تحلیل اثربخشی فعالیت‌های فرهنگی (مطالعه موردی: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه مدیریت امور فرهنگی، تهران

چکیده

بدون تردید هر سازمان یا نهاد فرهنگی با اجرای مجموعه‌ای از برنامه‌ها به‌دنبال دستیابی به مجموعه‌ای از اهداف مشخص است که یا از وظایف ذاتی آن نهاد سرچشمه گرفته یا در راستای اهداف کلان و چشم‌اندازهای آن سازمان است. اما نکته مهم آن است که اصل وجودی هر نهاد فرهنگی، صرفاً اجرای مجموعه‌ای از فعالیت‌های فرهنگی نیست، بلکه مقصود اصلی، دست‌یابی به مجموعه‌ای از اهداف فرهنگی است که یا خود آن مورد نظر بوده یا زمینه‌ای برای دست‌یابی به مجموعه‌ای از اهداف کلان دیگر است. از این رو، بررسی میزان دست‌یابی به اهداف مورد نظر از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و سنجش میزان اثربخشی فعالیت‌های فرهنگی این سازمان‌ها می‌تواند در ارزیابی عملکرد و نحوه ایفای نقش آنها در جامعه مؤثر باشد. در این پژوهش با استفاده از روش فراتحلیل بر روی پژوهش‌هایی که هر یک بخشی از فعالیت‌ها و اهداف سازمان را مورد مطالعه قرار داده است، تلاش می‌شود نتیجه اثربخشی فعالیت‌های دوره زمانی مورد مطالعه در این سازمان به‌طور کلان و جامع سنجش و اندازه‌گیری شود. همچنین به‌طور ضمنی استفاده از روش فراتحلیل در این نوع از پژوهش‌ها مورد آزمون قرار گرفته و نتیجه نشان داده است که از مجموع کل اهداف اساسنامه‌ای سازمان مورد بررسی تنها 71 درصد در 12 پژوهشی که فراتحلیل بر روی آنها انجام شد، مورد سنجش قرار گرفته و فعالیت‌های این سازمان در بازه زمانی مورد نظر تنها به 53 درصد از اهداف سنجش شده دست یافته است. همچنین کارامدی روش فراتحلیل در سنجش اثربخشی فعالیت‌های متنوع یک سازمان دارای اهداف متعدد به شرط وجود پژوهش‌های کافی و دقیق برای سنجش هریک از اهداف و اثربخشی فعالیت‌های همسان مورد تأیید قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cultural Activities: the Case Study of Cultural and Recreational Organization of Mashhad Municipality

نویسندگان [English]

  • Ibrahim Hajiani 1
  • Abolfazl Sadeghi Nia 2
1 Associate Professor of Sociology
2 Master student of Cultural Affairs Planning, Islamic Azad University, Tehran Science and Research Branch, Department of Cultural Affairs Management, Tehran
چکیده [English]

Undoubtedly, any cultural organization or institution, seeks through implementing a set of cultural programs, to achieve a series of specific goals that are either derived from its intrinsic tasks or are in line with its macro goals and perspectives. The important point is that the principle of the existence of any cultural institution is not merely to execute a set of cultural activities; rather it is to achieve a set of cultural goals, or set the stage for achieving other great goals. It is important to assess the amount of achievement made in specific cultural activities, and the effectiveness of the cultural activities of these organizations which affect their performance and the role they play in the society. This research uses the method of meta-analysis which examines separately each part of the activities and objectives of the studied organization, in an attempt to measure the effectiveness of the activities of this organization during a certain period in a comprehensive manner. Also, using the meta-analysis method in this type of research has been implicitly tested. The result of this research shows that out of the total objectives stipulated in the statute of the organization, only 71% of them which were evaluated in 12 studies based on meta-analysis method have been realized. As for the activities of the organization during the same time frame, only 53% of envisioned goals have been realized. The efficiency of the meta-analysis method was also confirmed in assessing the effectiveness of the various activities of an organization with multiple goals. Of course, it is dependent on conducting sufficient and precise studies to measure each of the objectives and the overall effectiveness of similar activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • culture
  • Cultural Activities
  • Cultural Organizations
  • effectiveness
  • Meta-analysis
1. «اساسنامه سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد» (1381)، وزارت کشور.
2. اعظمی‌نژاد، سیدمحمد و نرگس ولی‌اللهی (1389). «اثربخشی دوره‌های مدیریت اجرایی سازمان مدیریت صنعتی ـ ویژه ایران خودرو بر اساس مدل پاتریک»، ماهنامه علمی آموزشی تدبیر، شماره 225.
3. بابایی، غلامرضا (1386). «میزان موفقیت تبلیغات شهری در جلب توجه شهروندان»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
4. بخشی، حامد (1388). «بررسی میزان اثربخشی برنامه‌های سازمان در روحیه نشاط و شادابی مخاطبان»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
5. «بررسی میزان اثربخشی برنامه بوستان در بوستان سال 85» (1385)، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
6. بهشتی‌زاده، محمد (1388). «بررسی اثربخشی برنامه‌های جشنواره شهر بهشت 1388 در ارتقای هویت بومی شهروندان شهر مشهد»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
7. «تعیین میزان اثربخشی کلاس‌های آموزش مهارت‌های زندگی برای رانندگان شرکت اتوبوسرانی» (1388)، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
8. حسینی، سید کمال‌الدین (1385). «بررسی مقایسه‌ای میزان اثربخشی خانه‌های فرهنگ سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
9. حسینی، سیدکمال‌الدین (1385). «بررسی میزان اثربخشی جشنواره شهر بهشت سال 1385». سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
10. حسینی، سیدکمال‌الدین (1387). «میزان پوشش خدمات فرهنگی سازمان»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
11. حسینی‌پور سی‌سخت، نیکنام (1390). فرهنگ، فعالیت فرهنگی و صنایع فرهنگی، تهران: مؤسسه فرهنگی ـ هنری زیتون سبز.
12. دانایی، مجید (1385). «بررسی میزان اثربخشی فعالیت‌های تابستانی فرهنگسرا‌های بهشت و غدیر»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
13. ذاکر صالحی، غلامرضا (1386). «فراتحلیل مطالعات انجام‌شده در زمینه جذب نخبگان و پیشگیری از مهاجرت آنان»، مجله جامعه‌شناسی ایران، بهار 1386، دوره هشتم، شماره 1.
14. رابینز، استیفن پی. و دیوید ای. دی. سنزو (1393) مبانی مدیریت، ترجمه سید محمد اعرابی و دیگران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
15. رحمتی، شهربانو (1388). «سنجش میزان تأثیر برنامه تلویزیونی شب‌های مشهد (مسابقه مشهد شهر بهشت) در تقویت هویت بومی شهروندان مشهدی»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
16. رشیدپور، علی و علیرضا مرادی (1389). «چالش‌ها و آسیب‌های فراروی فرهنگ و مدیریت فرهنگی»، ماهنامه مهندسی فرهنگی، شماره 47 و 48.
17. رضاییان، محسن (1385). «واژه‌نامه توصیفی: فراتحلیل‌ها». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، پاییز و زمستان 1385.
18. صالحی امیری، سیدرضا (1386). مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی، تهران: ققنوس.
19. فروغ‌زاده، سیمین و معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی مشهد (1385). «بررسی میزان اثربخشی برنامه رادیو پارک سال 85»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
20. فرهنگی، علی‌اکبر و حسین صفرزاده (1385). روش‌ تحقیق در علوم انسانی با نگرشی بر پایان‌نامه‌نویسی، ناشر: پیام پویا.
21. قاسمی اردهایی، علی (1385). «بررسی علل مهاجرت روستاییان به شهرها در ایران با فراتحلیل پایان‌نامه‌های تحصیلی در بازه سال‌های 1359 تا 1383»، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 1، دوره 9.
22. قاضی طباطبایی، محمود و ابوعلی ودادهیر (1389). فراتحلیل در پژوهش‌های اجتماعی و رفتاری، تهران: جامعه‌شناسان.
23. کاووسی، اسماعیل و علیرضا مقیمی (1388). «ارزیابی فعالیت‌های فرهنگی در فرهنگسرای تهران بر اساس مدل کمی»، پژوهشنامه برنامه‌ریزی فرهنگی 3، شماره 37.
24. «گزارش عملکرد پژوهشی مؤسسه خدمات مشاوره‌ای، جوانان و پژوهش‌های اجتماعی آستان قدس رضوی 1387 – 1376» (1388).
25. نائینی، علی‌محمد (1389). در آمدی بر مدیریت فرهنگی، تهران: نشر ساقی.
26. نگاهداری، بابک و همکاران (1386). درآمدی بر برنامه‌ریزی راهبردی توسعه فرهنگی، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
27. واسعی، رضا (1388). «بررسی میزان اثربخشی برنامه بوستان در بوستان سال 88»، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد.
28. هال، ریچارد اچ. (1384). سازمان، ساختار، فرایند و ره‌آوردها، ترجمه علی پارساییان و سیدمحمد اعرابی، دفتر پژهش‌های فرهنگی.
29. هومن، حیدرعلی (1387). راهنمای عملی فراتحلیل در پژوهش علمی، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، تهران: انتشارات سمت.
30. هیکس، هربرت جی. و سی ری گولت (1384). تئوری‌های سازمان و مدیریت، جلد 2، عناصر و فرایندها، ترجمه گوئل کوهن، نشر دوران.