فهم معنایی زنان از مدرنیزاسیون در جامعه محلی (مورد مطالعه: استان لرستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌‎شناسی دانشگاه تهران، مدیر گروه آسیب‌ها و حمایت‌های اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ، تهران، ایران

2 دانشیار جامعه‌‎شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف فهم تجربه زنان از فرایند مدرنیزاسیون در جامعه محلی، بر آن است که با اتخاذ رویکرد بازاندیشانه جایگاه و شأن زنان را در فرازوفرودهای مدرنیزاسیون نشان دهد. بر همین اساس از پارادایم تفسیری و رویکرد تحلیل نظریه زمینه‎ای و ابزارهای گردآوری اطلاعات روش تحقیق کیفی (مصاحبه نیمه‎ساخته یافته و بحث گروهی) بهره گرفته است. یافته‌‎های تحقیق حاکی از آن است که فرآیند مدرنیزاسیون در جامعه محلی تابعی از الگوی نوسازی نامتعادل و آلاکلنگی است؛ به‌‎گونه‌‎ای که می‌‎توان مهم‌‎ترین پیامد آن را، نامتوازنی نتایج، شکست و یا بدفرجامی پروژه مدرنیزاسیون در جامعه محلی دانست. زیرا تاکنون ایدئولوژی‌‎های غالب بر مدرنیزاسیون، وضعیت تعادلی را به وجود نیاورده‌‎اند و نوعی کنش‌‎های متعارض‌پذیرندگی و طرد کنندگی را در پی داشته است. همچنین گونه‎های شناسایی شده نیازهای زنان محلی در این مطالعه در سه دسته تصورات ازدواج‎گرا، خانواده‎گرا و معیشت‎گرا مقوله‎بندی شده‎اند که مبتنی بر ارزش‎های مادی- معیشتی هستند. علاوه بر این، اینکه روایت غالب جامعه محلی حاکی از آن است که جنبش‌‎ها و تلاش‌‎های حمایتی، مطالبه‌‎جویانه و بعضاً ستیزه‌‎جویانه زنان در جامعه به‌‌‎رغم دستاوردهایی که برای گروه‌‎های خاص (طبقه متوسط و روبه بالا) داشته است؛ اما چندان مورد رضایت و متناسب با نیازهای قشر ضعیف و فرودست جامعه نیست؛ زیرا این نوع پیگیری‌‎ها را نه‎تنها در راستای طرح مطالبات واقعی جامعه زنان نمی‌‎دانند؛ بلکه قائل به بزرگ شدن واقعیت‌‎های مجازی و مطالبات غیر اولویت‌‎دار گروهی از زنان دارای رسانه هستند که این مسئله خود حاکی از آن است که سناریوهای دنیای مشترک زنان، اساساً به لحاظ تئوریک و سیاسی قوم‌مدارانِ، امپریالیستی و ذات‌‎انگارانه هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • Saman Yousefvand 1
  • Ali Entezari 2
  • Zeinab Moradi Nezhad 3
1 PhD in Development Sociology, Tehran University
2 Assistant Professor, Sociology, Allameh Tabatabaee University
3 PhD Candidate, Allameh Tabatabaee University
چکیده [English]

.

الف) منابع فارسی

1. اشتروس، آنسلم و جولیت کوربین (1385). اصول روش تحقیق کیفی، نظریه مبنایی، رویه‎ها و شیوه‎ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
2. امان‎اللهی، سکندر (1354). منزلت زن در اجتماع عشایری (طایفه دره‎شوری – ایل قشقایی). انتشارات سازمان زنان ایران.
3. اونو، موریو (1376). خیرآبادنامه: ‌‎25 سال با روستاییان ایران، ترجمه هاشم رجب‌زاده، تهران:‌‎ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
4. اینگلهارت، رونالد (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر، انتشارات کویر: تهران.
5. باقری، شهلا (1384). علوم اجتماعی، فمینیسم و انگاره مردمحوری، کتاب زنان، شماره 30.
6. بهشتی، سعید و احمدی‎نیا (1385). تبیین و بررسی نظریه تربیتی فمینیسم و نقد آن از منظر تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 3.
7. پاسنو، دایانا (1382). فمینیسم، راه‎یابی راه؟! کشف دوباره خواست خدا برای آزادی زنان، ترجمه محمدرضا مجیدی، چاپ اول، دفتر نشر معارف.
8. ریتزر، جرج (1389). مبانی نظریه جامعه شناختی معاصر و ریشه‎های کلاسیک آن، ترجمه شهناز مسمی‎پرست، تهران: نشر ثالث.
9. سعید، ادوارد (1395). شرق‎شناسی، ترجمه لطفعلی خنجی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
10. صادقی‎فسایی، سهیلا (1389). ضرورت نظریه‎پردازی در حوزه مسائل زنان از تحقیق تا نظریه، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، سال سیزدهم، شماره 50.
11. طالب، مهدی (1384). جامعه‎شناسی روستایی با تاکید بر ابعاد تغییر و توسعه در جامعه روستایی ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
12. کرایب، یان و تد بنتون (1384). فلسفه علوم اجتماعی (بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی). ترجمه شهناز مسمی‎پرست و محمود متحد، تهران: نشر آگه.
13. کرمی‎قهی، محمدتقی (1391). تحلیل گفتمان سه برنامه توسعه با رویکردی به مسائل زنان و خانواده، فصلنامه برنامه‎ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 13: 74-41.
14. کلانتری، عبدالحسین (1390). بومی‎سازی فمینیسم، جلد دوم، طرح پژوهشی شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی.
15. گراگلیا، کارولین (1385). فمینیسم آمریکایی تا سال 2003، چاپ اول، تهران: نشر معارف.
16. مشیرزاده، حمیرا (1383). مقدمه‌‎ای بر مطالعات زنان، تهران: دفتر برنامه‌‎ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
17. هام، مگی و دیگران (1382). فرهنگ نظریه‌‎های فمینیستی، مترجمان نوشین احمدی خراسانی، فیروزه مهاجر، فرخ قره‌‎ داغی، تهران: نشر توسعه.
18. یوسفوند، سامان (1395). مطالعه پدیدارشناختی فهم کنشگران محلی از مداخلات توسعه‎ای، رساله دکترای جامعه‌شناسی توسعه دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.

ب) منابع لاتین

1. Anderson, Elizabeth. (2000)."Feminist Epistimology and pliolosophy of Science" in Stanford Encyclopedia of philosophy see in http//www.seopLeeda.ac.uk/archives/win2001/entries/feminism/feminism/-epistemology
2. DiQuinzio, Patric. (1993). “Exclusion and Essentialism in feminist theory”, the problem of mothering, Hypatia, v8 n3.
3. Escobar، Arturo (1995)، Encountering Development: the making and unmaking of the third world، Princeton، NJ: Princeton University Press.
4. Inkeless, Alex(1976). “The Modernization of Man”, in Modernization: Dynamics of Growth, Edited by Myron Weiner, New York, Voice of America Forom Series.
5. Lerner, Daniel (1958). The Passing of Traditional Society, Modernizing the Middle East, London, Collier MaCMillan limited.
6. Parsons, Talcott (1966). Societies: Evolutionary and Comparative perspectives, Englewood wood Cliffs: Prentice Hall.
7. Rahnama،majid &Victoria Bawtree (1997). “The Post-Development Reader”, Zed Books. 109
8. Rowbotham, S. (1972)."women Resistance and Revolution". London: Allen lane.
9. Sachs, W. (ed.) (1992). the development dictionary: A guide to knowledge as power, London: zed books.
10. Sayer,A. (2000). Realism and Social Science. London: Sage.
11. Smelser, Neil J(1959). social change in the Industrial Revolution. London: Routledge & Kegan Paul.
12. Spivak, Gayatri Chakravorty (1993). Outside in the Teaching Machine, New York, Routledge.