تحلیل محتوای کمی منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند مولفه های هویت ملی ایرانیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی اسلام، پژوهشگر تاریخ انقلاب و اندیشه متفکران مسلمان

10.22034/scs.2023.314962.1387

چکیده

شناسایی منابع قدرت نرم یکی از موضوعات مهمی است که بازیگران سیاسی در دهه های اخیر نسبت آن حساس هستند و کارگزاران حکومتی مترصد سیاستگذاری در حوزه منابع قدرت هستند. اولین گام در روند ارتقاء قدرت نرم کشورها، شناخت منابع بومی درونی و بیرونی قدرت می باشد. به همین منظور، مقاله حاضر تلاش دارد منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار دهد و به صورت موردی، سند مولفه های هویت ملی ایرانیان را مورد بررسی قرار خواهد. مقاله حاضر با بهره گیری از مطالعات اسنادی و الگوی نظری منابع سه گانه قدرت نرم تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که؛ منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند مولفه های هویت ملی ایرانیان کدامند و شامل چه مولفه هایی می باشند؟ روش پژوهش این مقاله نیز تحلیل محتوای کمی با رویکرد واحد تحلیل کلمه در سند مولفه های هویت ملی ایرانیان می باشد. یافته های مقاله نشان می دهد که منابع سه گانه سیاسی، علمی و فرهنگی در این سند وجود دارد که برخی از مولفه های آنها عبارت از؛ وحدت ملی، همگرایی فرهنگی با جهان اسلام، رسالت جهانی، عزت سیاسی و ولایتمداری، تولیدات علمی، هویت اسلامی-ایرانی، میراث تاریخی و فرهنگی، دین، زبان فارسی و... می باشد که توجه به آنها می تواند قدرت ملی ایران را در سطوح داخلی و خارجی بیفزاید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Quantitative analysis of the sources of soft power of the Islamic Republic of Iran in the document of components of Iranian national identity

نویسندگان [English]

  • gholamreza jamshidiha 1
  • سیدمحمدجواد قربی 2
1 Professor of Islamic Social Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran
2 resercher
چکیده [English]

Identifying sources of soft power is one of the important issues to which political actors have been sensitive in recent decades, and government officials are focused on policy in the field of sources of power. The first step in the process of upgrading the soft power of countries is to recognize the internal and external sources of power. To this end, the present article attempts to examine the sources of soft power of the Islamic Republic of Iran and, on a case-by-case basis, to examine the components of the national identity of Iranians. The present article uses documentary studies and the theoretical model of the three sources of soft power to try to answer the question that; What are the sources of soft power of the Islamic Republic of Iran in the document of the components of the national identity of Iranians and what are the components? The research method of this article is quantitative content analysis with the unit approach of word analysis in the document of components of Iranian national identity. The findings of the article show that there are three political, scientific and cultural sources in this document, some of which are; National unity, cultural convergence with the Islamic world, global mission, political dignity and governorship, scientific productions, Islamic-Iranian identity, historical and cultural heritage, religion, Persian language, etc., which can pay attention to the national power of Iran. Add on internal and external surfaces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soft power
  • science and knowledge
  • document of components of Iranian national identity
  • Islamic Republic of Iran
  • national culture
فهرست منابع
ابوالفتحی، محمد و نوری، مختار (1392). تأثیر سرمایه اجتماعی بر افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، (6)، 73-90.
اسمعیلی، مرتضی و فرشچی، علیرضا (1394). کاربست الگوی بومی قدرت نرم در روند سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. سیاست دفاعی، سال بیست و چهارم، (94)، 135-164.
افتخاری، اصغر (1389.الف). چهره‌های قدرت، گذار از سخت‌افزارگرایی به نرم‌افزارگرایی، در: قدرت نرم، جوزف نای. ترجمه محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
افتخاری، اصغر (1389.ب). جنگ نرم؛ رویکرد فرهنگی، در جنگ نرم فرهنگی؛ درآمدی بر نسبت امنیت و فرهنگی. تألیف میشل سی ویلیامز، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
افتخاری، اصغر (1389.ج). جهاد علمی؛ دانشگاه و جنگ نرم علمی، در آموزش عالی، فرهنگ عامه و قدرت نرم. تألیف واتانابه یاسوشی و دیوید مک‌کانل، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
افتخاری، اصغر و جانی‌پور، محمد (1392). منابع قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 3(9)، 23-46.
افتخاری، اصغر و کمالی، علی (1394). ساختار قدرت نرم درگفتمان اسلامی. فصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال پنجم، (12)، 9-27.
الوند، مرضیه السادات و عسگرخانی، ابومحمد (1393). کارویژه‌های قدرت نرم در سیاست خارجی چین. پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال سوم، (5)، 1-25.
ایمان، محمد‌تقی و نوشادی، محمودرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. فصلنامه عیار پژوهش در علوم انسانی، سال سوم، (6)، 15-44.
بیگی، مهدی (1388). قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی لبنان). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
پورسعید، فرزاد (1389). رویکردی انتقادی به نظریه قدرت نرم. فصلنامه راهبرد دفاعی، سال هشتم، (28)، 61-86.
تلیس، اشلی و دیگران (1383). سنجش قدرت ملی در عصر فراصنعتی. تهران: انتشارات ابرار معاصر.
جعفری‌پناه، مهدی و میراحمدی، منصور (1391). مؤلفه‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران با رویکرد اسلامی. فصلنامه معرفت سیاسی، سال چهارم، (2)، 105-122.
جعفری، علی‌اکبر و قربی، سید محمدجواد (1395). مؤلفه‌های منابع سیاسی قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران در افق سند چشم‌انداز 1404. پژوهش‌های سیاست اسلامی، سال چهارم، (9)، 57-94.
جعفری، علی‌اکبر و قربی، سیدمحمدجواد (1397). منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران؛ مطالعه کمی سیاست‌های کلی علم و فناوری. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، (27)، 151-175.
جمشیدی، محمدحسین و محمدی، رسول (1393). جمهوری اسلامی ایران و عراق نوین: تبیینی بر کاربرد قدرت نرم در عراق نوین در راستای تحقق ارزش‌های انقلاب اسلامی. فصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام، 2(4)، 61-86.
حیدری، منصور و قربی، سیدمحمدجواد (1395). مؤلفه‌های قدرت نرم ایران در سند مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان (مطالعه ارزش‌های فرهنگی). فصلنامه مطالعات قدرت نرم، (15)، 46-64.
راسل، برتراند (1385). قدرت. ترجمه نجف دریابندری، تهران: انتشارات خوارزمی.
رفیع، حسین و نیکروش، ملیحه (1392). دیپلماسی عمومی و قدرت نرم. فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 6(22)، 99-133.
رینولد، ترزا (1389). قدرت نرم و سیاست خارجی آمریکا. ترجمه مجید رسولی، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
زرقانی، سیدهادی (1388). مقدمه‌ای بر قدرت ملی: مبانی، کارکردها، محاسبه و سنجش. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
سلیمانی پورلک، فاطمه (1386). ایران و آمریکا: در بستر تعاملات نرم‌افزاری قدرت و امنیت. تهران: مرکز تحقیقات راهبرد دفاعی.
سلیمانی پورلک، فاطمه (1390). قدرت نرم در استراتژی خاورمیانه‌ای آمریکا. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
شارپ، جین (1389). قدرت نرم و عدم خشونت. ترجمه سیدرضا مرزانی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
شعبانی، رمضان (1392). قدرت نرم و هویت فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 3(9)، 79-98.
شورای فرهنگ عمومی کشور (1386). سند مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان.
عصاریان‌نژاد، حسین و دیگران (1387). اقتدار علمی و اقتدار ملی؛ نقدی بر مفاهیم و کارکردهای توسعه و اقتدار علمی. تهران: انتشارات عالی دفاع ملی.
فیاض، ابراهیم (1388). ایران آینده به سوی الگویی مردم شناختی برای ابرقدرتی ایران. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
قربی، سید محمدجواد (1390). قدرت نرم و گفتمان اسلامی قدرت. پگاه حوزه، (319)، 16-19.
قربی، سیدمحمدجواد (1392). واکاوی مختصات قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند چشم‌انداز 1404. فصلنامه مطالعات عملیات روانی، (37)، 49-70.
قربی، سیدمحمدجواد (1392). واکاوی مختصات قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند چشم‌انداز 1404. فصلنامه مطالعات عملیات روانی، (37)، 49-70.
قربی، سیدمحمدجواد (1394). مداقه‌ای در منابع، ابزار، ابعاد و تهدیدات قدرت نرم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه سیاست دفاعی، (90)، 9-56.
قربی، سیدمحمدجواد (1394). مؤلفه‌های الهام‌بخشی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام: مطالعه سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، (16)، 85-116.
قربی، سیدمحمدجواد (1396). فرهنگ سیاسی و قدرت نرم در انقلاب اسلامی؛ موردکاوی سند مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان. فصلنامه عملیات روانی، (46)، 131-154.
قربی، سیدمحمدجواد (1400). تحلیل محتوای برجستگی منابع قدرت نرم در سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران. نشریه مطالعات دولت‌پژوهی در جمهوری اسلامی ایران، سال هفتم، (1)، 25-54.
قربی، سیدمحمدجواد و جعفری، علی‌اکبر (1393). برجستگی منابع قدرت نرمِ ایران؛ مطالعه موردی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، سال سوم، (10)، 29-68.
قربی، سیدمحمدجواد و جعفری، علی‌اکبر (1395). منابع قدرت نرم در سیاست‌های کلی نظام؛ موردکاوی سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران. راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، (19)، 7-44.
قربی، سیدمحمدجواد و حیدری، منصور (1397). فرهنگ و قدرت نرم؛ مطالعه منابع فرهنگی قدرت نرم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، (26)، 151-196.
کریمی‌مله، علی و دیگران (1397). عناصر هویت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران؛ موردکاوی سند مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان. پژوهش‌های راهبردی سیاست، 7(25)، 251-282.
کلگ، استوارت (1383). چهارچوب‌های قدرت. ترجمه مصطفی یونسی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
کیوان حسینی، سیداصغر و جمعه‌زاده، راحله (1392). تبیین نظری قدرت نرم بر مبنای نگرشی فرا نای به کاربست منابع غیرمادی قدرت در سیاست خارجی. دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، (13)، 139-160.
گلشن‌پژوه، محمودرضا (1387). جمهوری اسلامی ایران و قدرت نرم. تهران: دفتر گسترش تولید علم.
مایور، فدریکو و فورتی، آگوستو (1377). علم و قدرت. ترجمه پریدوخت وحیدی، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
مرتضوی، سیدعلی و دیگران (1394). منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر آیات قرآن. پژوهش­های انقلاب اسلامی، 4(14)، 109-139.
ملک‌زاده، محمد (1393). مؤلفه‌های دینی و ملی قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه علوم سیاسی، سال هفدهم، (4)، 109-132.
موسوی، سیدصدرالدین و قربی، سیدمحمدجواد (1392). الهام‌بخشی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند چشم‌انداز 1404. نشریه مطالعات قدرت نرم، (9)، 113-133.
میرزایی، محمد (1394). قدرت نرم و منابع آن در آیینه آیات قرآن. مجله آموزه‌های قرآنی، (46)، 55-78.
نای، جوزف (1382). قدرت نرم. ترجمه محمد حسینی‌مقدم، فصلنامه راهبرد، سال دوم، (29)، 363-380.
نای، جوزف (1383). کاربرد قدرت نرم. ترجمه رضا میرطاهر، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دوم، (6)، 35-46.
نای، جوزف (1387). قدرت نرم. ترجمه سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
نای، جوزف (1389). درک قدرت نرم. ترجمه سیدمحسن روحانی، در آموزش عالی، فرهنگ عامه و قدرت نرم، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
نای، جوزف و دیگران (1389). فرسایش قدرت نرم؛ مردم، دولت‌ها و اعتماد. ترجمه سعید میرترابی، تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
ووینگ، الکساندر (1388). کارکرد قدرت نرم. ترجمه مهرداد مرادی، فصلنامه سیاست راهبردی، سال اول، (4)، 129-151.
 
Nye, Joseph (2000). The Paradox of American Power: Why the World's only Super Power can’t go it Alone. Oxford: Oxford University Press.
Nye, Joseph (2004). Soft Power: The Means to Success in World Politics. New York, Public Affairs.