برنامه سازی رسانه ای برای سالمندان: مطالعه ای کیفی در شهر یزد

علی مندگاری, ملیحه; امامی, عادله

doi:10.22034/scs.2023.371225.1376

برنامه سازی رسانه ای برای سالمندان: مطالعه ای کیفی در شهر یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد

² دانشجوی دکتری جمعیت شناسی. دانشگاه یزد

10.22034/scs.2023.371225.1376

چکیده

رسانه به عنوان عضوی تأثیرگذار در تمامی عرصه‌های زندگی افراد جامعه نقشی انکار ناپذیر دارد، در این میان سالمندان نیازمند نگاه خاص رسانه هستند. هدف این پژوهش مخاطب پژوهی سالمندان یزدی است. در این پژوهش راستا تلاش شد تا ضمن آشنایی با وضعیت گذران زندگی سالمندان یزدی و آگاهی از انتظارات و توقعات آنان، در خصوص برنامه‌سازی رسانه ای پیشنهاداتی ارائه شود. جهت جمع‌آوری داده‌های پژوهش از طرح تحقیق کیفی استفاده شد. مشارکت‌کنندگان 10 نفر از خبرگان و کارشناسان حوزه رسانه و سالمندی بودند که به روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. داده ها طی یک دوره 3 ماه با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه‌ساختارمند جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با کمک روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفت . طی تحلیل‌های صورت گرفته 100 مفهوم در قالب 21 زیرمقوله و 10 مقوله اصلی که شامل: زندگی نازیسته، اهمیت نیازهای مادی و حمایتی، رسالت صداوسیما در قبال سالمندان، پخش برنامه اثرگذار و مفرح در دوران بحران، استراتژی های خلاقانه و تعاملی ساخت برنامه، زمانبندی مناسب پخش برنامه، برنامه سازی جنسیت محور برای سالمندان، برنامه سازی سن محور برای سالمندان، برنامه سازی برای سالمندان غیربومی، برنامه سازی مشوق سالمندی فعال بود استخراج شد. در راستای حفظ مخاطب به عنوان یکی از اهداف اصلی صدا و سیما، پیشنهاد می شود همزمان با شناسایی گروههـای مختلف سنی و جنسی سالمندان و توجه به ویژگی های هر گروه، ضمن ارزش قائل شدن به خواست مخاطب سالمند و علاقه مندی های او، ذائقه سازی در مخاطب به صورت بسیار تدریجی و غیرمستقیم صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Media programming for the elderly: a qualitative study in Yazd city

نویسندگان [English]

Maliheh Alimondegari ¹
Adeleh Emami ²

¹ Associate Professor, Department of Social Sciences, Yazd University

² PhD student in demography. Yazd University

چکیده [English]

As an influential member, the media has an undeniable role in all areas of people's lives, among them, the elderly need a special view of the media. In this research, an effort was made to get to know the living conditions of Yazdi elderly people and to know their expectations and expectations, to provide suggestions regarding media programming. A qualitative research design was used to collect research data. The participants were 10 experts in the field of media and the elderly, who were selected by purposeful and theoretical sampling. The data was collected during a period of 3 months using a semi-structured interview tool. Data analysis was done with the help of qualitative content analysis method. During the analysis, 100 concepts in the form of 21sub-categories and 10 main categories, which include: the importance of material and support needs, the mission of radio and television towards the elderly, broadcasting an effective and entertaining program during the crisis , creative and interactive strategies program making, appropriate scheduling of program broadcasting, gender-oriented programming for the elderly, age-oriented programming for the elderly, programming for the non-native elderly, and programming encouraging active aging were extracted. In order to maintain the audience as one of the main goals of radio and television, it is suggested to recognize the different age and gender groups of the elderly and pay attention to the characteristics of each group, while valuing the wishes of the elderly audience and their interests. Building the audience should be very gradual and indirect

کلیدواژه‌ها [English]

Audience Research
Needs Assessment of the Elderly
Media Programming for the Elderly
Media
Yazd City

مراجع

فهرست منابع

ارشاد سرابی، رقیه؛ قصابی چورسی، مهدی و مسلمی‌زاده بتول (1399). ارزیابی‌ نیازهای آموزشی سالمندان شهرستان سیرجان در مورد سبک زندگی سالم، سال 1398-1397. سالمندشناسی، ۴(4)، 68-78.

افشارکهن، جواد و کولی‌وند، شکیبا (1394). مطالعه ساختاریافته کیفیت زندگی سالمندان در ایران (92-1383). سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۰(۳)، 192-۲۰۱.

برقی ایرانی، زیبا (1392). اثر بخشی شناخت ـ رفتار درمانگری سالمندی (CBTO) بر بهبود نشانههای مرضی، همبستههای شناختی. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). روانشناسی عمومی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

بهشتی، محمود؛ هرمزی‌زاده، محمدعلی و زابلی‌زاده، اردشیر (1398). مطالعه اسلوب‌های اختصاصی شبکه خبری بی‌بی‌سی فارسی برای جلب اعتماد مخاطبان: مطالعه موردی خبر 60 دقیقه. فصلنامه علمی رسانه‌های دیداری و شنیداری. 13(3)، 87-115.

حسینی‌زارع، سیده محبوبه؛ تاجور، مریم؛ عبدی، کیانوش، اصفهانی، پروانه و گراوند، بابک و پوررضا، ابوالقاسم (1399). گذران اوقات فراغت و ارتباط آن با سلامت روان سالمندان شهر تهران در سال ۱۳۹۷. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۵(۳)، ۳۶۶-۳۷۹.

حریری، نجلا (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.

خجسته باقرزاده، حسن (1394). جزوه درسی مدیریت رسانه. تهران: دانشگاه صداوسیما.

خراسانی، احمد (1386). رسانه و مدگرایی جوانان. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). مدیریت رسانه، تهران، ایران.

رستمی، میلاد و ایمانی جاجرمی، حسین (1395). مطالعه بیکاری از نگاه بیکاران روستایی و پیامدهای آن (مطالعه موردی: روستای حسن‌آباد در شهرستان دلفان). توسعه اجتماعی. 11(1)، 73-102.

ریاحی، محمداسماعیل (1387). مطالعه تطبیقی موقعیت و جایگاه سالمندان در جوامع گذشته و معاصر. سالمند: مجله سالمندی ایران، (۳ و ۴)، ۱۰-۲۱.

سام آرام، عزت‌الله و احمدی، بنی زیبا (1386). بررسی عوامل مؤثر بر موقعیت سالمند در خانواده (مقاله پژوهشی). سالمند: مجله سالمندی ایران، 2(2)، 269-279.

سترسن، ریچارد و آنچل، ژاکلین (1394). جامعه‌شناسی سالمندی: روندها و نظریهها. ترجمه مجتبی امیری و مرجان صفاری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

شریعت، فریبا؛ مرادی، فاطمه و قهرمانی، رضا (1394)، بررسی نیازهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، رفاهی و ساختارِ شهری اعضای کانون سالمندان شهر تهران. سالمند: مجله سالمندی ایران. ۱۰(۳)، ۸-۲۵.

شریفیانثانی، مریم؛ زنجری، نسیبه و صادقی، رسول (1395). الگوهای گذران وقت سالمندان ایرانی و هم بسته‌های اقتصادی اجتماعی آن. نشریه سالمند، 11(3)، 400-415.

شولتز، دوان پی. و شولتز، سیدنی الن (1392). نظریههای شخصیت. ترجمه سید یحیی محمدی، تهران: نشر ویرایش.

شیخی، محمدتقی و جواهری، محمود (1395). سالمندان و خدمات اجتماعی در ایران. فصلنامه جمعیت، 23(95 و 96)، 51-70.

عرب‌زاده، مهدی (1396). رابطه نیازهای اساسی روان‌شناختی با سرزندگی ذهنی در سالمندان. سالمند، 12(3)، 170-179.

غلامعلی‌زاده، حمزه و قرشی، سیده صدیقه (1394). بررسی نظریه‌های سالمندی و چگونگی استفاده از آنها در طراحی فضاهای زیست سالمندان. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی.

فروغعامری، گلناز؛ گواری، فاطمه؛ نظری، طاهره؛ رشیدینژاد، معصومه و پوران افشارزاده (1381). تعاریف و نظریههای سالمندی. مجله حیات، 8(1)، 4-13.

قلی‌زاده، سمانه؛ استاجی، زهرا؛ اکرمی، رحیم و قنبری‌مقدم، اکرم (1398). شناسایی نیازهای مرتبط با سلامت سالمندان شهر سبزوار در سال ۱۳۹۸. سالمندشناسی، ۴(۳)، ۶۸-۷۵.

کاراداک، ونسان (1391). جامعه شناسی پیری و پیرشدگی. ترجمه سوسن کباری، تهران: جامعهشناسان.

لاریجانی، مهدیه و تاجمزینانی، علیاکبر (1394). بررسی عوامل تأثیرگذار بر مطرودیت اجتماعی سالمندان (شهر ورامین). جامعهشناسی کاربردی، 26(59)، 57-74.

محمدزاده، رحمت (1394). تحلیل فضاهای گذران اوقات فراغت سالمندان پارک گلستان شهر تبریز و ارائه راهکارها. هویت شهر، 9(23)، 47-58.

محمدی، حمید و نصرالهی، اکبر (1400). راهبردهای رسانه ملی در سیاست‌گذاری رسانه‌های نوین ارتباطی. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 10(3)، 567-594.

محمدی، حمید و نصرالهی، اکبر (1400). راهبرد‌های شورای عالی فضای مجازی در سیاست‌گذاری رسانه‌های نوین ارتباطی. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 10(1)، 127-156.

مداح، سید باقر (1388). وضعیت فعالیت‌های اجتماعی ونحوه گذران اوقات فراغت در سالمندان ایران و سوئد. سالمند: مجله سالمندی ایران، 3(8)، 597-606.

مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1395).

مهدیزاده، شهراره (1384). تلویزیون، مخاطب و نگرش نو. مجله جامعه شناسی ایران، 6 (4)، 185-211.

وندرزندن، جیمز (1396). روانشناسی رشد. ترجمه حمزه گنجی، تهران: ساولان.

Boudiny, K. & Mortelmans, D. (2011). A critical perspective: Towards a broader understanding of 'active ageing'. Sensoria: A Journal of Mind. Brain and Culture, (7), 8-14.

Brunner, Lillian & Suddarth, Doris (1988). Text book of medical surgical nursing. Philadelphia: J.B. Lippin cott Co.

Carvalho, D.; Silva, T. & Abreu, J. F. (2019). Interaction Models for iTV Services for Elderly People. In book: Applications and Usability of Interactive TV (89-98).

Chen, Y.-R.R.; Schulz, & P.J. (2016). The effect of information communication technology interventions on reducing social isolation in the elderly: a systematic review. J. Med. Internet Res. 18(1).

Coto, M.; Lizano, F.; Mora, S. & Fuentes, J. (2017). Social Media and Elderly People: Research Trends. In: Meiselwitz, G. (eds) Social Computing and Social Media. Applications and Analytics. SCSM 2017. Lecture Notes in Computer Science, vol 10283. Springer, Cham.

Del Bono, Emilia & Sala, Emanuela & Hancock, Ruth & Gunnell, Caroline & Parisi, Lavinia (2007). Gender, older people and social exclusion: a gendered review and secondary analysis of the data. ISER Working Paper Series 2007-13, Institute for Social and Economic Research.

Dumbrell, D. & Steele, R. (2014). Privacy perceptions of older adults when using social media technologies. In: Healthcare Informatics and Analytics: Emerging Issues and Trends: Emerging Issues and Trends, 67.

Erickson, L.B. (2011). Social media, social capital, and seniors: the impact of Facebook on bonding and bridging social capital of individuals over 65. In: Presented at the AMCIS.

Graham, S. E. (2015). The relationship between standard of living and quality of life for older New Zealanders. Wellington, New Zealand: Massey University.

Hillier, S. M. & Barrow, G. M. (2014). Aging, the individual, and society. U S A: Cengage Learning.

Hutto, C.J. & et al. (2015). Social Media Gerontology: Understanding Social Media Usage Among Older Adults’. 1 Jan. 69-87.

Jeong E-H. & Park J-H. (2020). The relationship among leisure activities, depression and quality of life in community-dwelling elderly Koreans. Gerontol Geriatr Med. 6:2333721420923449.

Lin, S. H. & Chou, W. H. (2013). Developing a social media system for the Taiwanese elderly by participatory design. Bull. Jpn. Soc. Sci. Des. 60(3), 39-48.

McDonald, L. (2011). Retirement. In I.S. Hamilton (Eds.), An Introduction to Gerontology (251-282), Cambridge University Press, Chapter DOI:
http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511973697.009

Neuendorf, K. A. (2002). The Content Analysis Guidebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Population Reference Bureau (2018). World population data sheet. Available in English and French at Worldpopdata.Org.

Silva, T.; Abreu, J.; Antunes, M.; Almeida, P.; Silva, v. & Santinha, G. (2016). Interactive Television as a Support to Push Information about Social Services to the Elderly. Academic research paper on "Economics and business".

Yang, Y.; Yuan, Y.; Archer, N. & Ryan, E. (2016). Adoption of social media and the quality of life of older adults. In: Presented at the 2016 49th Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS), 3133-3142.