بررسی و استخراج معیارهای فرهنگی مؤثر بر نظام آموزش عالی ایران از منظر اسناد فرادستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه میبد

چکیده

 


 

هر جامعه‏ای بر اساس الگو‏ها و معیارهای ارزشی حاکم بر آن جامعه، ملاک‏های فرهنگی متفاوتی دارد که بر اساس اقتضائات بومی و ارزشی باید سیاست‏گذاری فرهنگی صورت ‏گیرد. نقش دانشگاه‏ها به‌عنوان نهادی فرهنگی و زمینه‏ساز فرهنگ جامعه در نظام آموزش عالی بسیار پررنگ است. در این مقاله، اسناد فرادستی آموزش عالی کشور به‏عنوان راهبردهای ابلاغی انتخاب و متن هرکدام از اسناد با انتخاب گزاره‏های الزام‏آور فرهنگی برای دانشگاه‏ها به روش کدگذاری باز و محوری، تحلیل محتوا ‏شده است. از 78 گزاره، 23 کد اصلی استخراج و کدهای باز در سه محور گروه‏بندی ‏شدند. برای استخراج معیارهای مناسب، کدهای محوری حاصل از تحلیل محتوای اسناد، مبنا قرار ‏گرفت و در ادامه، معیارهای فرهنگی برای دانشگاه‏های ایران، ارزش‌های بنیادی فرهنگی، تعالی فرهنگی و ترویج فرهنگی پیشنهاد و مهم‌ترین مفاهیم در هر معیار معرفی گردید. نتایج نشان می‌دهد که تأثیرگذارترین کد در هر معیار به ترتیب ارزش‌های اسلامی، مرجعیت فرهنگی، ترویج فرهنگ خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی بوده است.

تازه های تحقیق

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • Mohammadreza Banadkouki
Assiatante Professor, Meybod University
چکیده [English]

 


 

.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Higher education
  • upstream documents
  • culture
  • content analysis
  • Measure
 
 

الف) فارسی

ابتهاج، ابوالحسن (1371)، خاطرات ابوالحسن ابتهاج، تهران: علمی.
ابراهیم‏آبادی، حسین (1393)، سیاست‌گذاری فرهنگی آموزش عالی: ایده، تجربه و راهبرد، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ابراهیمی، روناک، فریبا عدلی و مهران گلنار (1394)، «نقش فرهنگ دانشگاهی بر دانش‌آفرینی از دیدگاه صاحب‌نظران نظام آموزش عالی»، پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. سال بیست‌ویکم، شماره ۱: 151-127.
اجتهادی، مصطفی و رسول داودی (1386)، «آسیب‌شناسی ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامه‌های پنج‌ساله توسعه بخش آموزش عالی به‌منظور ارائه راهبردهای مناسب»، پژوهشدر برنامه‌ریزیدرسی، سال یکم، شماره 15: 24-1.
ارباب‏شیرانی، بهروز وحسن خاکباز (1390)، نقش علم و فناوری در برنامه‌های توسعه ملی. رشد، سال ششم، شماره23: 38-34.
امیری، علی‌نقی، حسن زارعی متین،  محمدمهدی ذوالفقارزاده (1389)، «پیچیدگی‏های فرهنگ و گونه شناسی مطالعات آن در آموزش عالی: چارچوبی فرانظری و مفهومی»، راهبرد فرهنگ، سال سوم، شماره 11-10: 40-7.
تسلیمی، محمد سعید (1383)، توصیفو تحلیلروندبخشآموزشعالیطیبرنامهاول، دوموسومتوسعهجمهوریاسلامیایران، تهران: هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
حمیدی‌‌زاده، محمدرضا (1384)، «رویکرد و استراتژی‌های دانش‌آفرینی در دانشگاه‌ها»، رشد فناوری، سال هشتم، شماره 2: 46-33.
داودی، رسول (1386)،آسیب‌شناسیساختارنظام آموزشعالیدراجرایبرنامه‏هایپنج‌ساله توسعهبخش (آموزشعالی) به‌منظورارائه راهبردهایمناسب، رساله دوره دکتری، تهران: واحد علوم، تحقیقات و فناوری دانشگاه آزاد.
دلانتی، جرارد (2001). دانش در چالش، دانشگاه در جامعه دانایی. مترجم: علی بختیاری‌زاده، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ذاکرصالحی، غلامرضا و امین ذاکرصالحی (1388)، «تحلیل محتوای پیش‏نویس نقشه جامع علمی کشور و پیشنهاد الگوی ارزیابی آن»، سیاست علم و فناوری، سال دوم. شماره 2: 45-29.
ذاکر صالحی، غلامرضا و امین ذاکرصالحی (1389)، «بررسی دیدگاه مدیران مراکز علمی کشور درزمینهٔ استقلال دانشگاهی در ایران»، آموزش عالی، سال سوم، شماره 1: 59-33.
رئوفی، محمد (1374)، «دانشگاه و توسعه فرهنگی»، پژوهش و برنامه‏ریزی در آموزش عالی، شماره 10. 81-80.
رشیدی، حمیدرضا، سیدابراهیم میرشاه‌جعفری، مصطفی شریف خلیفه‌سلطانی (1384)، «بررسی روند برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه‏های دولتی اصفهان طی برنامه دوم و سوم توسعه کشور»، روانشناسی و علوم تربیتی، سال سی‌وپنج، شماره 1: 220-199.
زارع بنادکوکی، محمدرضا، محمدعلی وحدت‌زاد، محمد صالح اولیاء و محمد مهدی لطفی (1394)، بررسی نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها: یک رویکرد انتقادی، آموزش مهندسی ایران، سال هفدهم، شماره 61: 131-95.‎
زارع بنادکوکی، محمدرضا، محمدعلی وحدت‌زاد، محمدصالح اولیاء و محمدمهدی لطفی، (1395)، «بررسی و استخراج معیارهای مؤثر بر رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران از منظر اسناد فرادستی»، سیاست علم و فناوری، سال هشتم، شماره 3: 87-55.
زاهدی اصل، محمد (1387)، اخلاق حرفه‌ای و فرهنگ دانشگاهی، همایش توسعه علمی تا توسعه ملی، تهران.
سیاری، علی‌اکبر (1374)، «بازنگری بر تجارب برنامه‌ریزی آموزش عالی در برنامه دوم توسعه»، پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. شماره 9.
صادقی، علیرضا (1391)، ویژگی‌ها و ضرورت‌های تدوین برنامه درسی چندفرهنگی در ایران: بررسی چالش‌ها و ارائه راهبردها»، راهبرد فرهنگی، سال پنجم، شماره (18-17)، 121-93.
طایفی، علی (1378)، «فرهنگ علمی- پژوهشی ایران (بررسی قابلیت‌ها و تنگناها)»، رهیافت، سال نهم، شماره 21: 53-47.
فتح‏‏الهی، احمد، محمد یمنی، زهرا صباغیان، مقصود فراستخواه، محمد قاضی طباطبائی (1394)، «تحلیل محتوای برنامه‌های توسعه آموزش عالی با تمرکز بر تغییرات ساختاری و کارکردی استقلال نظام دانشگاهی»، سیاست علم و فناوری، سال هفتم. شماره 1: 45-27.
کریمیان، زهرا و علی‌محمد احمدوند (1391)، «جامعه اطلاعاتی، هویت فرهنگی و رسالت دانشگاه‌ها»، تحقیقات فرهنگی ایران، سال پنجم، شماره 3: 76-47.
گال، مردیت، والتر بورگ و جویس گال (1391)، روش‏های تحقیق کمی و کیفی در روانشناسی وعلوم تربیتی، ترجمه احمدرضا نصر، جلد اول، چاپ هفتم، تهران: سمت.
محسنی، علی‌اکبر (1383)، دایرة‌المعارفآموزش عالی، زیر نظر نادرقلی قورچیان و همکاران، جلد اول، تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی.
محمدی، شیرکوه، سید علی‌نقی کمال خرازی، محمد کاظمی فرد و جواد پورکریم (1395)، «ارائه الگویی برای آموزش چند فرهنگی در نظام آموزش عالی: واکاوی دیدگاه‌های متخصصان این حوزه در ایران»، تدریس پژوهی، سال چهارم، شماره 1: 91-65.
مرشدی، ابوالفضل و حسین خلج (1392)، «ارزیابی سیاست‌های فرهنگی آموزش عالی کشور: کثرت در وحدت فرهنگی/ همزیستی فرهنگ علمی و دینی»، برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 14: 143-107.
مهدی، رضا (1392)، «آینده‏پژوهی در آموزش عالی: شرایط و ویژگی‌های دانشگاه‌های سرآمد در آینده»، رهیافت، شماره 55: 90-79.
مهدی، رضا (1394)، «جایگاه و موقعیت آموزش عالی بین‌المللی در نقشه جامع علمی کشور»، مهندسی فرهنگی، شماره 82: 132-119.
نوروززاده، رضا، حمید شفیع‌زاده و شادی روحانی (1392)، «ارزیابی و تحلیل بخش علم و فناوری قانون برنامه پنجم توسعه از منظر اسناد فرادستی»، راهبرد، سال بیست‌ودوم،. شماره 66: 314-285.
نوروززاده، رضا، کوروش فتحی واجارگاه و امیرحسین کیذوری (1388)، «تحلیل محتوایی اسناد فرادستی و معین به‌منظور استنتاج سیاست‌های برنامه‌های توسعه پنجم بخش آموزش عالی، تحقیقات و فناوری»، پژوهش و برنامه‏ریزی در آموزش ‏عالی، شماره 53: 50-29.
نیک‌بین، محمد، غلامرضا ذاکر صالحی و رضا ماحوزی (1396)، «الگوی بین‌المللی شدن آموزش عالی از منظر سیاست فرهنگی»، سیاست علم و فناوری، سال نهم، شماره 3: 60-45.

منابع لاتین

Lucas, L. M. (2006), “The role of culture of knowledge transfer: The case of the multinational corporation”, The Learning Organization, Vol.13, No.3: 257- 275.
Nold III, H. A. (2012), “Linking knowledge processes with firm performance: organizational culture”, Journal of Intellectual Capital, Vol.13, No.1: 16-38.
Porzionato, M. & De Marco, F. (2015), Excellence and diversification of higher education institutions’ missions. In The European Higher Education Area (285-292), Springer, Cham.
Rahman, N. A. Voon, B. H. & Firdaus, A. (2016), “Identifying the Dimensions for Culture of Excellence in Higher Education”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol.224: 84-92.
Scollon, R. (2001), Inter-Cultural Communication, Oxford: Blackwell Publishers.
Tierney, W. G. & Sabharwal, N. S. (2017), “Academic corruption: Culture and trust in Indian higher education”, International Journal of Educational Development, Vol.55: 30-40.
Valimaa, J. & Ylijoki, O. H. (2008), Cultural perspectives on higher education, Springer.