تحلیل و بررسی موانع و راهکارهای هجرت در آموزه‌های دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،واحد شهرکرد، دانشگاه شهرکرد،شهرکرد ،ایران

2 دانش آموخته سطح چهار مرکز تخصصی تفسیر حوزه علمیه قم

چکیده

از شاخصه‌های پرکاربرد در حوزه آموزه‌های اسلامی، مسئله هجرت است که در تفسیر آیات وحیانی مورد اشاره قرار گرفته شده است. انسان‌ در سیر زندگانی خود با توجه به رویدادهای گوناگون و اهداف مختلف، اقدام به هجرت می‌کند که به‌معنای ارزشی خود، حرکت به‌ سمت جامعه متعالی است. موضوع مقاله بررسی مقوله هجرت بر اساس آموزه‌ها‌ی دینی است. هدف نگارش مقاله بررسی هجرت از منظر دینی و تبیین موانع و راهکارهای مربوط به آن است. سؤال پژوهش چگونگی رویکرد آموزه‌های دینی به مسئله هجرت است. روش مورد استفاده درمقاله به‌صورت کاربردی و توسعه‌ای با رویکرد توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که موانع هجرت نظیر؛ ترس از مرگ، دل‌بستگی به دنیا (اطرفیان؛ مال و عیال)، راحت‌طلبی، فقدان هزینه زندگی، غربت، وسوسه‌های شیطانی، با استناد و اِعمال راهکارهای دینی در حوزه‌هایی مرتبط با هریک نظیر: جلوگیری از مرگ‌هراسی، پرهیز از دلبستگی، دوری از راحت‌طلبی، کاهش نگرانی هزینه، مدیریت مسئله غربت و مقابله با وسوسه قابل رفع‌اند. ضمن آنکه هجرت با ابعاد متعددش همچون؛ فراگیری دانش، حفظ دین، هجرت از ظالمان، هجرت از گناه، هجرت به‌سوی خدا، منجر به ایجاد اولیه و بسط شکوفایی در هر جامعه بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis and investigation of obstacles and solutions of migration in religious teachings

نویسندگان [English]

  • sayyed mojtaba jalali 1
  • sayyed mahdi hashemi 2
1 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord Branch, Shahrekord University
2 a graduate of four specialized centers for the interpretation of the seminary of Qom
چکیده [English]

One of the widely used indicators in the field of Islamic teachings is the issue of migration, which is mentioned in the interpretation of the revealed verses. In the course of his life, according to various events and different goals, a person migrates, which in its value sense is moving towards the transcendental society. The topic of the article is to investigate the category of migration based on religious teachings. The purpose of writing the article is to examine migration from a religious point of view and explain the obstacles and solutions related to it. The research question is how religious teachings approach the issue of migration. The method used in the article is applied and developed with a descriptive and analytical approach. The results of the research show that the barriers to migration such as; Fear of death, attachment to the world (surroundings, property and family), comfort seeking, lack of living expenses, alienation, evil temptations, with the reference and application of religious solutions in areas related to each other: preventing fear of death, avoiding attachment, staying away from Seeking convenience, reducing cost concerns, managing homesickness and dealing with temptation can be solved. At the same time, migration with its many dimensions such as; Acquiring knowledge, preserving religion, emigrating from oppressors, emigrating from sin, emigrating to God, has led to the initial creation and expansion of prosperity in every society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emigration
  • Religious Teachings
  • Obstacles
  • Solutions
فهرست منابع
قرآن کریم.
آلوسى، سیدمحمود (1415ق). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن أبی الحدید، عبدالحمید (1404ق). شرح نهج‌البلاغه. قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی.
ابن اثیر، مبارک بن محمد (1367). النهایة فی غریب الحدیث والأثر. قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن بابویه، محمد بن على (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن درید، محمد بن حسن (1988م). جمهرة اللغة. بیروت: دار العلم.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على (1404ق). تحف العقول عن آل الرسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم). قم: جامعه مدرسین.
ابن شهرآشوب مازندرانى، محمد بن على (1379). مناقب آل أبی طالب (علیه‌السلام). قم: نشر علامه.
ابن عاشور، محمد بن طاهر (بی‌تا). التحریر و التنویر. بی‌جا: بی‌نا.
ابن عجیبه، احمد (1419ق). البحر المدید فى تفسیر القرآن المجید. قاهره: حسن عباس زکى.
ابن فارس، احمد بن فارس (1404ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر.
اندلسى، ابو حیان محمد بن یوسف (1420ق). البحر المحیط فى التفسیر. بیروت: دار الفکر.
بانوى اصفهانى، سیده نصرت امین (1361). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نهضت زنان مسلمان.
بلاغى نجفى، محمدجواد (1420ق). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن. قم: بنیاد بعثت.
بلخى، مقاتل بن سلیمان (1423ق). تفسیر مقاتل بن سلیمان. بیروت: دار احیاء التراث.
بیضاوی، عبدالله بن عمر (1418ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
تمیمى آمدى، عبدالواحد (1366). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1382). هدایت در قرآن. محقق علی عباسیان، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388). تسنیم. محقق علی اسلامی، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389). دنیاشناسی و دنیاگرایی در نهج‏البلاغه. محقق عباس رحیمیان، قم: اسراء.
حرعاملی، محمد بن حسن (بی‌تا). وسائل الشیعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
حقى بروسوى، اسماعیل (بی‌تا). تفسیر روح البیان. بیروت: دارالفکر.
دانشنامه اسلامی: https://wiki.ahlolbait.com
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار القلم الدار الشامیه.
رسانه فکری‌تحلیلی حوزه و روحانیت (1396). هجرت؛ بزرگ‌ترین راهبرد تمدن‌سازی اسلامی، محسن مهاجرنیا، کد خبر: https://mobahesat.ir
زمخشرى، محمود (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الاقاویل فی وجوه التاویل. بیروت: دار الکتاب العربی.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (بی‌تا). الشماریخ فی علم التاریخ. تحقیق محمدبن إبراهیم الشیبانی، کویت: الدار السلفیة.
سیوطى، جلال‌الدین (1404ق). الدر المنثور فى تفسیر المأثور. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى.
شاذلی، سید بن قطب (1412ق). فى ظلال القرآن. بیروت: دارالشروق.
شریعتى، محمدتقى (1346). تفسیر نوین. تهران: شرکت سهامى انتشار.
شریف رضى، محمد بن حسین (1406ق). خصائص الأئمة (علیه‌السلام). مشهد: آستان قدس رضوى.
صاحب بن عباد، إسماعیل بن عباد (1414ق). المحیط فی اللغة. بیروت: عالم الکتاب.
طباطبایى، سید محمدحسین (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
طبرسى، فضل بن حسن (1372). مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طبری، ابن جریر (1408ق). تاریخ طبری بیروت: دارالکتب العلمیّه.
طبری، محمد بن جریر (۱۳۷۵). تاریخ طبری. ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: نشر اساطیر.
طوسى، محمد بن حسن (1414ق). الأمالی. قم: دار الثقافه.
طوسى، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
عاملى، ابراهیم (1360). تفسیر عاملى. تهران: انتشارات صدوق.
عبدالله‌زاده آرانی، رحمت‌اله (1387). هجرت و اثرات اجتماعی آن از دیدگاه اسلام. (پایان‌نامه ارشد الهیات و معارف اسلامی). تهران: دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
عروسى حویزى، عبد على بن جمعه (1412ق). تفسیر نور الثقلین. قم: انتشارات اسماعیلیان.
فخر رازى، محمد بن عمر (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
فیض کاشانی، ملامحسن (بی‌تا). تفسیر الصافی. بیروت: مؤسسه الاعلمی.
فیومی، احمد بن محمد (1414ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. قم: مؤسسه دار الهجره.
فیض کاشانى، ملامحسن (1416ق). تفسیر الصافى. تهران: مکتبة الصدر.
قرطبى، محمد بن احمد (1364). الجامع لأحکام القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
قرطبى، محمد بن احمد (1405ق). الجامع لأحکام القرآن. بیروت: مؤسسة التاریخ العربى.
قمی، عباس (۱۳۴۴ق). سفینة البحار. تهران: دار الاسوه.
قمى، على بن ابراهیم (1367). تفسیر قمی. قم: دار الکتاب.
کراجکى، محمد بن على (1410ق). کنز الفوائد. قم: دارالذخائر.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
مازندرانى، محمدصالح‌ (1382). شرح الکافی ـ الأصول و الروضه. تهران: مکتبۀ الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار. تهران: المکتبة الاسلامیه.
مدرسى، سید محمدتقی (1419ق). من هدی القرآن. تهران: دار محبى الحسین (علیه‌السلام).
مراغى، احمد بن مصطفى (بی‌تا). تفسیر المراغى. بیروت: داراحیاء التراث العربى.
مصطفوى، حسن (1368). التحقیق فی‌کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مغنیه، محمدجواد (1424ق). تفسیر الکاشف. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
نورى، حسین بن محمدتقی (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آل البیت.
واحدی، علی بن احمد (1411ق). اسباب النزول القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیه.
یعقوبی، ابن واضح (1362). تاریخ یعقوبی. ترجمه ابراهیم آیتی، بی‌جا: انتشارات علمی.