باز اندیشی فرهنگ زیستن سالمندان در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم اجتماعی ، جامعه شناسی فرهنگی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی، جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه علوم اجتماعی، جمعیت شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در سال­های اخیر پدیده­ی سالمندی به دلایل افزایش جمعیت سالمندان و دگرگونی­ها در زندگی جمعی و فردی به یک مسئله­ی اجتماعی تبدیل گشته است. فرهنگ زیستن سالمندان و این گروه از جامعه، تمامی جنبه­های واقعیات درونی و بیرونی (ذهنی – عینی) زندگی آنان را در برمی­گیرد. هدف پژوهش، ارائه­ی راهکارها و راهبردها، در جهت تغییر و اصلاح یا بهبود وضعیت موجود سالمندان با بررسی ساخت­های نظری (ذهنی) و موقعیت­های عملی (عینی) به صورت کاربردی بوده است. روش تحقیق، ترکیبی و طرح زاویه­بندی همگرا (­همزمان) است که شامل دو روش کیفی و کمی با اهمیت یکسان و برابر نوع داده­ها با دو دیدگاه نظری اثباتی، تفسیری و تحلیلی به درک عملی محیط زندگی سالمندان و عوامل تأثیرگذار کمک کرده است. مطالعه­ی بازاندیشانه (فراتحلیل) بخش کیفی در سه سطح مفاهیم و نظریه­ها، روش­ها، داده­ها و یافته­ها به دلیل ضرورت بررسی تفاوت­ها و تناقض­ها در یافته­های پژوهش­ها در حوزه­های علمی روان­شناسی، جامعه­شناسی و... ، برای دستیابی به نتایج کامل و جامع­تر  بوده است. همچنین در بخش کمی با آزمون فرضیه­ها با نرم افزار spss23 روابط بین متغیرها  و عوامل زمینه­ای و تأثیر متغیرها را بر فرهنگ زیستن سالمندان سرای شهریار توصیف و تحلیل کرده­ایم. با توجه به تفسیر نتایج به دست آمده با مقایسه و تقابل و ترکیب یافته­های کمی و کیفی­، متغیرهای مشارکت اجتماعی با مشارکت غیرنهادی و روابط اجتماعی و خانوادگی با رابطه­ی مثبت با دیگران و رضایت از زندگی از طریق باورها ونگرش مذهبی، عوامل زمینه­ای (وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال و تحصیلات) با عامل مهم سلامت و ابعاد آن (جسمی، روانی و اجتماعی) بر فرهنگ زیستن  سالمندان تأثیر داشته و نتایج یکسانی را بیان کردند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rethinking the Culture of Living of the Elderly in Iran

نویسندگان [English]

  • Zohre Zabihi Maddah 1
  • Hosein Aghajani Mersa 2
  • Ali Pejhhan 3
1 Department of Social Sciences and Media, Cultural Sociology, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Social Sciences, Sociology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Demography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In recent years, due to a significant increase in the population of the elderly and remarkable changes in collective and individual life, the phenomenon of aging has become a social issue. The culture of living of the elderly as an important group of the society includes all aspects of the internal and external (subjective-objective) realities of their lives. This study aims at providing some practical strategies for changing, modifying, and improving the existing life condition of the elderly through examining the theoretical (subjective) structures and practical (objective) situations. The research method adopted here is a combined and convergent (simultaneous) angle design that includes two equally important qualitative and quantitative methods and the data with two theoretical perspectives of positive, interpretive, and analytical have helped to understand the practical life environment of the elderly and the influential factors affecting it. Rethinking study (meta-analysis) of the qualitative part at three levels of concepts, theories, methods, data and findings due to the necessity of examining the differences and contradictions in the findings of the research in the fields of psychology, sociology, etc. has been carried out so that more complete and comprehensive results can be achieved. Also, in the quantitative part, through testing the hypotheses with spss23 software, the relationship between the variables and the underlying factors and the effect of the variables on the living culture of the elderly hosted in Shahriyar nursing home have been analyzed and described. According to the interpretation of the results obtained through comparing and contrasting the quantitative and qualitative findings and combining them, variables of social participation (non-institutional) and social and family relations and underlying factors (marital status, employment status and education) with an important health factor and its dimensions (physical, psychological and social) have affected the culture of living of the elderly and have yielded the same results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • old age
  • living culture
  • rethinking
  • social health
  • ایمان زاده، علی و ملیکا همراه زاده (1396)، شناسایی عوامل تسهیل گر و بازدارنده کیفیت زندگی در زنان و مردان سالمند ( تحقیق پدیدار شناسی)، مجله سالمند (سالمند ایران )، زمستان 1396، دوره 12 شماره 4 ، ص422.
  • پوگام ، سرژ (1395)، جامعه شناسی رابطه ی اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: انتشارات هرمس.
  • حسینی نثار ، مجید؛ زنجانی، حبیب الله؛ سید میرزایی، سید محمد و علیرضا کلدی (1396) بررسی کیفیت زندگی سالمندان در استان گیلان و عوامل موثر بران، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران ، سال دهم ، شماره اول، ص83-82.
  • خوشه مهری، گیتی، معصومه کاویانی، مریم اثمری، هاجر رجبیان و وحید ه ناصر خاکی،(1391) مقایسه کیفیت زندگی زنان و مردان سالمند مقیم آسایشگاه های سالمندان استان البرز با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت درسال 1390، نشریه دانشگاه علوم پزشکی استان البرز، دوره2، شماره ،صص 19-24.
  • درویش پورکاخکی، علی و ژیلا عابد سعیدی (1392)، بررسی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی وابسته به سلامت سالمندان شهر تهران، نشریه علمی- پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، دوره 23، شماره 82، پاییز 1392 صص 16-8 .
  • رضوانی ، محمدرضا ، حسین منصوریا ن ، حسن احمد آبادی ، فرشته احمد آبادی ، شیوا پروائی هره دشت( 1392) ،  سنجش عوامل موثر بر کیفیت زندگی سالمندان در مناطق روستایی مطالعه موردی شهرستان نیشابور ، پژوهش های روستایی ، دوره 4، شماره 2 ، تابستان 1394 ص 326-301.
  • زارع، بیژن ، زینب کاوه فیروز ،محمد رسول سلطانی ، (1390) ساختار های جمعیتی- اجتماعی اثرگذار بر کیفیت زندگی سالمندان شهر تهران ، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران ، سال چهارم ، شماره1 ،ص142-141.
  • شعبانی، جواد، ابوالفضل ره گوی؛ کیان نوروزی، مهدی رهگذر، مهدی شعبانی(1395) ارتباط خود کارآمدی و کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه های شهر تهران، مجله سالمند (سالمندی ایران) ، دوره 11، شماره 4،ص522.
  • شکریازی، امید ، صفر حیاتی(1394) مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی(کیفیت ارتباطات و ویژگی های شخصیتی سالمندان ) بین سالمندان ساکن در سرای سالمندان و سالمندان ساکن در خانواده مورد مطالعه : سالمندان شهر ارومیه ، مطالعات جامعه شناسی ، سال هفتم ، شماره بیست و هشتم ، پاییز 1394 ،94-77 .
  • صمدیان فاطمه، سعیده گروسی (1393) بررسی رابطه نگرش ها، حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان(مورد مطالعه سالمندان ساکن شهر کرمان) مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، پاییز و زمستان 1393 ص 189-206.
  • عبداللهی، فاطمه و رضا علی محمد پور (1392)، بررسی کیفیت زندگی سالمندان مقیم منزل وسرای سالمندان ساری، مجله­ی دانشگاه علوم پزشکی مازندران ، دوره بیست و سوم شماره 104 ، صص 25-20 .
  • عسکری محبوبه، حسین محمدی، حامد راد مهر، امیر حسین جهانگیر، (1396) اثر بخشی روان درمانی معنوی-مذهبی بر افزایش کیفیت زندگی، اضطراب و افسردگی سالمندان، مجله پژوهش در دین و سلامت 1396، شماره 2 دوره 4 صص 29-41 .
  • فرنام، علی(1395)، تآثیر آموزش مثبت نگری در افزایش کیفیت و امید به زندگی در سالمندان، پژوهش نامه روانشناسی مثبت، سال دوم، شماره اول، بهار 1395 صص 75-88.
  • فرهنگی، ع (1384). مبانی ارتباطات انسانی ، ( جلد اول ) ، تهران ،انتشارات رسا - چاپ هشتم .
  • کارادک، ونسان (1391)، جامعه شناسی پیری وپیر شدگی، ترجمه سوسن کباری، تهران: انتشارات جامعه­شناسان
  • کسائی، عزیز، رستم مفتی، الیه مفتی، محسن شجاع، علی میر بلوچ زهی(1393) بررسی عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با کیفیت زندگی در سالمندان شهر ایلام، مجله علمی علوم پزشکی صدرا، دوره 3، شماره 3، تابستان 1393 صص 235-244 .
  • محمدپور، احمد(1389)، فراروش،بنیان های فلسفی وعلمی روش تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی ورفتاری، تهران: انتشارات جامعه شناسان
  • مرادی، شیر زاد؛ فکر آزاد، حسین؛ موسوی، میر طاهر و ملیحه عرشی (1391)، بررسی رابطه مشارکت اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون های سالمندی شهر تهران درسال 1390، مجله سالمندی ایران (سالمند)، سال هفتم، شماره بیست و هفتم ، ص45.
  • مرکز آمار ایران (1395)، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
  • میر سعیدی، زهره سادات، حسن افتخاراردبیلی(1393) بررسی کیفیت زندگی و متغیر های دموگرافیک موثر بر آن در سالمندان تحت پوشش مرکز بهداشت جنوب تهران، مجله سالمندی، زمستان 1393، دوره 9 شماره 4 ، ص274.
  • هزارجریبی، جعفر و رضا صفری شالی (1391 )، آناتومی رفاه اجتماعی،تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ، چاپ اول.