نقش اجتماعی زنان در بیانیه ی گام دوم انقلاب اسلامی؛ بررسی دیدگاه آیت الله خامنه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم سیاسی - مطالعات ایران، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دکتری علوم سیاسی، مدرس دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

مسئله نقش‌آفرینی زنان در عرصه­ی‌ جامعه، یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در جوامع مختلف بوده است. در جامعه‌­ی ایران نیز برخوردهای توأم با افراط و تفریط و دیدگاه‌های غرب‌زده یا سنتی در مواجهه با این مسئله، مشکلاتی را ایجاد کرده است. به همین منظور، هدف این پژوهش شناخت و ترسیم دیدگاه آیت­الله خامنه­ای در خصوص نقش اجتماعی زنان است که می­تواند رهگشای عمل جامعه­ی زنانه ایران گردد. بنابراین، پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که زنان در بیانیه گام دوم انقلاب با تأکید بر بیانات آیت­الله خامنه­ای از چه نقش اجتماعی برخوردارند ؟ برای پاسخ به این پرسش، بیانیه­ی مذکور و بیانات ایشان از سال 1369 تا 1400 با روش تحلیل محتوای کیفی بررسی گردید و 5 مقوله در خصوص نقش اجتماعی زنان، نظیر علم و پژوهش، نقش اخلاقی و تربیت اجتماعی، اشتغال، فعالیت سیاسی و مبارزه مجاهدانه، و در هر بخش نتیجه­گیری ارائه گردید. یافته­ها نشان داد که ایشان در خصوص کسب علم و مبارزه مجاهدانه، زنان را تشویق و حتی زنان تحصیلکرده و ایثارگر را مایه­ی افتخار جامعه­ی اسلامی می­دانند. در خصوص نقش تربیت اجتماعی زنان، نه تنها این نقش را تحسین، بلکه عالی­ترین نقش زنان می­دانند؛ اما اشتغال و فعالیت سیاسی زنان را مشروط به اینکه با طبیعت زنانه سازگار باشد و به نقش خانوادگی زنان آسیبی وارد نکند را می­پذیرند. در نهایت راهبرد ایشان، ترکیب نقش­های خانوادگی و اجتماعی است که این امر نیازمند خلق سبک زندگی اسلامی-ایرانی با الگوگیری از حضرت زهرا(س) می­باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Women’s Social Role in the Statement of the Second Phase of the Islamic Revolution: Examining Ayatollah Khamenei’sViews

نویسندگان [English]

  • jalil dara 1
  • Elaheh Sadeghi 2
1 PhD in Political Science - Iranian Studies, Associate Prrofessor Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 PhD in Political Science, Lecturer, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The issue of women's playing their appropriate role in society has been one of the most challenging issues in different societies. In Iranian society, too, extremist and traditional attitudes and views on this issue have created some problems. Accordingly, this study aims to identify and outline Ayatollah Khamenei's views on the social role of women, which pave the way for Iranian women to play their social role. In fact, this study seeks to answer this question: What is women’s social role in the statement of the Second Phase of the Revolution with an emphasis on Ayatollah Khamenei’s statements? To answer this question, the statement of the Second Phase of the Revolution and his statements from 1990 to 2021 were examined through qualitative content analysis method. Then, 5 categories regarding women’s social roles— their role in science and research, in moral and social education, in employment, in political activities, and etc. — were extracted and the conclusions were separately presented in each section. The findings showed that he encourages women to acquire knowledge and struggle skills and even consider educated and self-sacrificing women as the pride of the Islamic society. Regarding women’s role in social education, Ayattollah Khamenei not only admires this role, but he also considers it as the highest role of women. However, he accepts women's employment and their political activities as long as they are compatible with women's nature and do not harm their family role. Finally, his strategy is to combine family and social roles, which requires developing an Islamic-Iranian lifestyle modeled on  Hazrat Zahra’s (AS).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ayatollah Khamenei
  • Statement of the second phase of the Revolution
  • Qualitative Content Analysis
  • Women
  • Social Role
 
آبراکرامبی، نیکلاس (1370). فرهنگ جامعه­شناسی، ترجمه حسن پویان. تهران: چاپخش.
باردن، لورنس (1375). تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشتیانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
بانکی­پور، امیرحسین (1393). نقش و رسالت زن. تهران: انقلاب اسلامی.
خادمی، عاطفه(1398). مدل مفهومی زن در گفتمان انقلاب اسلامی: منظومه فکری آیت­الله خامنه­ای. زن در توسعه و سیاست, 265-272.
خامنه­ای، سیدعلی (1/1/1394)، بیانات در حرم مطهر رضوی، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (1/3/1390)، بیانات در جمعی از بانوان نخبه به مناسبت ولادت حضرت زهرا، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای،سیدعلی (11/10/1370)، بیانات در جمع خانواده شهدا و جانبازان و مفقودان، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای،سیدعلی (13/10/1395)،بیانات در دیدار نخبگان و دانشجویان بسیجی مدال­آور دانشگاه شریف، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای،سیدعلی (1397)، بیانیه گام دوم انقلاب، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (14/10/1390)، بیانات در سومین نشست اندیشه­های راهبردی با موضوع زن و خانواده، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (20/12/1375)، بیانات در اجتماع زنان خوزستان، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (21/2/1392)، بیانات در جمعی از بانوان فرهیخته، تهران: دفتر نشرو حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (22/12/1397)، بیانات در جمع خانواده شهدای حرم، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (22/8/1370)، بیانات در جمعی از پرستاران، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (25/9/1371)، بیانات به مناسبت میلاد فرخنده حضرت زهرا و روز زن، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (26/10/1386)، بیانات در دیدار با گروهی از پزشکان سراسر کشور، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (30/1/1393)، بیانات در جمعی از بانوان برگزیده، تهران: دفنر حفظ و نشر آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (30/7/1376)، بیانات در همایش بزرگ خواهران در ورزشگاه آزادی به مناسبت جشن میلاد حضرت زهرا، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (5/5/1384)، بیانات در دیدار با جمعی از مداحان اهل بیت(ع)، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
خامنه­ای، سیدعلی (5/9/1369)، بیانات ویژه روز بسیج در پادگان امام حسن مجتبی (ع)، تهران: دفتر نشر و حفظ آثار آیت­الله خامنه­ای.
دوچ، مرتون (1374)، نظریه­ها در روانشناسی اجتماعی، تهران: دانشگاه تهران.
ریترز، جورج (1371)، نظریه جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی.
سیمبر، رضا ؛ رضاپور، دانیال (1397)، جایگاه زنان در گفتمان رهبران انقلاب اسلامی، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، س9، ش 2, 50.
عضدانلو، حمید (1384)، آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه­شناسی، تهران: چاپخش.
کربلایی، محسن (1390)، زن و بازیابی هویت حقیقی، تهران: انقلاب اسلامی.
گیدنز، آنتونی (1389)، جامعه­شناسی، ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نی.
لولاآور، منصوره (1394)، واکاوی نقش اجتماعی زنان از منظر ایت­الله خامنه­ای، نظریه­های اجتماعی متفکران مسلمان, 9-28.
محمدپور، احمد (1392)، روش تحقیق کیفی(ضدروش)، تهران: جامعه شناسان.
نوربخش، سید مرتضی (1385)، جامعه­شناسی عمومی، تهران: بهینه.
هدایت­نیا، فرج­الله (1396)، الگوی سوم(الگوی رفتاری، زن، خانواده و جامعه). تهران: لشکر فرشتگان.
هولستی، ال. ار (1373)، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالارزاده امیری. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
 
Fine, Gray, & Philip, Manning (2003). Erving Goffman. In George Ritere The Blackwall contemparary Social Theorists Black wall Publishing.
Goffman, Erving (1959). Presentation of self in Everyday Life. Garden City, anchor Books.
Jaggar, A (1998). Gender, Body Knowledge : Feminist Reconstraction of Being and Inowing Rutgers University Presss. New York.
Tervino, A.juvier (2003). Goffmans Legacy. Lanham, MD: Rowman & Littefield Publisher.