بررسی بایسته‌های حق به شهر در فرایند سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی توسعه شهرها (موردی توسعه حمل و نقل شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی،تهران، ایران

چکیده

سیاست‌‌گذاری و برنامه‌‌ریزی حمل و نقل شهری از عرصه‌‌های مهم و تعیین‌‌کننده‌‌ی اشکال توسعه در شهر‌‌ است. نه تنها آینده‌‌ی حیات شهرها بلکه، زیست روزمره‌‌ی ساکنان شهر وابسته به چگونگی تصمیمات حمل و نقلی شهرها است. با توجه به جایگاه سیاست‌‌گذاری حمل و نقل در زیست شهروندان، هدف پژوهش حاضر آن است که بایسته‌‌های حق به شهر در فرایند سیاست‌گذاری حمل و نقل شهر تهران را کشف و مورد بررسی قرار دهد. داده‌‌های مطالعه، کیفی تلفیقی از طریق مصاحبه‌ی نیمه‌‌ساخت‌‌یافته، اسناد بالادستی و کتابخانه‌‌ای، گردآوری و از روش نظریه‌‌ی زمینه‌‌ای برای تحلیل داده‌‌ها استفاده شده است. از طریق نمونه‌‌گیری نظری و هدفمند با 20 نفر از صاحبنظران، مدیران حوزه‌‌ی مدیریت شهری و شهروندان تا رسیدن به اشباع داده‌‌ها مصاحبه انجام شد. گردآوری داده‌‌ها در قالب 9 مقوله‌‌ی محوری و یک مقوله‌‌ی هسته، کدگذاری و تحلیل شد. یافته‌‌ها حاکی از آن است ظرفیت قانونی مشارکت، ظرفیت نهادی، مکانیسم‌‌های شفاف‌‌سازی و نظارتی؛ شرایط علی بایدهای حق به شهر در سیاست‌‌گذاری حمل و نقل شهر تهران به شمار می‌‌آیند. ساختار کلان برنامه‌‌ریزی نیز شرایط زمینه‌‌ای و نظام تصمیم‌‌گیری کلان شرایط مداخله‌‌گر شناسایی شدند. بازسازی بایسته‌‌های حق به شهر در فرایند سیاستگذاری و برنامه‌‌ریزی توسعه‌‌ی حمل و نقل شهر تهران بیانگر آن است که شبکه‌‌ی جامع شفافیت و نظارت در کنار برنامه‌‌ریزی مشارکتی استراتژی‌‌هایی هستند که می‌‌تواند به کار گرفته شود. بر اساس یافته‌‌های این پژوهش، بایسته‌‌های حق به شهر در فرایند سیاستگذاری حمل و نقل، می‌‌تواند حکمروایی خوب شهری را در این حوزه و در سطح عام مدیریت شهری در پی داشته باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Requirements of the Right to the City in the Policy-Making Process and Development Planning of the Cities: A Case Study of Tehran Transportation Development

نویسندگان [English]

  • Masume eshtiaghi 1
  • mahmod sharepor 2
  • mohammad fazeli 3
1 PhD student in Sociology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 Professor, Department of Social Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran
3 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Urban transport policy-making and planning is of great importance in determining the forms of the development of a city. Not only the future of the urban life but also the city dwellers’ daily lives depend on how the cities make transportation decisions. Considering the position of transportation policy in the citizens’ lives, this study aims at exploring and examining the requirements of the right to the city in the process of transport policy in Tehran. The study data were qualitative integrated and were collected through semi-structured interviews, higher-order documents, and libraries and were analyzed through grounded theory method. Then, through theoretical and purposeful sampling, 20 experts including some managers of different urban managerial systems and some citizens were interviewed until the data saturation. Later on, the collected data were coded and analyzed in the form of 9 axial categories and one core category. Findings indicate that the legal capacity for participation, institutional capacity, and transparency and oversight mechanisms are among the causal conditions of the requirements of the right to the city in Tehran's transportation policy. The macrostructure of Tehran’s urban planning, the underlying conditions, and the macro-decision-making system of the intervening conditions were identified. Reconstructing the requirements of the right to the city in the process of policy-making and planning for the development of Tehran's transportation system indicates that a comprehensive network of transparency and oversight, along with participatory planning, are the strategies that can be employed. According to the findings of this study, the requirements of the right to the city in the transport policy process can lead to good urban governance in this area as well as at the general level of urban management.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban transport policy
  • qualitative research
  • right to the city
  • Tehran
  • grounded theory

مراجع

رنر, ن., مارکوزه, پ., & مایر, م. (1396). شهرها برای مردم ، نه برای سوداگری (نظریه شهری انتقادی و حق به شهر). (م. ع. زاده, Ed.) تهران: نشر دفتر پژوهش های فرهنگی.
بهرامی, ا., & بهرامی , و. (بی تا). نقش پروژه‌های شهری در عدالت اجتماعی بین شهروندان مورد مطالعه: پروژه تونل توحید. تهران: بی جا.
ترکمه, آ. (1390). تبیین ارتباط بین برنامه ریزی و دموکراسی در ایران. تهران: دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی.
رهبری, ل., & شارع پور , م. (1393). جنسیت و حق به شهر؛ آزمون نظریه لوفور در شهر تهران. مجله جامعه شناسی ایران, 116-141.
سالاری, م., & صفوی سهی , م. (1396). نقش نهاد شورای اسلامی شهر در اعتلای حقوق شهروندی (مورد مطالعه: شورای شهر تهران). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری , 113-131.
سرور, ر., & امینی, م. (1392). تحلیل و ارزیابی تاثیر اجتماعی فرهنگی ترافیک و حمل و نقل شهری . تهران: تیسا.
فتوحی, ن. (1391). چالش های مدیریتی توسعه سیستم حمل و نقل پایدار شهر تهران. دانشگاه علامه طباطبایی, دانشکده مدیریت . تهران: دانشکده مدیریت علامه طباطبایی.
فردریش, ک. (1389). تکوین دموکراسی های شهری حکومت های شهری حکومت های شهری اروپا (اوایل دوره مدرن). (ع. ا. مقدم, Ed.) تهران: انتشارات آذرخش.
قنبری, ع., & همکاران . (n.d.). ابعاد الگوی حکمروایی خوب شهری در تهران با تاکید بر نظریه دولت محلی توسعه‌گرا. In م. م. تیسا. تهران: تیسا.
کاظمیان, غ., & میرعابدینی, ز. (1390). آسیب شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاستگذاری و تصمیم گیری شهری. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی, شماره 46, 27-38.
ماهنامه اقتصاد توسعه. (1385). بدون توسعه مناطق، توسعه ملی امکان‌پذیر نیست؛ گفتگو با دکتر حجت‌الله میرزایی. تهران: ماهنامه اقتصاد توسعه.
محمد پور, ا. (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش1 منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.
معروفی, ح., & وحیدی برجی , گ. (1394). فضا و تحقق پذیری حق شهری: شناسایی مولفه های فضایی برآمده از حق شهری به منظور تحلیل و ارزیابی پروژه نواب در تهران و لادفاس در پاریس. فصلنامه مطالعات شهری, شماره 16, 5-14.
موسسه آینده پژوهان. (1391). ارزیابی تاثیرات اجتماعی پروژه ی پل طبقاتی صدر. تهران: به سفارش معاونت فنی و عمران شهرداری تهران.
 
Amado, M., Moura, E., & Silva, V. (2009). Public Participation in Sustainable Urban Planning. International Journal of Civil and Environmental Engineering, 3, 8-17.
Blumer, H. (1954). What is wrong with Social Theory in. American Sociological Review,, 3-10.
Corbin, J., & Strauss, A. (1990). Grounded Theory Research: Procedures, Canons, and Evaluative Criteria. Qualitative Sociology, 13, 1-19.
Fol, S., & Gallez, C. (2014). Social inequalities in urban access. Better ways of assessing transport improvements. Retrieved from HAL Id: https://halsha.archives.fr/halshs
Glaster, B., & Strauss, A. (1967). The Discovery of Grounded Theory. e. Chicago: Chicago: Aldin.
Harvey, D. (2008). The Right to the city. New Left Review, 23-40.
Litman , T. (2003). Social Inclusion as Transport Planning Issue in Canada. Canada: Victoria Transport Policy Institue.
Ma, L., & Kent, J. (2018). Transport Disadvantage , Social exclusion and subjective well bing : The role of neighborhod evidence from Sydny. The Journal of transport and land use, II, 31-47.
Purcell, M. (2002). Excavating Lefebver: The right to the city and its urban politics of the inhabitant . GeoJOURNAL , 99-108.
Shields, R. (2013). Lefebvre and the Right to the Open City? ,Space and Culture, 345-348.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 دی 1399
  • تاریخ بازنگری: 15 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 16 مرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار