ارزش معنوی کار و کسب درآمد در فرهنگ قرآن با رویکرد فقهی اخلاقی تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

موسسه اشراق و عرفان قم

10.22034/scs.2023.398924.1448

چکیده

این مقاله با موضوع کسب و کار در فرهنگ قرآن به تبیین نگاه ویژه قرآن کریم به کسب درآمد پرداخت و ارزش معنویِ کار را در فرهنگ قرآن روشن ساخت. هدف از نگارش این مقاله کمک به ترویج و تقویت فرهنگ کار به عنوان ارزشی اسلامی بود که در بند1 سیاستهای کلی اشتغال، ابلاغیه امام خامنه‌ای آمده است. مهمترین مسئله در این نوشتار اصلاح باور به جدایی میان کار و معنویت بود. برخی براین باورند که کسب درآمد نوعی آلودگی به دنیا است که با معنویت تنافی دارد و برای کسب معنویت باید اوقات جداگانه‌ای قرارداد؛ درحالی‌که با تبیین فرهنگ قرآن دریافتیم که می‌توان به کسب درآمد نیز نگاهی معنوی داشت و از آن برای رشد معنویت در خود استفاده کرد. این نوشتار با روش تحقیق کیفی در شاخه توصیفی-تحلیلی مبتنی بر روشهای منضبط استنباط فقهی با بهره‌گیری از قواعد فهم متن در فقه و اصول به سراغ آیات و روایات رفت تا ارزش معنوی کسب و کار را در فرهنگ قرآن تبیین کند. بنابراین ابتدا معنای واژگانی کار در فارسی و عربی روشن شد سپس با مراجعه به روایات فقهی تعابیر اسلام برای کسب و کار به دست آمد. قرآن کریم برای اشاره به کسب و کار از تعبیر خاص «الابتغاء من فضل الله» استفاده کرده است که با دقت در ظرافتهای به کار رفته در این تعریف نگاه معنوی و خاص قرآن به کسب درآمد به دست آمد و ارزش معنوی کار در فرهنگ قرآن روشن شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The spiritual value of work and earning money in the Qur'anic culture with a jurisprudential, moral and educational approach

نویسنده [English]

  • Ehsan Khalili
Ishraq and Irfan Institute of Qom
چکیده [English]

This article deals with the topic of business in the culture of the Quran, explaining the special view of the Quran on earning money and the spiritual Quran clarified work in the culture. The purpose of writing this article was to help promote and strengthen the culture of work as an Islamic value, which is stated in Clause 1 of General Employment Policies, Imam Khamenei's Communiqué. The most important issue in this writing was to correct the belief in the separation between work and spirituality. Some people believe that earning money is a kind of pollution to the world that is in conflict with spirituality, and to earn spirituality, separate times should be set aside. While by explaining the culture of the Qur'an, we found that it is possible to take a spiritual view of earning money and use it to develop spirituality in oneself. This article, with a qualitative research method in the descriptive-analytical branch, based on the disciplined methods of jurisprudential inference, by using the rules of understanding the text in jurisprudence and principles, went to verses and traditions to explain the spiritual value of business in the culture of the Qur'an. Therefore, first the lexical meaning of work in Farsi and Arabic was clarified, then by referring to jurisprudential traditions, the interpretations of Islam for business were obtained. To refer to business, the Holy Quran has used the special expression "Al-Ibatghaa min Fazlullah" which was carefully used in the subtleties used in this definition,.......

کلیدواژه‌ها [English]

  • work- business
  • earning money
  • spirituality - growth of spirituality
  • spirituality in business
  • Quranic culture
فهرست منابع
قرآن کریم (1398). ترجمه حسین انصاریان، قم: آیین دانش.
آذرنوش، آذرتاش (1386). فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی. تهران: نشر نی.
انوری، حسن (1382). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
بستانی، فواد (1375). فرهنگ ابجدی. تهران: اسلامی.
پرچم، اعظم و بوجاری، سهیلا (1391). بررسی تطبیقی ارزش و جایگاه کار در اسلام و یهود. معرفت ادیان، (11)، 45-64.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار القلم.
رضازاده جویباری، علی و نجارزادگان، فتح‌الله (1397). راهبردها و روش‌های نهادینه‌سازی فرهنگ قرآن بر پایه گرایش فطری انسان به کمال و زیبایی. قرآن شناخت، 41-62.
زحیلی، وهبه (1422ق). التفسیر الوسیط. دمشق: دار الفکر.
شرتونی، سعید (1374). أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد. تهران: منظمة الاوقاف و الشؤون الخیریة. دار الأسوة للطباعة و النشر.
بهشتی، محمد (1397). نظام اقتصادی در اسلام. تهران: روزنه.
مطهری، مرتضی (1384). مجموعه آثار استاد شهید مطهری (حکمت‌ها و اندرزها 1 و 2). تهران: صدرا.
صدر، محمدباقر (1375). اقتصادنا. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
صدر، محمدباقر (1423ق). دروس فی علم الأصول؛ الحلقة الثالثة. قم: مجمع الفکر الاسلامی‏.
طباطبایى، سید محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن‏. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
طباطبایی، سید محمدحسین (1387). تعالیم اسلام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
طبرسى، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏. تهران: ناصر خسرو.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1412ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الاسلامیة.
عمر، احمد (1429ق). معجم اللغة العربیة المعاصرة. قاهره: عالم الکتب.
فخر رازی، محمد (1420ق). التفسیر الکبیر. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت‏.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. ترجمه علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
مجمع اللغة العربیه (1425ق). المعجم الوسیط. قاهره: مکتبة الشروق الدولیه.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: اسماعیلیان.
مصطفوی، حسن (1430ق). التحقیق فى کلمات القرآن الکریم. بیروت ـ قاهره ـ لندن: دار الکتب العلمیه ـ مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
مظفر، محمدرضا (1430ق). اصول الفقه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه‌المدرسین بقم‏.
معین، محمد (1386). فرهنگ معین. تهران: ادِنا.
منکیو، گریگوری (1401). کلیات علم اقتصاد. تهران: نشر نی.
ندایی، مژگان (1378). گونه‌شناسی فرهنگ سازمانی. مصباح، شماره 31، صص. 43-58.
نوری، حسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آل البیت.
خامنه‌ای، سیدعلی (1390). سیاست‌های کلی اشتغال. پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای: https://khl.ink/f/16716.