —. 2008. “Theorizing Mediated Public Diplomacy:The U.S. Case.” The International Journal of Press/Politics, 89.
8. Gass, Robert, John S Seiter. (2009). Credibility and Public Diplomacy,Routledge Handbook of Public Diplomacy. London and New York: Routledge.
9. Gilboa, Eytan (2008). “Searching for a Theory of Public Diplomacy.” The Annals of the American Academy of Political & Social Science: 55-77.
10. Gonesh, Ashvin, Jan Melissen. 2005. “Public Diplomacy: Improving Practice.” The Hauge: The Netherlands Institute of International Relations,Clingendael.
11. Greenspan, Rachel. 2005. Department of the Army United States of America. April. in: February 1, 2016. www.army.mil.
12. Heller, Ken S., و Liza M. Persson. 2009. “The Distinction between Public Affairs & Public Diplomacy.” در Handbook of Public Diplomacy, by Philip M. Taylor and  Nancy Snow. London,New York: Routledge.
13. Henrikson, Alan K. (2007). Niche Diplomacy in the World Public Arena. New York: Palgrave Macmillan.
14. Kelley, Robert John. (2008). Major Handbook on Public Diplomacy: Between ‘Take-offs’ and ‘Crash Landings’: Situational Aspects of Public Diplomacy. New York: Routledge.
15. Kersaint, Maite. (2014). “Publication Server of Europa-University Viadrina.” European University Viadrina Frankfurt. June. دستیابی در February 2, 2016. https://opus4.kobv.de.
16. Kilbane, Mark. (2009). Handbook of Public Diplomacy:Military Psychological Operations as Public Diplomacy. London: Routledge.
17. Leonard, Mark. 2002. Public Diplomacy. London: The Foreign Policy Center.
18. Manheim, Jarol B. (1994). Strategic Public Diplomacy and American Foreign Policy:The Evolution of Influence. New York: Oxford University Press.
19. Melissen, Jan. (2007). The New Public Diplomacy:Between Theory & Practice. secend. London: Palgrave Macmillan.
20. Ninkovich, Frank (1996). Information Policy and Cultural Diplomacy. Washington DC: U.S,Foreign Policy Association.
21. Nye, J.S. (2004). Soft Power:The means to succes in world politics. New York: Public Affairs.
22. Nye. Jose ph (1991) The changing nature of American power. New York: Basic Books.
23. Nye, Jr, Joseph S. (2011). The Future of Power. New York: Public Affairs.
24. Nye, Jr., Joseph S. (2008). “Public Diplomacy and Soft Power.” The Annals of the American Academy of Political and Social Science: 94-109.
25. Riordan, Shaun. (2007). Dialogue-based Public Diplomacy:A New Foreign Policy Paradigm? London: Palgrave Macmillan.
26. Sisson, Mollly. (2011). Theory,Public Diplomacy and Student Exchange. http://americanstudentsinbritain.blogspot.com.
27. Snow, Nancy. (2012). “Public Diplomacy and Propaganda: Rethinking Diplomacy in the Age of Persuasion.” E-International Relations. http://www.e-ir.info.
28. Topic, Martina, Cassandra Sciortino. 2012. “Cultural Diplomacy and Cultural Hegemony:A Framework for the Analysis.” in: Cultural Diplomacy & Cultural Imperialism:European Perspective, by Martina Topic  and Sinisa Rodin. Frankfort: Peter Lang.
29. Van Ham, Peter (2002). “Branding Territory:Inside the Wonderful Worlds of PR and IR Theory.” Journal of International Studies 31.
30. Welch, David. (2013). Propaganda, Power and Persuasion: From World War I to Wikileaks. London: I.B.Tauris.
31. Wheeler, Alina (2009). Designing Brand Identity. 3rd . John Wiley & Sons,Inc.
32. Zagby, James. (2013). Looking at Iran: The Rise and Fall of Iran in Public Opinion. Washington DC: Zogby Research Services.
33. Zainulbhai, Hani, Richard Wike. (2015). Iran’s Global Image Mostly Negative. Washington, DC: PEW Research Center.