ارائه الگوی ارتقای فرهنگ کتاب‌خوانی در میان دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای برنامه‌ریزی مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی، عضو دانشگاه فرهنگیان

2 مدرس مدعو دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان) و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

چکیده

تحقیق حاضر با هدف ارائه الگوی ارتقای فرهنگ کتاب‌خوانی در میان دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران انجام گرفت. روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری، شامل دانش‌آموزان مقطع اول و دوم متوسطه شهر تهران (344586) است. حجم نمونه این تحقیق باتوجه به فرمول نمونه‌گیری کوکران 383 نفر برآورد شد و ابزار اندازه‌گیری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته بود. جهت سنجش روایی، پس از تأیید روایی محتوا توسط خبرگان، میزان روایی سازه محاسبه و ارتباط سوالات و مؤلفه‌ها تأیید شد. همچنین برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده (خانواده 98/0، رسانه ملی 97/0، کتابخانه 97/0 و محیط‌آموزشی 98/0) شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که خانواده با مؤلفه‌های ضرورت و پایگاه خانواده به‌ترتیب با میزان اثر (17/1) (79/0)، رسانه ملی با مؤلفه اطلاع‌رسانی با میزان اثر (82/0)، کتابخانه‌ها با مؤلفه‌های توسعه کمی و کیفی به‌ترتیب با میزان اثر (04/1) (82/0) و در نهایت محیط آموزشی با مؤلفه‌های تشویق به مطالعه، ایجاد احساس نیاز به مطالعه در دانش‌آموزان و باور به تأثیر کتاب در رشد فردی و اجتماعی به‌ترتیب با میزان اثر (81/0) (45/0) (47/0) در فرهنگ مطالعه آنان مؤثر هستند. همچنین یافته‌ها نشان داد زنان به نسبت مردان به توسعه کمی کتابخانه‌ها و پایگاه‌اجتماعی خانواده اهمیت بیشتری داده‌اند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Providing a Model for Promoting Book Reading Culture among High school Students in Tehran

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Yaghoubirad 1
  • Esmaeil Kavoosi 2
1 Ph.D. in Cultural Management and Planning, Islamic Azad University, Isfahan, Branch (Khurasgan), Lecturer in University of Applied Science and Technology, Member of Farhangian University
2 Guest lecturer in Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khurasgan), Associate Professor, Islamic Azad University, North Tehran Branch
چکیده [English]

This article aim to present a model for promoting book-reading culture among high- school students in Tehran. It uses a descriptive research method and a kind of survey. Its statistical population included first and second grade students of high schools in Tehran (respective 344 and 486 students). The sample size of this study was 383 people according to Cochran sampling formula. Its measuring tool was researcher made questionnaire. To measure validity, at first content validity was confirmed by experts and then relationship between questions and factors was approved. Also to assess its reliability, the authors used Cronbach's alpha coefficient (family 0/98, national media 0/97, library 0/97 and learning environment 0/98). The results showed that family factor with rate effect of (1/17) (0/79), national media factor with rate effect of (0/82), library factors including quantitative and qualitative development with rate effect of (1/04) (0/82) and educational environment factor with the components of encouraging of students to study, making them feel the need to study and to believe in the effects of books on individual and social growth respectively with rate effect of (0/47) (0/45) are effective in reading culture. Findings also showed that women more than men are sensitive to quantitative development of library and social status of family.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • book reading culture
  • library
  • family
  • media
  • educational environment

الف) منابع فارسی

1. اصغرنژاد، حسین (1380). بررسی وضعیت کتاب و کتاب‌خوانی در ایران، فصلنامة پیام کتابخانه، سال یازده، شماره 1.
2. امانی، غفور و فریده آذرنوید (1380). کتابخانه‌های مدارس و نقش آنها در ایجاد عادت مطالعه در دانش‌آموزان، اردبیل: تراز.
3. باب الحوائجی، فهیمه (1366). علل عدم تداوم پویایی کتابخانه‌های دبیرستانی در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
4. باب الحوائجی، فهیمه (1390). علل عدم گرایش به مطالعه در میان کودکان و نوجوانان و ارائه راه‌هایی جهت ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی، مجموعه مقالات همایش راه‌های ترویج فرهنگ مطالعه.
5. بزرگی، سید مهدی (1387). راه‌های ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی بین دانش‌آموزان، دانشجویان و قشرهای مختلف مردم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه یزد.
6. تقی‌پناهی، فاطمه (1386). بررسی عوامل مؤثر بر نوع و شدت انگیزه‌های مطالعه در میان دانش‌آموزان ابتدایی و راهنمایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
7. حکیمی، رضا و محمدعلی طبسی (1389). بررسی راهکارهایی عملی به‌منظور فعال شدن کتابخانه‌های مدارس شهر زاهدان و توسعه فرهنگ مطالعه، مجله علمی ـ پژوهشی کتابداری و اطلاع‌رسانی، جلد سیزدهم، شماره اول، پیاپی 49.
8. خنیفر، حسین، فاطمه طاهری و ابوالقاسم سیار (1391). راهکارهای اجرایی ارتقای فرهنگ مطالعه در بین دانش‌آموزان، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، شماره 9.
9. داورپناه، محمدرضا (1375). «بررسی نقش کتابخانه‌های مدارس ابتدایی در تقویت آموزش و ایجاد عادت مطالعه»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دوره 6، شماره 2.
10. راستین، فروردین (1351). بررسی کتابخانه‌های دبستان‌های تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
11. رحمانی، بتول (1382). بررسی تعداد مقالات و گزارش‌های منتشرشده درباره کتاب و کتاب‌خوانی، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، دوره 14، شماره 1.
12. زارعی، عیسی (1392). رسانه ملی و فرهنگ کتاب‌خوانی، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، چاپ اول.
13. سبحانی‌نژاد، مهدی و کاظم منافی شرف‌آباد (1390). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، تهران: یسطرون.
14. فصیحی، ح. (1372). بررسی و ارزیابی وضع موجود کتابخانه‌های دبیرستانی شهر اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
15. قناویزچی، محمد و محمدرضا داورپناه (1386). بررسی عوامل تسهیل‌کننده و بازدارنده مطالعه و رابطه انگیزش به مطالعه و کتاب‌خوانی با الگوی انگیزشی مزلو، کتابداری واطلاع رسانی، سال 4، شماره 10.
16. قیطاسی‌زاده، ناهید (1391). بررسی موانع و راهکارهای توسعه فرهنگ کتاب‌خوانی در بین دانش‌آموزان مدارس ابتدایی منطقه 3 شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
17. محمدی، زهرا (1376) بررسی میزان علاقمندی نوجوانان وجوانان به مطالعه کتاب، سمنان: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان.
18. میرحسینی، زهره و محمد بهرامی (1391). بررسی میزان تأثیر کتابخانه تلفنی رنگین‌کمان شهرداری سمنان بر افزایش فرهنگ مطالعه کودکان و نوجوانان، تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، بهار، دوره 18، شماره 1.
19. میرحسینی، زهره و زهرا محمدی (1388). بررسی نقش تلویزیون در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی از دیدگاه نوجوانان شهر تهران، کودک، نوجوان و رسانه، شماره 3.

ب) منابع لاتین

1. Camp, D. (2007). Who's reading and why: reading habits of lst grade through graduate students. Reading Horizons Journal , 47 (3).
2. Doiron, R & Asselin, M. (2010). Building a culture for reading in a multilcultural, multilingual world. In: world library and information congress: 76th IFLA general conference and assembly, Sweden: IFLA.
3. Hopper, Rosemary, 2005, What are teenagers reading? Adolescent fiction reading habits and reading choices, School of Education and Lifelong, University of Exeter, Available at: http://proquest.umi.com/pqdweb (accessed 12th April) 2008.
4. Krashen. E (1998). UNESCO: UNESCO statistical yearbook. Unesco publishing, Bornan Press.
5. Roman, S. and Fiore, C. D. (2010). “Do public library summer reading program close the achivment gaps”. Children & Libraries: The Journal of the Association for Library, 8 (3).
6. Singal, N. (2008). Working towards inclusion: Reflation from the Classroom. Teaching and teacher Education, vol, 24.
7. Stranger- Johannessen, E. (2014). Promoting a reading culture through a rural community library in Uganda. International Federation of Library Associations and Institutions. 40 (2).
8. UNESCO and UNICEF. (2012). End of decade notes on education for all. Quality Education. www.unesco.org/bangkok, www.unicef.org/eapro, www.unicef.org/rosa and www.unicef.org/southasia.