بررسی جامعه‌شناختی تأثیرات دوگانه توسعه بر هویت قومی (مطالعه به شیوه گراندد تئوری در شهرستان مهاباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه‌شناسی و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

جامعه‌شناختی متعددی به تأثیرپذیری هویت از توسعه پرداخته‌اند که داده‌های این تحقیق نزدیکی بیشتری با اندیشه‌های پساتوسعه دارد. تحقیق حاضر در پی نیل به نظریه ‌زمینه‌ای در ارتباط با تأثیرات توسعه بر هویت قومی است و نتایج داده‌های میدانی حاکی از پیامدهای دوگانه (تقویت ـ تضعیف) هویت قومی ـ کُردی در این ارتباط است. این تحقیق با استفاده از روش گراندد تئوری و با مصاحبه‌های عمیق و مشارکت‌های میدانی در بین ساکنان شهرستان مهاباد صورت گرفته‌است. ; می‌توان گفت‌ توسعه در لوای نوسازی و پروژه‌های اقتصادی‌ـ اجتماعی به‌صورت ناهمگون همه جوانب زندگی فردی و اجتماعی را تغییر داده و این امر موجد ظهور ناموزون و نابرابر توسعه و بروز بحران‌هایی در اجزای هویت‌قومی (کُردی) شده‌است؛ به‌گونه‌ای که پدیده‌های دوگانه (تضعیف و تقویت هویت قومی) با توجه به علی، زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر در این ارتباط ایجاد شده و با راهبردها و پیامدهایی در هریک از حوزه‌های مذکور همراه بوده است. اکنون از سویی تضعیف هویت‌ قومی را در ابعاد مختلف در پی داشته و از سوی دیگر، به فراخور امکانات و ابزارهای جهانی شدن فرصت‌های نوینی برای هویت‌قومی ـ کُردی ایجاد شده است. در نهایت مقوله مرکزی تحقیق حول «بروز توسعه ناهمگون در حین بحران در هویت قومی (کُردی)» شکل گرفته و نظریه ‌زمینه‌ای «توسعه نامتوازن، نابرابر و شکل نوین هویت‌قومی (کُردی)» بروز کرده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Sociological Study of Double Effects of Development on Ethnic Identity (A Study Based on Grounded Theory in Mahabad)

نویسندگان [English]

  • Hassan Rashidi 1
  • Mostafa Azkia 2
  • Mansour Vossooghi 2
1 Ph.D. in Sociology and Lecturer of Islamic Azad University
2 Member of Faculty, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran
چکیده [English]

There has been a significant change in Iranian social entity due to economic and social development programs. These changes have brought about conditions leading to a great deal of social ideas advanced on the effectiveness of the collective identity of development. There are many concepts regarding interconnection of development and identity, however, the findings of this research are more consistent to post-development ideas that cast off applied projects in order to serve its main objective. This article aims to apply grounded theory to the study of the effects of development on ethnic identity and its findings show the double effects of empowering. Based on grounded theory and with the help of extensive interviews and collaboration of people in the city of Mahabad, this study has been conducted.;
It is a well-accepted fact that development has changed all social and economic aspects of life under the aegis of renovation and massive economic and social projects. This fact has led to uneven development and the occurrence of major tragedies regarding the Kurdish ethnic identity. On the one hand, these effects have attenuated social identity in different perspectives including economy, language, religion and lifestyle and on the other hand, it has provided new opportunities for ethnic identity. To sum up, the core of this research revolves around the “incidence of uneven development concurrent with Kurdish social identity tragedy” and its theoretical idea will be focused on “uneven development and new perspective of Kurdish national identity”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • development of city of Mahabad
  • Grounded theory
  • strengthening social identity
  • attenuating social identity

مراجع

الف) منابع فارسی

۱. اردﻛﺎﻧﻲ داوری، رﺿﺎ (1376). ﭘﺮﺳﺶ ﻏﺮب، ﻣﺠﻠﺔ ﻓﺮﻫﻨﮓ، 1376 زﻣﺴﺘﺎن. ﺷﻤﺎرة24.
۲. احمدرش، رشید (1391). سنت و مدرنیته در کردستان (مطالعه جامعه‌شناختی از ورود عناصرمدرنیته به موکریان)، رساله‌دکتری، دانشگاه‌تهران.
۳. ازکیا، مصطفی و حسین ایمانی جاجرمی (1390). روش‌های کاربردی تحقیق، کاربرد نظریه مبنایی، جلد دوم، چاپ اول، تهران: کیهان.
۴. اشتروس، آنسلم و جولیت کوربین (1۳85). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
۵. بلو، ژویس (1379). بررسی جامعه‌شناختی و تاریخی مسئلۀ کرد، ترجمه پرویز امینی. تهران: نشر شالوده.
۶. جلایی‌پور، حمیدرضا (1385). فراز و فرود جنبش کردی 1367- 1357، تهران: لوح فکر.
۷. حسامیان، فرخ و دیگران (1383). شهرنشینی در ایران، تهران: نشر آگاه.
۸. ذکایی، محمدسعید (1381). نظریه و پژوهش در روش‌های کیفی، فصلنامه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 17.
۹. صمدی، سیدمحمد (1373). مهاباد: انتشارات رهرو مهاباد.
۱۰. طالب، مهدی و موسی عنبری (۱۳۸۴). جامعه‌شناسی روستایی ابعاد تغییر و توسعه در جامعه روستایی ایران، تهران: دانشگاه تهران.
۱۱. عبدالهی، عادل (۱۳۹۲). مطالعه و بررسی جامعه‌شناختی زمینه‌های فرهنگی ـ اجتماعی جهان ـ محلی شدن و پیامدهای آن بر روی هویت قومی در کردستان ایران بعد از انقلاب اسلامی (مطالعه موردی: منطقه هورامانِ تخت)، رساله دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی و انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
۱۲. فلیک، اوه (۱۳۸۷). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه‌ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
۱۳. کاستلز، مانوئل (1389). عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه، فرهنگ، ترجمه احمد علیقلیان، افشین خاکباز و حسن روحانیان. جلد اول، ظهور جامعه‌شناسی، چاپ پنجم، تهران: طرح نو.
۱۴. کوچرا، کریس (1373). جنبش ملی کرد، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: نشر آگاه.
۱۵. گیدنز، آنتونی (1380). پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.
۱۶. گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
۱۷. گیدنز، آنتونی (1384). چشم‌اندازهای جهانی، ترجمه محمدرضا جلایی‌پور، تهران: طرح نو.
۱۸. محمدپور، احمد، مهدی رضایی، لطیف پرتویی و رسول صادقی (1۳87). سنت، نوسازی و خانواده: مطالعه تغییرات خانواده در میان ایلات منگور و گورک شهرستان مهاباد، مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
۱۹. محمدپور، احمد و مهدی رضایی (1387). درک معنایی پیامدهای ورود نوسازی به منطقه اورامان کردستان ایران به شیوه پژوهش زمینه‌ای، مجله جامعه‌شناسی ایران، (1) 9.
۲۰. هراتی، محمدجواد (1388). تأملی در تأثیر توسعه بر هویت فرهنگی، راهبرد توسعه، شماره 19.
۲۱. ﻫﻮﺳﺮل، ادﻣﻮﻧﺪ (1382). فلسفه و بحران ﻏﺮب، ﺗﺮجمه رﺿﺎ داوری و دﻳﮕﺮان، ﺗﻬﺮان: ﻫﺮﻣﺲ.

ب) منابع لاتین

1. Alan,Carter, (1999). "The Nation-State and Underdevelopment", Third World Quarterly,Vol 15, Issue 4.
2. Bell, Daniel (1973). The Coming of Postindustrial Society. New York: Basic Books.
3. Castells, M. (2011). The power of identity: The information age: Economy, society and culture, Vol. 2, John Wiley & Sons.
4. Constantino, R. (1985). Synthetic Culture and Development. Quezon City Philippines: Foundation for Nationalist Studies.
5. Escobar, A. (1992). Reflections on Development: Grassroots Approaches and Alternative Politics in the Third World’, Futures 24 (5).
6. Escobar, A. (1995). Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World. Princeton, NJ: Princeton University Press.
7. Featherstone, M. (1990). Global culture: Nationalism, globalization and modernity (Vol. 2). Sage.
8. Ferguson, J. (1990) The Anti-Politics Machine: ‘Development’, Depoliticisation and Gibson-Graham J. K. , 2010, Regional Development , in Pike, A. , Rodriguez-Pose, A. , Tomaney, J., (eds) Handbook of Local and Regional Development London: Routledge.
9. Giddens, A. (1990). The Consequences of Modernity Cambridge. Polity, 53 (83).
10. Giddens, A. (1993). Sociology, 5ed Edition,  Wiley. com.
11. Inglehart, Ronald, Welzel, Christian. (2005)" Modernization, Cultural Change and Democracy", Cambridge University Press.
12. Inglhart, Ronald and Baker, Wayne (2000). Modernization, cuctural change and the persistance of traditional valuse. American sociological review, vol 65.
13. Khondker, H. H. (2004). Glocalization as globalization: Evolution of a sociological concept. Bangladesh EJournal of Sociology, 1 (2).
14. Khondker, H. H. (2005). Globalisation to glocalisation: A conceptual exploration. Intellectual Discourse, 13 (2).
15. Kothari, R. (1988). Rethinking Development: In Search of Humane Alternatives. Delhi: Ajanta.
16. Moles, David, (1999), "Dependencia and Modernization", in: https://www. coursehero.com/file/p7bqdeg/ Moles-David-Dependencia-and-Modernization-1999-1-9-Oldchrononautorg-Web-26-Nov.
17. Norris, Pippa and Ronald Inglehart. (2004). Sacred and Secular: Religion and Politics Worldwide. Cambridge: Cambridge University Press.
18. O’Connor, M & Arnoux, R. (1993). Translators’ introduction, in: S Latouche, In the Wake of Affluent Society: An Exploration of Post-Development (London: Zed Books.
19. Rahnema, M , (1997). Towards post-development: searching for signposts, a new language and new paradigms, in M Rahnema & V Bawntree (eds) , The Post-Development Reader (Cape Town: David Philip).
20. Rapley, J. (2004). ‘Development Studies and the Post-Development Critique’, Progress in Development Studies 4 (4).
21. Roudometof, V. (2003). Glocalization, Space, and Modernity 1. The European Legacy, 8 (1). See in doi: 10. 1080/1084877032000066297.
22. Roudometof, V. (2005). Transnationalism, cosmopolitanism and glocalization. Current Sociology, 53 (1).
23. Robertson, R. , & Lechner, F. (1985). Modernization, globalization and the problem of culture in world-systems theory. Theory, Culture & Society, 2 (3).
24. Seabrook, J. (1994). Victims of Development, Resistance and Alternatives. London: Verso.
25. Rist, G. (1990). Development as the new religion of the West, Quid Pro Quo 1;2.
26. Sachs, W. (1992). The Development Dictionary: A Guide to Knowlege as Power. London: Zed.
27. Strauss, A. , & Corbin, J. M. (1998). Grounded theory in practice. SAGE Publications, Incorporated

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار