تجارب معلمان از چالش‌های برنامه‌های تلویزیون به‌عنوان برنامه درسی پنهان در تحقق اهداف تربیتی نظام آموزشی دوره متوسطه اول و دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

3 گروه علوم تربیتی دانشگاه شهسد مدنی آذربایجان

چکیده

هدف پژوهش حاضر توصیف تجارب زیسته معلمان از چالش‌های برنامه‌های تلویزیون اعم از برنامه‌های صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و برنامه‌های فارسی‌زبان ماهواره‌ای به‌عنوان برنامه درسی پنهان در تحقق اهداف تربیتی نظام آموزشی است. در این پژوهش، روش کیفی از نوع پدیدارشناسی استفاده شد. به‌منظور احصای تجارب، 24 نفر از معلمان باسابقه مدارس با روش نمونه‌گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته گردآوری و با روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی تحلیل شد. پس از بررسی معتبر بودن داده‌ها توسط مشارکت‌کنندگان، کدهای به‌دست‌آمده در قالب 4 مضمون اصلی و 11 مضمون فرعی تلخیص شدند. یافته‌ها نشان داد چالش علمی ـ آموزشی با مضامین فرعی (عدم ایجاد انگیزش، عدم ایجاد عدالت، عدم تربیت روانی و عدم توجه به مهارت)؛ چالش فرهنگی با مضامین فرعی (عدم تقویت غرور ملی و نهادینه کردن فرهنگ غربی)، چالش اخلاقی ـ اعتقادی با مضامین فرعی (فراموشی اعتقادات و هدایت نامناسب) و ناهنجاری اجتماعی با مضامین فرعی (تضعیف بنیان خانواده، عدم توجه به گسترش نظم و عدم توجه به سلامت) مهم‌ترین مضامین اصلی و فرعی در تجارب معلمان است. درنتیجه برنامه‌های تلویزیون در قالب برنامه درسی پنهان می‌تواند اهداف علمی، فرهنگی، اخلاقی ـ اعتقادی و اجتماعی نظام آموزشی را با چالش روبه‌رو کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Teachers’ Experiences of the Challenges of Television Programs as a Hidden Curriculum in Achieving the Educational objectives of the First and Second Secondary Education System

نویسندگان [English]

  • Behboud Yarigholi 1
  • mahdi Akrami 2
  • isa barghi 3
  • Parvin Bahari 2
1 Azarbaijan Shahid Madani University
2 Azarbaijan Shahid Madani University
3 azarbaijan Shahid Madani university
چکیده [English]

The purpose of this study was to describe the life experiences teachers of challenges television programs including television programs of the Islamic Republic of Iran and Persian language satellite programs as a hidden curriculum in achieving the educational objectives, of the educational system. In this research, a qualitative method of Phenomenology type was used. In order to gain experiences 24 people from teachers with schools’ experience were selected by purposive sampling method until reaching theoretical saturation. Data were collected using semi-structured interviews and analyzed by using of Colaizzi method. After reviewing the validity of the data by the participants, obtained codes, were summarized in the form of 4 basic concepts and 11 sub-concepts. The findings showed Scientific-educational challenge with sub-concepts (Lack of motivation, Lack of justice, Lack of psychological training and Lack of attention to skills); Cultural Challenge with sub-concepts (Lack of strengthening national pride and Institutionalizing western culture); Ethical-doctrinal challenge with sub-concepts (Forgetting beliefs and improper guidance) and Social anomalies with sub-concepts (Weakening of the family foundation, Lack of attention to the expansion of order and Lack of attention to health) it is the most important basic and secondary concepts’ in teachers’ experiences. As result television programs in the form of hidden curriculum can challenge the scientific, cultural, moral-doctrinal, and social objectives of the education system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Challenges of TV programs
  • Hidden curriculum
  • Educational objectives
  • Educational system
فهرست منابع
احمدی، حبیب؛ عباسی شوازی، محمدتقی؛ یادگاری، رامین و کرمی، فرشاد (1396). مطالعه رابطه بین استفاده از رسـانههای مـدرن و تمـایل به بزهکـاری در بین نوجوانان دانشآموز (مطالعه دانشآموزان مقطع متوسطه شهر بستک). پژوهشهای راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 4(6)، 53-70.
افتخاری، اصغر (1391). تهدید نرم: رویکرد اسلامی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
افخمی، حسینعلی (1397). آموزش کارکرد پنهان رسانه‌‌ها. سالنامه رشد، 12(11)، 132-139.
ایزدی، صمد؛ شارع‌پور، محمود و قربانی قهرمان، راضیه (1388). بررسی نقش برنامه درسی پنهان در ایجاد نگرش به اقتدار، تقویت هویت ملی و جهانی‌شدن (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مدارس متوسطه). فصلنامه مطالعات ملی، 10(39)، 109-136.
بشیر، حسن و حاتمی، امیر (1396). بررسی نقش آگهی‌های بازرگانی تلویزیون در ترویج سبک زندگی مطالعه موردی: آگهی‌های بازرگانی شبکه جم در زمستان 1394. مطالعات بین‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ، 7(2)، 23-46.
بهارلو نژاد، عبدالاحد (1390). فقدان نظام هویت ملی؛ آثار و پیامدهای آن. تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
پوراصغر، نصیبه و سرمدی، محمدرضا (1399). نقش تربیتی رسانهها در تعلیم و تربیت معاصر بر مبنای دیدگاه فلسفی پست مدرنیسم. یازدهمین کنفرانس یادگیری الکترونیکی ایران، پژوهشکده آموزش باز و راه دور، ایران.
پورمراد حامد و محمودنیا، علیرضا (1399). فلسفه رسانه و نقش آن در تربیت اجتماعی با تأکید بر نظریه دریافت. پژوهشهای تربیتی، ۷(۴۱)، 1-۲۳.
جوادیپور، محمد و رحیمی، بهروز (1395). رتبه‌‌بندی مؤلفههای برنامه درسی پنهان از دیدگاه دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی. دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 7(14)، 131-156.
خواجه‌ ئیان، داتیس؛ فرهنگی، علیاکبر؛ هادوینیا، عباس (1387). طراحی مدل تعاملی مدیریت رسانه و فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی. پژوهشهای ارتباطی. 16(60)، 11-36.
خیامی، عبدالکریم؛ حسینی، سید جمالالدین و عباد اردستانی، لیلا (1400). شناسایی مسائل صداوسیما در سیاستگذاری برای تعامل با رسانههای جدید. دین و ارتباطات. 28(60)، 459-479.
دهشیری، محمدرضا (1380). جهانی شدن و هویت ملی. فصلنامه مطالعات ملی، 2(5)،71-100.
رئیسی آهوان، یعقوب؛ شیخی فینی، علی اکبر و زینلیپور، حسین (1400). مطالعه تأثیر مؤلفههای برنامه درسی پنهان بر نگرش شناختی یادگیری دانشآموزان دبیرستان. مجله اصول بهداشت روانی، 1(24)، 11-19.
 سعادت سیرت، ناهید. (1398). الگوپذیری تربیتی کودکان در بررسی محتوایی سریال‌های انیمیشنی کودک تلویزیون، فصلنامه علوم خبری، 8 (31)، 111-140.
ضیاییپرور، حمید (1387). جنگ نرم، جلد دوم (ویژه جنگ رسانه‌ای). تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
عابدی، احمد و تاجی، مریر (1380). نقش برنامه درسی پنهان مدارس در شکل‌گیری شخصیت و رفتار دانش‌آموزان. فصلنامه آموزه. 9(1)، 25-47.
عبادی، سید حسین (1396). برنامهدرسی پنهان: چالشی پیدا یا فرصتی ناپیدا؟!. پژوهش در برنامهریزی درسی، 14(52)، 35-46.
علیدادی، زهرا و الیاسی، امیر (1398). نقش شبکههای ماهوارهای فارسی‌زبان بر وقوع جرایم اجتماعی، اخلاقی، خانوادگی و راهکارهای پیشگیری از آن. سومین همایش ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی ایران، تهران.
غربا، مبینا؛ دهباشی، اکرم و رحیمی، حمید (1397). گسست آموزشی: فاصله برنامه درسی قصد شده وکسب شده در نظام آموزش عالی ایران. دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی. 9(17)، 11-93. 
قاسمیهنر، زهره (1399). ارتباط برنامه درسی پنهان با اهمال‌کاری تحصیلی، روحیه علمی و عملکرد تحصیلی در بین دانشجویان (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب). فصلنامه مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری، 2(2)، 7-34.
کشاورز، مصطفی؛ میرزایی، سروناز و محمدجانی، اسماعیل (1397). بلوغ و بحران هویت در دوران نوجوانی و نقش آن در دوستیابی. اولین همایش ملی هویت کودکان ایران اسلامی در دوره پیش دبستانی، وزارت آموزش و پرورش، ایران، یزد.
ملکی، داوود؛ ایرانیان، احسان و احمدی، محمدرضا (1400). نگرش نو به آموزههای اخلاقی قرآن در مواجه با چالشهای اخلاقی حوزه کلان دادهها. دوفصلنامه علمی قرآن و علم، 15(28)، 112-146.
مهدوی، مطهره؛ مهدوی نفت چالی، عباس و برزگر، مهدی (1399). بررسی تأثیر شبکههای ماهوارهای بر ارتکاب جرایم اخلاقی در شهرستان سواد کوه. نشریه علمی دانش انتظامی مازندران، 1399(42)، 41-60.
ناجی، مرتضی (1380). چشم‌اندازی به ابعاد فرهنگی اجتماعی حاصل از ارسال و دریافت مستقیم برنامه‌های ماهوارهای (پخش مستقیم برنامه‌های ماهواره‌ای در قرن بیست و یکم). تهران: سروش.
نوروزی چگینی، بهزاد؛ شیخی فینی، علی‌اکبر؛ زارعی، اقبال و عصاره، علیرضا (1397). تبیین اثر برنامه درسی پنهان بر انضباط دانشآموزان دوره ابتدایی. پژوهش در برنامهریزی درسی، 15(59)، 75-94.
نوروزی چگینی، بهزاد؛ شیخی فینی، علی‌اکبر؛ زارعی، اقبال و عصاره، علیرضا (1397). تبیین اثر برنامه درسی پنهان بر انضباط دانش‌آموزان دوره ابتدایی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 15(59)، 75-94.
هاشمی، سید احمد و خدابخشی صادق‌آبادی، فاطمه (1396)/ برنامه درسی پنهان و نقش آن در مدارس. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری. ۲ (۸)، 28-۴۲.
 
 
Refrences:
Ahinda, A. A., Murundu, Z. O., Okwara, M. O., Odongo, B. C., & Okutoyi, J. (2011). Effects of television on academic performance and languages acquisition of pre-school children.
Aley, M., Hahn, L., Tamborini, R., Goble, H., Zhang, L., Grady, S. M., & Baldwin, J. (2021). What does television teach children? Examining the altruistic and egoistic lessons in children’s educational television. Communication Reports, 1-14.
Alsubaie, M. A. (2015). Hidden curriculum as one of current issue of curriculum. Journal of Education and practice, 6(33), 125-128.
Borzekowski, D. L. (2018). A quasi-experiment examining the impact of educational cartoons on Tanzanian children. Journal of applied developmental psychology, (54), 53-59.
Eun, B. (2016). Equipping every student with psychological tools: a Vygotskian guide to establishing the goals of education. European journal of psychology of education, 31(4), 613-627.
Evans, C. A., Jordan, A. B., & Horner, J. (2011). Only two hours? A qualitative study of the challenges parents perceive in restricting child television time. Journal of Family Issues, 32(9), 1223-1244.
 Gunawan, I., Kusumaningrum, D. E., Triwiyanto, T., Zulkarnain, W., & Nurabadi, A. (2018, October). Hidden Curriculum and its Relationship with the Student Character Building. In3rd International Conference on Educational Management and Administration (CoEMA 2018). Atlantis Press.
Gunio, M. J. (2021). Determining the influences of a hidden curriculum on students’ character development using the Illuminative Evaluation Model. Journal of Curriculum Studies Research, 3(2), 194-206.
Hassan, A., & Daniyal, M. (2013). Impact of television programs and advertisements on school going adolescents: a case study of Bahawalpur city, Pakistan. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 7(1), 26-37.
Klein, P., & Westcott, M. R. (1994). The changing character of phenomenological psychology. Canadian Psychology / Psychologie canadienne, 35(2), 133-158.
Neve, H. (2021). Researching the informal and hidden curriculum. In How To Do Primary Care Educational Research (pp. 167-172). CRC Pres.
Neve, H., & Collett, T. (2018). Empowering students with the hidden curriculum. The clinical teacher, 15(6), 494-499.
Pehar, L., Corkalo Biruški, D., & Pavin Ivanec, T. (2020). The role of peer, parental, and school norms in predicting adolescents’ attitudes and behaviours of majority and different minority ethnic groups in Croatia. Plos one, 15(1), e0227512.
Radović, V., Ljajić, S., & Dojčinović, M. (2021). Media Paradigms and Programmed Code of Values Orientation in Adolescence.
Thoumrungroje, A. (2014). The influence of social media intensity and EWOM on conspicuous consumption. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (148), 7-15.
Villani, S. (2001). Impact of media on children and adolescents: a 10-year review of the research. Journal of the American Academy of child & adolescent psychiatry, 40(4), 392-401.
Yoziyeva, U. L. (2021). The Role and Role of The Media In The Formation Of The Natural Scientific World Of Preschool Children. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 12(7), 963-967.
Zou, T. X., Chu, B. C., Law, L. Y., Lin, V., Ko, T., Yu, M., & Mok, P. Y. (2020). University teachers’ conceptions of internationalisation of the curriculum: A phenomenographic study. Higher Education, 80(1), 1-20.